MİDE VE YEMEK BORUSU ANATOMİSİ NASILDIR ?
Yemek borusu sindirimin başladığı ağız ile mide ortasında irtibat kuran ve yediklerimizi ve ağızdaki salgıyı mideye ileten özel bir kas yapısına sahip organdır. Bayanlarda kesici dişlerden itibaren kişinin uzunluğu ile değişmekle birlikte yaklaşık 36-38 cm ve erkeklerde 38-40 cm uzunluğundadır. Mide ile birleştiği yerde Hiatus denilen diyafragmadaki doğal açıklıktan geçtiği kısımda yaklaşık 2 cm kadar uzunluğunda kasların özel bir yapı kazandığı alt yemek borusu sfinkteri vardır. Bu yapı sayesinde mide içeriği yemek borusuna belirli hudutlar dışında kaçmaz.
REFLÜ NEDİR ?
Reflü diye bilinen Gastroözofageal reflü hastalığı mide içeriğinin ( asit , safra, besin ve mide enzimleri) yemek borusuna fizyolojik hudutların üzerinde kaçarak semptomatik ve endoskopik bulguların ortaya çıkmasıdır.
REFLÜ NASIL OLUŞUR ?
Reflünün en sık nedeni %70 oranında yemek borusu alt ucundaki halk ortasında kapakçık denilen yemek borusu kaslarının özel yapı kazandığı kısmın (sfinkter) yetmezliğidir. Sfinkterin yapısını ve basıncını aşan durumlarda reflü oluşur.
REFLÜ NEDENLERİ NELERDİR ?
Reflünün en sık nendeni yapısal alt yemek borusu sfinkter yetmezliğidir.Bunun dışında aşağıdaki nedenlerde reflüye neden olur. Mide fıtığı Obezite Sigara Alkol Hamilelik Çok yemek Karın bölgesini saran sıkı giyecekler Çay kahve tüketimi Yağlı ve kızartma tipi yiyecekler Tatlılar Ekşili yiyecekler Asitli içecekler İlaçlar(ağrı kesiciler,osteoporoz,astım ilaçları)
REFLÜ TANISI NASIL KONULUR ?
En temel teşhis aracı endoskopidir.Endoskopi ile mide fıtığı, yemek borusu hasarı(özofajit),Barret özofagus çarçabuk tespit edilir. Bazen endoskopisi olağan olan hastalara 24 saatlik pH monitörizasyon dediğimiz tetkik yapmak gerekir.
PH MONİTÖRİZASYON NEDİR ?
Endoskopik inceleme sonrasında hastanın burnundan yemek borusu alt ucuna kadar ince bir katater yerleştirilir ve katater walkmen büyüklüğünde bir aygıta bağlanarak 24 saat boyunca hastanın yatarken yahut ayakta iken , yemek yerken yahut açken, gün içerisinde yahut uyurken oluşan yemek borusu alt ucundaki pH değişikliklerini kaydeder. Süreç öncesinde ve sonrasında özel bir diyet verilmez; hasta daha evvel nasıl yaşıyorsa motamot devam eder. Süreçten 3 gün evvel kullandığı mide ilacı varsa kesilir.24 saat sonunda toplanan bilgiler bilgisayarda tahlil edilerak bir skora ulaşılır.Bu skor 18 in üzerinde ise reflü cerrahisi kararı verilir.
REFLÜ NELERE YOL AÇAR ?
Uzun vakit süren reflü hastalığı yemek borusu alt ucunda yapmış olduğu tahribata bağlı yemek borusunda değişen derecelerde iltihaplanma (özofajit), ülserayon,darlık (striktür), değişen yemek borusu hücre yapısına bağlı BARRET özofagus ve ileryen devirlerde de alt özofagus kanserine neden olabilmektedir.Ayrıca; Larenjit Diş minesi ziyanı Astım Kronik öksürük Bronşit
REFLÜ HASTALIĞI KANSER YAPAR MI ?
Uzun süren reflü hastalığına bağlı olarak yemek borusu alt ucundaki yemek borusu mukozasını oluşturan hücreler farklılaşarak metaplaziye , akabinde displazi ve kansere yol açabilmektedir.
REFLÜYÜ ÖNLEMENİN YOLLARI NELERDİR ?
