REFLÜ NEDİR?
Reflü bir organ içinde olması gereken sıvı içeriğinin öteki bir bölgeye geçmesine verilen isimdir. Örneğin mesane içerisindeki idrarın üst idrar yollarına kaçmasına vezikoüretral reflü, mide içerisindekilerin yemek borusuna kaçmasına ise gastroözofageal reflü denir. Gastroözofageal Reflü hastalığı her 5 şahıstan birisinde görüldüğü için, yaygın olarak reflü dendiği vakit bu hastalık akla gelmektedir. Yediğimiz besinler yemek borusu ile mideye ulaşır. Mide içeriğinde bulunan asit ve safra kapsamı olağanda yemek borusuna kaçmaz. Yemek borusu ile midenin bileşim yerinde bir (sfinkter) kapakçık sistemi bulunur. Bu sistemle yemek borusundan besinlerin geçişine müsaade edilirken , mide içeriğinin yemek borusuna kaçışı engellenir. Bu kapakçık sayesinde yemek borusunun asit ve safraya dayanıksız yemek borusunun iç döşemesi (çok katlı yassı epitel) tahrip olmaktan kurtulur. Tıpkı vakitte asit ve safra,boğaz (larynx) ve akciğerlere ulaşarak bu bölgelerde ziyanlı tesir gösteremez.
Eğer bu kapakçık sistemi yetersizlik gösterirse mide içeriği yemek borusuna kaçar bu duruma gastroözofageal reflü hastalığı denir.
REFLÜ NASIL OLUŞUR?
İnsanlarda yemek borusu ile mide ortasında geçişi düzenleyen çok kompleks bir sfinkter sistemi vardır(buna kapakçık diyebiliriz) .Mide içerisinde bulunan besinlerin ve bilhassa açlıkta asit ve safranın yemek borusuna kaçması bu halde önlenir. Reflünün en kıymetli nedeni bu mide ile yemek borusu ortasındaki sfinkter sisteminin yetersiz olması yahut halk ortasında mide fıtığı olarak bilinen bu sisteminin karın boşluğundan göğüs boşluğuna kayması sonucu vazifesini yetersiz yapması sonucu gelişir. Reflü hastalığında, mide asit yüksekliği yoktur. Olağan hatta düşük asit seviyesinde bile yemek borusuna kaçan mide içeriği, yemek borusunda tahribat yapar. Reflü olması için kesinlikle kapakçık yetmezliği olması koşul değildir. Yemek borusuna ilişkin hastalıklarda ve mide boşalma bozukluğu durumunda da reflü olabilir.
HASTALARDA HANGİ ŞİKAYETLER VARDIR ?
Üst mide bölgesinden başlayan ve göğüs kafesinin orta sınırı boyunca yayılabilen yanma en tipik şikayettir.Bunun nedeni mide içerisinde olağanda bulunması gereken asit ve safranın buna dayanaksız yemek borusu iç döşemesine kaçması ile yaptığı hasardır.Yemeklerden sonra ekşime ve mide içeriğinin ağza hakikat gelmesi ilerleyen vakitlerde ortaya çıkabilir. Mide içeriği gırtlak bölgesine geçmesi ile boğaz ağrısı, ses kısıklığı ve öksürük görülebilir.
Nedeni bulunamayan öksürüğü olan üç hastanın ikisinde reflü vardır.Yine Reflü ile Astım hastalığı ortasında birtakım olaylarda sıkı bir münasebet vardır.Hastaların göğüs ağrısı nedeniyle kalp hastalığından şüphelenmesi ve kalp hekimine gitmesi hatta anjiyo yapılması sık rastlanan bir durumdur. Kalp anjiyosu olağan çıkan hastaların yarısında reflü hastalığı mevcuttur.
Hastalığın ilerleyen devirlerinde geceleri mide içeriğinin teneffüs yollarına kaçması ile uykudan ani uyanmalar olabilir.Yapılan bilimsel çalışmalar kalp yetmezliği kadar reflü hastalığının insanın ömür kalitesini bozduğunu ortaya koymaktadır.
