REKTAL (MAKATTAN) KANAMA
Rektal kanamanın en sık nedenleri makat bölgesinde yer alan yapılara ait problemlerdir.
Bunun yanında kalın bağırsağa ilişkin hastalıklar da kanamaya yol açabilir fakat makat bölgesine
ilişkin problemler daha sıklıkla görülür.
Bu bölgede en çok karşımıza çıkan durumlar hemoroid hastalığı ve anal fissür(çatlak)dür.
Her iki durumun da hastalarda asıl oluşturduğu şikayet kanamadır. Kanamanın formu farklılık
gösterebilir. Hemoroid hastalığında nispeten daha koyu renkli ve dışkıya bulaşık kan
görülürken, anal fissürde parlak kırmızı renkli, dışkılama sonrası damlar usulde kanama daha
tipiktir. Hemoroid hastalığında, anal bölgede hastanın eline göğüs biçiminde kabartılar gelir.
Vakit zaman hemoroid dokularının içindeki kanın pıhtılaşması nedeni ile bu kabartılar sert
ve ağrılı olabilir. Anal fissürde, dışkılamada zorluk ve dışkılama sonrası şiddetli ağrı görülür.
Hemoroid hastalığı ve anal fissür dışında, kalın bağırsaktaki tümöral durumlar kanamaya
neden olabilir. Kalın bağırsak (kolon) ve kalın bağırsağın son kısmında (rektum) yüzeyde
görülen kütle ve kabartılar kanser haberisi ya da kanser olabileceği üzere birinci olarak kanama ile
kendini gösterebilir. Bunun yanında ince ve kalın bağırsakların iltihabi hastalıkları da kanama
oluşturabilir. Anal bölgeden kanaması olan her hastada, bu kanamanın kalın bağırsak
kaynaklı bir hastalığa bağlı olmadığından emin olunmalıdır. Bu nedenle makattan kanama
şikayeti ile tabibe başvuran hastaların büyük bir kısmında kolonoskopi tetkik önerilir.
ANAL FİSSÜR
Anüsün etrafını saran, dışkımızı tutmamızı sağlayan içiçe iki adet kas yapısı bulunur ve iç ve
dış sfinkter olarak isimlendirilirler. Dıştaki sfinkter yapısı çizgili kas yapısında olup tıpkı kol ya da
bacak kaslarımız üzere bizim izteğinize bağlı olarak kasılıp gevşer. Dış sfinkter dışkılama hissimiz
geldiğinde, tuvalete gidene kadar dışkımızı tutmamıza yarayan sistemdir. Natürel ki tüm çizgili
kaslar üzere bir mühlet sonra yorulur. Bu nedenle, istirahat halinde de anüs bölgesinin kuru
kalmasını sağlayacak bir düzeneğe gereksinim vardır. Anüsü çevreleyen kaslardan içte olanına
iç sfinkter ismi verilir ve düz kas yapısındadır (damar duvarlarındaki kaslar gibi), dolayısıyla
bizim isteğimize bağlı olarak değil, beynimizdeki bir ekip merkezlerin kontrolü ile otomatik
olarak kasılıp gevşer. İstiraahat halinde daima kasılmış durumda olan bu kas bu formda anüs
içindeki sıvıların dışarı sızmalarını engelleyerek makat etrafının kuru kalmasını sağlar.
Dışkılama için tuvalete oturduğumuzda ise iç sfinkter gevşer ve dışkının dışarı çıkması için
yolu açar. Şayet bir beşerde kabızlık varsa, dışkılama esnasında çok fazla ıkınacağı için üstüne
çok fazla kuvvet binen iç sfinkter, gevşemesi gerekirken buna karşılık olarak gevşemez. Bu
sebeple dar bir bölgeden geçmek zorunda kalan dışkı, bu geçiş sırasında bağırsak duvarında
sıyrık ve yaralara sebep olur. Olağan kaidelerde süratle güzelleşecek olan bu yaralar (anal bölge cildinin çok yüksek bir düzgünleşme potansiyeli vardır), birebir sorunun her dışkılamada tekrarlaması
ve gevşemeyen iç sfinkterin bölge kan damarlarını sıkıştırması nedeni ile daha da derinleşir
(Bir bölgede yara güzelleşmesinin olabilmesi için o bölgeye kan akışının çok güzel olması gerekir).
Anüs çeperinde oluşan bu yaralara anal fissür (çatlak) ismi verilir.
TEDAVİ
Anal fissür, yeni başlangıçlı (akut) ve uzamış (kronik) olarak ikiye ayrılır. Akut fissürde ağırlıklı
olarak ilaç tedavisi göndemde iken, kronik fissürde cerrahi tedavi gündeme gelir. Daha önce
de değinildiği üzere, sorunun kaynağı gevşemeyen iç sfinkterdir ve tedavide gaye bu
sfinkteri gevşetmektir. Akut fissürde bu emelli kas gevşetici kremler (nitratlar) kullanılır.
Bunun yanında, sıcak su oturma banyoları ile iç sfinkterde gevşeme hedeflenir. Ağrı kesici
ilaçlarla (krem ya da hap) ağrı rahatlatılır, dışkılamanın rahat yapılabilmesi ve fissürün
güzelleşmesine fırsat verilmesi maksadı ile dışkı yumuşatıcı ilaçlar (müshil) da verilir. İlaç
tedavisinin müddeti yaklaşık 3 haftadır. Bu müddet sonunda güzelleşmeyen fissürler için cerrahi
tedavi düşünülmelidir.
AMELİYAT SONRASI SORUNLAR
Anal fissürün cerrahi tedavisinde karşılabilecek sorun, nadiren de olsa gaz ya da dışkı kaçırma
durumudur. Bu durum saptandığında, şiddetine nazaran idmanlar ya da ameliyatla tedavi
edilir.