Yüksek yastıkta yatın (Yatarken bedenin üst kısmı ve baş yüksekte olmalıdır). Fazla ölçüde yemekten kaçının (Fazla yemek mide basıncını artırır ve reflü mümkünlüğü artar). Az ölçüde sık ve tertipli yemek yiyin. Yiyecekleri yavaş yiyip, yeterli çiğneyin. Yağı azaltın (Kızartmalar, fast food yiyecekler ve margarinden kaçının. Çok yağlı yiyeceklerin midede kalma müddeti de yüksektir ve daha fazla mide asidi salınmaktadır). Çikolatadan kaçının (Çikolatada bulunan metilksantin denen husus yemek borusundaki kasları gevşeterek sinkterde gevşemeye yol açar). Kahveden kaçının çayı az tüketin (Kafeinli yahut kafensiz kahve reflü mümkünlüğünü artırır). Yemek borusunu irite eden unsurlardan kaçının. Alkol, kola, gazoz üzere asitli içecekler, konserve meyve suları, içmeyin. Çok baharatlı yiyeceklerden, turşu ve sirkeden kaçının (Baharatlar reflünün şiddetini arttırarak midede yanmayı arttırabilir. Bu nedenle baharatlı hazır besinleri sonlandırıp yemeklerinize daha az baharat kullanınız. Yemekten sonra çabucak yatmayın en az 1 saat oturun. İçkilerden kaçının (Alkol mide asidini artırmaktadır). Sigara ve öteki tütün eserlerinden sakının (Nikotin yemek borusunun alt kısmındaki büzgeci gevşetmektedir). Kilo almayın (Şişmanlık reflü şikayetlerini artırmaktadır). Gerilimden mümkün olduğunca uzak durmaya çalışın. Sıvı tüketimi mide basıncını arttırdığı için yemeklerde değil, öğün ortalarında alın. Bilhassa öğünden sonra dar giysiler giymeyip daha rahat giysiler giymeye çalışın.
REFLÜNÜ CERRAHİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR ?
Reflü cerrahisi birinci kere 1936 yılında Almanya’dan gelen Prof. Dr. Rudolf Nissen tarafından İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinde 28 yaşındaki bir hastaya gerçekleştirdiği ameliyatla başlamıştır ve hala reflü cerrahisinin altın stantardıdır.Reflü cerrahisi; varsa hiatusdaki açıklığın kapatılması ve midenin fundus denilen kısmının yemek borusu alt ucunda bir manşon üzere sarılarak hem göğüs kafesi içerisine kaçışını hem de yapay bir sfinkter oluşturma temeline dayanır. Süreç genel anestezi altında laparoskopik (kapalı) olarak karından girilen 0,5 ve 1 cm lik deliklerde girilen özel aletlerle yapılır.
REFLÜ AMELİYATI ÖNCESİ NELER YAPMALIYIM ?
Anestezi:Ameliyattan en erken 48 saat evvel sizi anestezi hekimi görmesi gerekecek. Anestezi hekimine daima kullandığınız ilaçları kronik hastalıklarınızı ve geçirmiş olduğunuz ameliyatları bildirmeniz gerekmektedir. Anestezi tabibi sizden ameliyat öncesi birtakım tetkikler isteyebilir. Bu nedenle aç karna gelmelisiniz. Kan sulandırıcı ilaçlar:Hasta şayet kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsa, bu ilaçların tesiri altında ameliyata alındığında kanama riski yüksek olacaktır. Bu çeşit hastaların ilaçları kesilip 7-10 gün ilaçların tesirlerinin geçmesi beklenip daha sonra ameliyat edilmeleri gerekir. Kimi durumlarda bu ilaçlar kesilip yerine koldan cilt altına yapılan ameliyat sırasında kanamayı etkilemeyen lakin pıhtılaşmayı engelleyen ilaçlar başlanabilir. Açlık: Hasta ameliyattan evvelki gece saat 24’ten sonra su dâhil ağızdan hiçbir şey yiyip-içmeyecek halde aç kalmalı ameliyata oruç tutuyormuş üzere gelmelidir. Lakin ameliyatı öğlenden sonra planlanan hastalar ameliyattan 8 saat evvel aç kalacak formda sabah erken hafif kahvaltı yapabilir. İlaçlarım:Şeker, yüksek tansiyon, astım üzere hastalıkları olan hastalar, ilgili branşlarca konsülte edilmeli riskler belirlenmeli ve teklifler alınmalıdır. Hastalar bu hastalıkları ile ilgili ilaçlar kullanıyorlarsa ameliyat sabahı aç kalmış olmalarına karşın ağızdan alınan şeker ilaçları hariç ilaçlarını bir yudum su ile almalıdır.