REFLÜ HASTALIĞININ TEDAVİSİ NASILDIR?
Reflü hastalarının az ölçüde yemesi ve bilhassa tok karına yatmamaları gerekiyor. Yağlı yemek, çiğ zerzevat meyve(özellikle domates, soğan,narenciye),salçalı yemek, çay, kahve, asitli içecekler,sucuk,salam,sosis,mayalı hamur işleri ve bilhassa alkolden uzak durulmalı. Ağır sporlar yapmamalı, 30 derece eğimli yataklarda mümkün olduğunca sol tarafına dönük yatmalı. Gıda rejimlerinin , toplumsal hayat önlemlerinin hastalığın gidişinde değerli bir yararı olduğuna dair bilimsel ispat yoktur.
Hastalığın tedavisinde en aktif casus proton pompa inhibütörü olarak isimlendirilen ilaçların kullanılmasıdır. Mide fıtığı olan yahut yemek borusunda yara açılan reflü hastalarında bu ilaçların hayat uzunluğu kullanması gerekebilir.Reflü hastalarının medikal ve cerrahi olmak üzere iki seçenekleri vardır. Medikal tedavide mide asit düzeğini düşüren proton pompa inhibitöleri (omeprol, lansor, prosec, Nexium vs ) kullanılır. Reflüde mideden yemek borusuna kaçış medikal tedavi altındayken devam eder, ancak asit seviyesi düşük mide sıvısı kaçtığı için hastada yanma şikayeti olmaz ayrıyeten yemek borusundaki tahribatlar ortadan kalkar. İlaç tedavisi altında olan hastaların kapak yetmezliği ile orantılı olarak tedavinin kesilmesinden sonra şikayetleri tekrarlar. Bunun ana nedeni PPI kümesi ilaçların hastalığın nedeni olan asıl bozukluğu düzeltici tesirleri olmaması, ilaç alındığı sürece asit seviyesini düşürerek hastayı rahatlatmasıdır.Bu bozukluk düzeltilmediği sürece hastaların bir kümesi hayat uzunluğu ilaç kullanmak zorundadır.
Sürekli ilaç (PPI) kullanmanın yan tesiri var mıdır?
İlacın genel manada tarifi: yararı ziyanından daha fazla olan aktif husustur.Sürekli PPI kullanılarak asit olması gereken mide suyunun bu özelliği ortadan kaldırılmaktadır.Bazı bilimsel çalışmalar PPI daima alındığında midenin asit ortamı ortadan kalktığı için kalsiyum emiliminin bozulduğunu ve buna bağlı kemik erimesi ve kalça kırığı riskinin ortaya çıktığını göstermektedir.Yine bilhassa yaşlı hastalarda sık akciğer enfeksiyonu gelişimine neden olduğu sav edilmektedir.
REFLÜ TEŞHİSİ NASIL KONUR?
Endoskopik muayene ile yemek borusunun içi, mide ve yemek borusu bileşkesi direkt görerek kıymetlendirilir. Endoskopide yemek borusunda mideden gelen asit ve safranın açtığı yaralar, ülserler görülebilir. Kimi reflü olaylarında hastanın şikayeti olmasına karşın Endoskopik bulgular yetersiz olabilir bu çeşit olaylarda yemek borusunun 24 saat boyunca asit ölçümü yapan kateterle kıymetlendirilmesi gerekebilir. Reflü hastaları şikayetleri nedeniyle Kulak burun boğaz, Göğüs hastalıkları ve Kardiyoloji (kalp hastalıkları) kısımlarına başvurabilirler.
REFLÜDE KALICI TEDAVİ NASILDIR?
