- Böbreküstü (Adrenal) bez hastalıkları:
Adrenal bezler, böbreklerin üstünde olan, üçgen prizma formunda organlardır. Retroperiton denilen karın art duvarında ana damarlara (Aort, Vena Cava İnferior ve Renal Arter- Ven) çok yakın olarak yerleşmiş olan iç salgı bezleridir. Olağan boyutları 3x5x2 cm kadar, tartıları da 3-6 g civarındadır. Bu bezlerde korteks denen bir dış katman ve medulla ismi verilen bir iç katman vardır.
Vücudumuzda salgılanan en değerli hormonlar bu bezlerden salgılanır. Korteks katmanında kortizol ve aldosteron, medulla katmanında ise epinefrin ve norepinefrin hormonları salgılanır. Adrenal bezlerin bunları dışında cinsiyet hormonlarını da salgılalarlar.
- Böbreküstü bezlere neden ve ne vakit cerrahi gerekir?
Böbreküstü bezlerin cerrahi olarak çıkartılması süreci Adrenalektomi olarak isimlendirilir. Bu süreç, hormon üretimi denetim edilemez derecede arttığında ya da bezlerde, kanser olma ihtimal de olan kitle varlığında uygulanır.
- Hormon imalinin çok derecede arttığı 3 durum adrenalektomiyi gerektirir:
Cushing Sendromu:Adrenal korteks katmanında artmış steroid (kortizol) yapımı kelam bahsidir:
Conn Sendromu: Korteks katmanında artmış aldosteron üretimi kelam mevzusudur. Bu durum Hiperaldosteronizm olarak isimlendirilir. Klinik olarak önemli hipertansiyon ve kan potasyum seviyesinde düşmeye neden olur.
Feokromositoma:Medulla katmanından fazla ölçüde adrenalin salgılanması kelam hususudur. Bu hastalarda yüksek tansiyon, çok terleme, titreme ve huzursuzluk görülür.
İnsidentaloma:Herhangi bir nedenle (adrenal hastalıkları dışında, örneğin bayan doğum kısmının yaptırdığı usg yahut karın tomografisinde) inceleme yapılırken rastlantısal olarak saptanan adrenal bez kaynaklı kitlelere insidentaloma ismi verilir. Boyutları 1cm den 10 cm yahut daha üzeri olabilir.
Yaşla birlikte görülme sıklığı artmaktadır; 30 yaş civarında %1-2, 50 yaşında ise %7, 80 yaşında %12’dir.
Günümüzde tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme üzere tekniklerin daha sık olarak kullanılması ile sıklığının ortalama %7-10 olduğu kabul edilmektedir.
Bunlar hormon salgılanmasına genelde neden olmayan tümörlerdir (nonfonksinonel adenom).
İnsidentalomaların değerlendirilmesinde tahminen de en değerli nokta makûs huylu olup olmadıklarının ortaya konmasıdır. Bu maksatla en fazla kullanılan parametre kitlenin boyutudur (Çapı 4 cm’den küçük olan adrenal kitlelerin yalnızca %2’i, çapı 6 cm’den büyük olanların ise %25’i kanserdir).
İnsidantilomalar çok hormon üretimine neden olmasa da, boyutları ya da yapısal özellikleri, onların da cerrahi olarak çıkartılmasını gerektirir. Bilhassa boyutu 3-4 cm yi geçen kitlerde cerrahi önerilir (kanserleşme risikinden dolayı).
Adrenal kanser çok ender görülmekle birlikte, cerrahi tedavi bu hastalığın tek talihidir. Kimi hastalarda bu tümör, bedenin diğer bir yerindeki kanserin adrenal beze yayılmış formu da olabilir.
- Adrenal ameliyatı:
Adrenal bezlerin cerrahi olarak çıkartılmasında çeşitli usuller vardır. Hastaya uygun usule karar verdiren faktörler; tümörün boyutu, hastaya ilişkin faktörler (kilo, uzunluk, genel durum, geçirilmiş cerrahiler) ve cerrahın tecrübesidir.
Adrenal cerrahisinde açık ve laparoskopik formüller kullanılabilir. Açık yolda daha büyük bir kesi yapılırken laparoskopik prosedürde birkaç adet küçük delik oluşturularak yapılır. Laparoskopik formül daha çok küçük tümörler için uygun (genelde 6 cm’den küçük tümörler) olup hastanede daha az yatmaya imkan sağlayan, daha az ağrılı ve hastada daha az iz bırakan bir sistemdir. Açık sistem ise daha büyük çaplı bir operasyon olup, bilhassa makus huylu kanser varlığında uygulanması daha uygun olur.