LAPAROSKOPİK REFLÜ AMELİYATIM NE KADAR SÜRECEK VE HASTANEDE NE KADAR KALACAĞIM ?
Her şey yolunda gittiğinde ameliyatınız yaklaşık olarak 1-1,5 saat sürecektir. Lakin ameliyat öncesi anestezi hazırlığı, uyuma-uyanma ve ameliyat sonrası bekleme odasında takip mühleti göze alındığında ameliyathanede yaklaşık 2 saat müddet ile kalınabilir. Ameliyat sonrası hastalar 1 gece hastanede kalırlar.
KİMLERE REFLÜ CERRAHİSİ UYGULANIR ?
Medikal tedaviye karşılık alınamayan hastalar Medikal tedavi altında hastalığın ilerlemesi ve daima ilaç dozu artıma ihtiyacı Uzun devir agresif ilaç tedavisi gerektiren hastalar Uzun periyot ve agresif ilaç tedavisini maliyet ,kullanımın rahatsızlık vermesi ya da yan tesirlerinin korkusu üzere nedenlerle istemeyen hastalar Medikal tedaviyse ahenk göstermeyen hastalar Uzun devirde komplikasyon gelişme riski yüksek olan hastalar (Grade 3-4 özofajiti olan hastalar) Grade 1-2 özofajiti olan lakin defektif KÖS saptanan hastalar Medikal tedaviye dirençli sliding hernisi olan hastalar Medikal tedaviye karşın önemli komplikasyon gelişen hastalar Baret özofagusu, önemli pulmoner semptomlar
AMELİYAT SONRASI TABURCU OLANA KADAR BENİ NELER BEKLİYOR ?
Sonda takılacak mı?
Bu cins kısa süren ameliyatlarda sonda takmaya gerek yoktur.
Ağrım olacak mı?
Her ameliyatta olduğu üzere reflü ameliyatı sonrası da ağrı hissedilir. Fakat reflü ameliyatı sonrası karındaki 5-10mm’lik yaraların ağrısından çok ameliyat sırasında karnı şişirmek gayesiyle verilen havanın karın duvarında oluşturduğu gerginliğin ağrısı hissedilir. Bu ağrı birinci gün hamilelikteki karnın gerginlik ağrısına benzerken ikinci ve üçüncü gün mekik sporu sonrası karındaki ağrıya emsal ağrı oluşur. Bu ağrıların hiç biri günlük aktivite ve uyku konforunu bozmaz. Bu ağrılar birinci akşam ağrı kesici iğne ile ikinci ve üçüncü gün ağrı kesici parasetemol tipi tablet ile kesilecektir.
Yemek ne vakit yiyeceğim?
Ameliyattan 6 saat sonra size su yahut çay üzere gaz içirmeyen sıvı içecekler verilecektir. Laparoskopik reflü ameliyatı sonrası birinci iki hafta sıvı yüklü ve yumuşak besinler önerilir. İkinci haftadan sonra olağan yiyeceklere geçilebilir.
Ayağa ne vakit kalkacağım?
Ameliyattan 4 saat sonra olağan yürüyüşünüzü yapabileceksiniz.
Ameliyatı olduğum gece hangi durumda uyuyabilirim?
Ameliyat sonrası baş 30 derece üstte olacak halde sırt üstü uyumanız önerilir. Lakin daima birebir konumda yatmaya bağlı sırt ağrısı çekmemek için sağa ve sola dönüşlerle durum değiştirilebilir.
LAPAROSKOPİK REFLÜ AMELİYATINDA BEDENİMİN NERESİNDE NE ÜZERE AMELİYAT YARASI OLACAK ?
Laparoskopik reflü ameliyatında 4 delikten yapılması halinde üçü 10 mm, biri 5 mm olan dört adet ameliyat izi olacak. Rastgele bir nedenle açık yapılan ameliyatlarda karnın ortasında göbeğe hakikat uzanan yaklaşık 20-25 cm boyutunda ameliyat izi olacaktır.