Reflü hastalığının bugün için uzak periyot sonuçları bilinen kalıcı tek tedavi usulü laparoskopik cerrahidir.Hastalarda yemek borusunda yara açıldığında, mide fıtığı endoskopi ile teşhis edildiğinde ve kapak yetmezliği hadiselerinde hastanın ömür uzunluğu ilaç içmesi gerekebilir.Özellikle bu pozisyonda olan hastalarda laparoskopik cerrahi kalıcı şifa sağlayan, hastayı daima ilaç kullanımından kurtaran ve hayat kalitesini arttıran bir seçenektir.
ABD’de laparoskopik reflü cerrahisi safra kesesinden ve şişmanlık ameliyalarından sonra üçüncü sıklıkla yapılan operasyondur.
Laparoskopik cerrahi sonrası hasta bir gün hastanede kalır,ertesi gün ağızdan beslenir. Hastaların ameliyat sonrasında yaptığı besin rejimlerine ve toplumsal önlemlere gerek kalmaz.Konu ile ilgili deneyimli cerrahların ameliyatları sonrasında uzun devirde %90 üzerinde muvaffakiyet vardır..
REFLÜ DE KANSER GELİŞİR Mİ?
Reflü hastalığı ile yemek borusunun alt uç kanserleri ortasında ilgi vardır. Ama kanser gelişme mümkünlüğü son derece düşüktür ve birtakım öncül bulgulardan sonra orta yere çıkar. Mide içerisinden yemek borusuna daima olarak kaçan asit ve bilhassa safra yemek borusunun iç döşemesinde değişikliğe yol açar.
Yemek borusunun hücreleri asit ve safranın yaptığı tahribattan korunmak için midenin asit ve safraya sağlam hücreleri üzere olmaya çalışır ve onları taklit eder. Bu taklit hücrelere “Barret” denir. Barret hücrelerinde değişiklikler sonrası kanser öncesi “displazi” hücreleri ortaya çıkar. Reflü hastalarının %10’ da Barret Özofagus gelişir. Bu hastaların da %3-7’de displazi gelişimi görülebilir. Barret Özofagus olan hastalardan biyopsi ile yıllık yahut en azından 3 yılda bir takibi gerekir. Daima ilaç kullanımı Barret Özofagusu olan olaylarda kanser gelişimini %100 oranında engellemez. Bunun en kıymetli nedeni ilaç tedavisi ile asit kaçışının önlenmesine rağmen safra ile temasın engellenememesidir. Cerrahi tedavi hem asit hem de safranın mideden yemek borusuna kaçışını engelleyerek daha hami bir tedavi sağlar.
LAPAROSKOPİK CERRAHİ KİME ÖNERİLİR ?
Mide reflüsünde laparoskopik cerrahi, daima ilaç içmek zorunda kalanlar, ilacı kestiğinde şikayeti tekrarlayanlar, ilaca karşın yemek borusundaki yaraları geçmeyenler ya da yemek borusundaki yaralar ilaç kesildikten çabucak sonra tekrar açılanlar, yemek borusunda kanamaya neden olan yaraları olanlar, yemek borusunda ileri safhada hücresel değişiklik gelişenlere bilhassa de genç yaş kümesinde olanlara önerilir.Ayrıca bulantı hissi, daima öksürük ve ses kısıklığında laparoskopik cerrahi tedavi faaldir.
CERRAHİ SONRASI NÜKS GÖRÜLÜR MÜ?
Laparoskopik cerrahide başarıyı sağlayan en kıymetli faktör cerrahın deneyimidir. Cerrahi sonrası nüks deneyimli cerrahların serisinde %5 ‘den azdır. Şikayetleri nedeniyle ameliyat sonrası asit düşürücü ilaç kullanan hastaların büyük kısmında aslında reflü yoktur. Bu hastalar sindirimini rahatlatmak yahut ,dispepsi nedeniyle denetimsiz ilaç kullananlardır. Son yıllarda yama (polipropilen greft) kullanımı ile nüks oranı daha da azalmıştır. Nüksün en kıymetli nedeni geçirilen şiddetli travmalar ve emeliyat sonrası erken devirde zorlayıcı kusmalardır. Yama konulan hastalarda bu durumlarda da nüks ihtimali ortadan kaldırılır.