Ülkemizde bayan ve erkeklerde görülme orani neredeyse esit derecede olan rektal kanamalar (makat kanamalari) kimi hastaliklarin en değerli habercisidir. Bir çogumuzun utanarak ve korkarak lisana getiremedigi bu belirti şayet ciddiye alinmazsa tahminen de ‘‘Kanser’’ üzere tehlikeli bir hastaligin ilerlemesine yol açabiliyor. Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi Genel Cerrahi Uzmani Op.Dr.A.Kerim Özakay, Rektal kanamalar ile ilgili sorularimizi yanitlayarak bilgiler verdi.
Rektal kanama (makat kanamasi)nedir ?
Diskilama ile makattan parlak kirmizi kan gelmesine tibbi lisanda hematokezia yahut rektal kanama denir.
Rektal Kanamalarda Kan Nerelerden Gelir?
Rektal kanamalar yüklü olarak kalin barsagin son kisimlarini olusturan rektum ve anüs kaynaklidir. Kalin barsagin son 15 cm.’lik kismi rektumdur, anüs ise disariya açilan son 1,5 -2 cm.’lik kısımdır. Rektal kanamada gelen kanin rengi çoklukla kanamanin oldugu yere nazaran degisir.
Rektal kanamanin nedenleri?
Kirmizi renkli kanama büyük olasilikla kalin barsagin alt kısımlarının yahut anal bölgenin hastaliklarindan kaynaklanmaktadir. Diskiya bulasik olmayan,damlama halinde ve kirmizi renkli kanamalar çoklukla hemoroid ve fissür diye isimlendirdiğimiz anal hastaliklarla ilgilidir.Diskiyla bulasik, koyu kirmizi ve siyah renkli kanamalar ise kalin barsagin üst kısımlarından,ince barsaktan ,üst sindirim sisteminden kaynaklanabilir buna da melena denir.Kan uzun mühlet barsak bakterileriyle temas ettiginde bakteriler tarafindan sindirilerek rengi yoğunlaşır ve siyahlasir.Nadiren mide- duodenum, ince barsaklar yahut kalin barsagin baslangiç kismindan çok kanama olusursa , bunlar süratle asagiya inecegi için bakterilerce parçalanamadan disariya kirmizi renkte taze kan formunda de çikabilir.Polip,divertikül,ülser,anjiodisplazi,kolit ve kanser üzere hastaliklarin da birinci belirtisi rektal kanama olabilir.
Sindirim sisteminin rastgele bir yerinden çok az kanama olur ve kanama gözle görülmeyebilir. Örnegin,kolon polip yahut kanserlerinde bazen çok az kanama olup bu gaita ile karistigi için gözle görülemez lakin gaitada saklı kan tetkiki yapan testlerle tespit edilebilir. Bu biçimde olan saklı kanamalar azar azar ancak devamli kan kaybi yaptigi için anemi dedigimiz kansizlik halinin olusmasina yol açabilirler.
Hani durumlarda kanamalar önemli tehdit içerir ?
Her rektal kanama yakinmasi bulunan hastalarin ,kanamayi açiklayan hemoroid,fissür gibi… hastaliklari bilinse dahi bir Genel Cerrahi Uzmani tarafindan incelenmeleri
gerekmektedir.Özellikle 50 yas üzerinde erkek ve bayanlarda daha evvel hiç kanama hikayesi yokken ortaya çikan kanamalar önemli olarak arastirilmalidir.Kanama yapan neden kesinlikle bulunmalidir.
Kanamanin siddeti, yani gelen kan ölçüsü çok degisiklik gösterebilir. Çogunlukla az ölçüde ve zaten duran kanamalar olusur. Pek çok hasta birkaç damla taze kan geldigini yahut tuvalet kagidina az ölçüde kan süründügünü tabir ederler. Bazen de biraz daha fazla lakin zaten duran kanama tariflenir. Bu tip hafif kanamalarda acil teşhis ve tedavi , ivedilikle hastaneye yetismek üzere bir gereklilik yoktur, muayene ve kolay tetkikler sonrasi teşhis konup tedavi yapilir.
Rektal kanama daha siddetli de olabilir. Orta siddette bir kanamada tekrarlayan daha çok ölçülerde taze yahut pihtili kan gelebilir, bu kan gaita ile birlikte yahut tabiatıyla gelebilir. Agir kanamalarda ise hasta çok kan kaybedebilir. Orta yahut agir siddetteki rektal kanamalarda, çok kan kaybina bagli halsizlik, bas dönmesi, çarpinti, bayilma hissi yahut nitekim bayilmalar olusabilir; hastada tansiyon düsüklügü olusabilir. Nadiren hastayi soka sokacak kadar siddetli kanamalar olusabilir. Orta yahut agir siddetteki kanamalar hastaneye yatirilarak takip ve tedavi edilmelidir. Soka girecek kadar siddetli kanamalarda ivedilikle hastaneye yatirilip kan transfüzyonlari yapilmasi gereklidir.
Genelde hangi cinsiyette (kadin/erkek) ve yas kümesinde daha sik görülüyor?
Kadin ve erkeklerde rektal kanama görülme orani birbirine yakindir. Lakin her iki cinsiyette utanma hisleri nedeniyle yahut önemsemeyerek bu kanamalarin akabinde tabibe basvurmuyorlar.Bu da tahminen çok önemli olan bir hastaligin (Kanser gibi…) ilerlemesine yol açabiliyor.
Kanama önemsenmez ise ne üzere sonuçlara sebep olur ?
Her rektal kanama arastirilmali bilhassa 50 yas üzerindeki hastalarda daha da önemsenmelidir.Küçük bir sey diye düsünebileceginiz bir rektal kanama çok önemli bir hastaligin habercisi ve tek belirtisi olabilir.