TABURCU OLURKEN REÇETE VERİLECEK Mİ ? HANGİ İLAÇLARI NE KADAR MÜHLET İLE VE NASIL KULLANACAĞIM ?
Laparoskopik reflü ameliyatında 4 delikten yapılması halinde üçü 10 mm, biri 5 mm olan dört adet ameliyat izi olacak. Rastgele bir nedenle açık yapılan ameliyatlarda karnın ortasında göbeğe gerçek uzanan yaklaşık 20-25 cm boyutunda ameliyat izi olacaktır.
LAPAROSKOPİK REFLÜ AMELİYATU SONRASI BİLMEM GEREKENLER
Pansuman : Hekiminiz tarafından bilhassa belirtilmediği sürece pansuman yapılmasına gerek yoktur. Alınacak dikiş var mı? Kesi yerleri için gizli(estetik) ve eriyebilir dikiş kullanıldığından dikişlerin alınmasına gerek yoktur.
Duş-banyo: Laparoskopik yapılan ameliyatlar sonrası üçüncü gün pansumanlar çıkarılarak yara yerleri ovuşturulmadan duş alınabilir. Tekrar pansumanın kapatılmasına gerek yoktur. Cinsel ömür: Laparoskopik reflü ameliyatı sonrası iki hafta kadar cinsel ömür önerilmez.
Oruç: Laparoskopik reflü ameliyatı sonrası birinci 6 ay oruç tutulması önerilmez. Bu müddet sonunda oruç tutmanıza mahzur diğer bir sıhhat probleminiz yoksa hekiminizin bir kasvet görmemesi halinde oruç tutulabilir. Otomobil kullanma: Laparoskopik reflü ameliyatı sonrası üçüncü günden itibaren otomobil kullanılabilirsiniz.
Alkol: Alkolün karaciğer üzerine yağlanma yapan tesiri ve işlevlerini bozması nedeniyle nizamlı alkol alımı önerilmez. İstenirse reflü ameliyatı sonrası 1 aydan sonra alkol alınabilir.
ANCAK ALKOL ALIMININ SIHHATE ZİYANI UNUTULMAMALIDIR…
Deniz: Laparoskopik ameliyatlardan 2 hafta sonra denize girmekte sakınca yoktur.
Güneşlenmek: Özel bir neden olmadığı sürece iki hafta sonra güneşlenilebilir. Lakin ameliyat yarası güneşlenmeye bağlı koyu güzelleşecektir. Bilhassa beyaz ciltli hastalar bu duruma dikkat etmelidir. Gerektiğinde yüksek faktörlü güneş kremi kullanılmalı ya da beyaz tişört giyilmelidir.
Namaz kılmak: Kendinizi güzel hissettiğiniz sürece namaz kılmanıza mahzur bir durum yoktur. Namaz kılarken dikişleriniz ziyan görmez. Lakin kendinizi düzgün hissetmeniz açısından birinci 1 hafta isteğe bağlı olarak oturarak namaz kılabilirsiniz.
İşe dönüş: Masa başı işi yapanlar birinci haftadan sonra işe dönebilir. Vücut gücü ile çalışan hastalar üç hafta içinde işe dönebilir.
LAPAROSKOPİK REFLÜ AMELİYATI SONRASI DENETİME GELECEK MİYİM ?
Laparoskopik reflü ameliyatından bir hafta sonra hekiminize denetime gitmeniz gerekir. Denetimde genel sorgulama, yara yeri denetimi yapılacaktır.
REFLÜ AMELİYATINDAN SONRA YEME ALIŞKANLIĞIM DEĞİŞİR Mİ ?
İlk 2 hafta sıvı ve yumuşak besin yüklü beslenme önerilmektedir. Sonrasında besinleri uygun çiğnemek şartı ile bir kısıtlama yoktur.
REFLÜ AMELİYATI SONRASI OLAĞAN BİR HAYAT SÜREBİLİCEKMİYİM ?
Ameliyat sonrası çabucak reflü yakınması geçecek ve hastalar bu konforu ameliyattan çabucak sonra yaşamaya başlayacaklar. Fakat komplikasyonlar var ise ( özofajit gibi) bunların düzelmesi vakit alacaktır. Reflü ameliyatı sonrası kişi olağan yaşantısına kaldığı yerden devam edecektir. Ameliyat hiçbir aktivitesini kısıtlamayacaktır.
