Hidatik Kist

HİDATİK KİST HASTALIĞI NEDİR?

Kist hidatik hastalığı , “Echinococcus” olarak isimlendirilen bir parazitin neden olduğu, bedende en sık karaciğeri tutan bir hastalıktır. Echinococcus alt tipleri olan “E. Granulosus” ( en sık) ve “E. Alveolaris” (daha nadir) birebir hastalığın değişik formlarına neden olur. Parazitin temel konağı kedi,köpek üzere etçiller , orta konağı ise insan yahut inek üzere otçullardır. Parazit yumurtası köpek sindirim sisteminde parçalanamaz ve dışkı ile atılır. Otçullar bu yumurtayı ağız yahut hava yolu ile alırlar ve sindirim kanalında deoksikolik asit ile yumurta parçalanarak parazit ortaya çıkar. Parazit portal deveran sistemi ile karaciğere gelir ve yerleşir.(%70) Şayet parazit karaciğeri geçerse akciğere ulaşır ve akciğerde yerleşir.(%15) Hastalık %5 oranında beyin yahut öteki organlarda rastlanır. Uzak doğu , güney Amerika ,orta doğu ve Akdeniz ülkelerinde sık olarak rastlanır.

HİDATİK KİSTİN YAPISI NASILDIR?

• En dışta bağ dokusudan oluşan perikist yer alır.

• Perikist altına yumurta beyazı renginde hücre içermeyen lipopolisakkaritten oluşan laminal tabaka (kutikula) bulunur.

• Kutikula altına kist içerisindeki suyun (kaya suyu) ve skoleks’ lerin (kistin üremesini sağlamak için oluşturduğu yavruları) yapıldığı germinatif membran (çimlenme zarı) bulunur.

• Germinatif membran içinde ise kaya suyu ve skoleks’ ler bulunur.

HİDATİK KİST BELİRTİLERİ NELERDİR ?

Hidatik kist hastalığı çoğunlukla belirti vermez. Parazit alındıktan yıllar sonra karaciğer içerisinde büyüyen kist hepatomegaliye (karaciğer büyümesi) yol açabilir. Büyüyen kist karın sağ üst kadranda ağrıya neden olabilir, kimi durumlarda karaciğer içerisindeki safra yollarına bası yaparak sarılık oluşturabilir, şayet karaciğer içerisindeki safra yollarına açılırsa sarılık , yüksek ateş ve üşüme titreme , terleme ve ciltte kızarma üzere alerjik tepki gibisi tabloya neden olabilir. Etraf organlara bası (akciğer, mide vb…) nedeniyle teneffüs ezası yahut hazımsızlık , dolgunluk belirtilerine de yol açabilir.

HİDATİK KİST TANISI NASIL KONUR ?

1. Cilt testleri

• Casoni testi, antijenik kist sıvısının cilt içine verilmesi ve ciltte eritem(kızarıklık) oluşturması beklenir. Eritem, 24 – 48 saat müddetince devam ederse değer taşır ve% 65-70 teşhis koydurucudur. Günümüzde çok sık kullanılmamaktadır.

• Weinberg testi, “kompleman fiksasyonu” temeline dayanan flokulasyon testidir ve % 70 teşhis koydurucudur. Bu iki test bir ortada uygulanırsa %80 teşhis koydurucu olabilir.

1. ELİSA testi, % 90 teşhis koydurucudur, sıklıkla kullanımdadır.

1. İmmunelektroforez

1. Görüntüleme

• Direkt karın grafisi ve akciğer grafisi, kireçlenmeler görülebilir,

• Karaciğer sintigrafisi, karaciğer içerisinde kitle olduğunu gösterir, %90 teşhis koydurucudur (Bugün kullanımı azalmıştır).

• Ultrasonografi, karaciğerde yer alan kitlenin kistik mi? ,solid mi? olduğunu ayırmada değer taşır, ek olarak kist içerisindeki germinatif membran ve skoleksleri gösterdiğinden teşhis koymada %100’e varan oranda yardımcı olur. 1 cm’den küçük kistlerde yetersiz kalabilir.

• Bilgisayarlı tomografi ve MR

HİDATİK KİSTİN KOMPLİKASYONLARI NELERDİR?

• Kistin delinmesi (perforasyon), karaciğer içerisindeki kistin travma yahut öbür sebeplerle yırtılması ve anafilaktik şok tablosuna neden olmasıdır, öldürücü olabilir. Kist içeriği karın boşluğunda yayılırsa karın içinde kistler oluşur ve hastalık in-operable (cerrahi uygulanamaz) hale gelebilir.

• Akciğere fistülizasyon, komşuluk nedeniyle kistin göğüs boşluğu içerisinde akciğer zarları ortasına açılması sonucu akciğer ile karaciğer ortasında (bronko-bilier) fistül (kanal) oluşturmasıdır.

• Tıkayıcı sarılık, kistin safra yollarına basısı yahut açılması ile ortaya çıkar ve en sık görülen komplikasyondur.

• Apse, kistin safra yollarına açılması sonucu içeriğinin boşalması ve sonuçta karaciğer apsesi halini alması formunda oluşur.

HİDATİK KİST TEDAVİSİ NEDİR?

Hidatik kist hastalığının tedavisi medikal ve cerrahi dir.

Medikal tedaviiçinmebendazole yahut albendazole isimli ilaçlar kullanılır. Bilhassa ameliyattan 20 gün evvel başlanır ve sonrasında devam edilir.Germinatif (çimlenme) membranı kesimler ve parazitin glukozu kullanmasını mahzurlar. Fakat medikal tedavi maalesef “tek başına” tedavi edici olmaktan uzaktır. Çoklukla cerrahi tedavi ile birlikte kullanımı, uygun sonuç vermektedir.

Karaciğer hidatik kist hastalığının cerrahi tedavisinde kist boşaltılır, boşaldıktan sonra kist içine hastalığın tekrarını önlemek için çeşitli hususlar verilir. Kist içeriği etrafa bulaştırılmamalıdır. Kist çıkarıldıktan sonra ortaya çıkan boşluk , değişik cerrahi metodlarla doldurulur.

Cerrahi ameliyat seçenekleri;

• Parsiyel kistektomi + omentopeksi kist çıkarılır , çıkarıldıktan sonra kistten arta kalan boşluk omentum denen karın içi organları örten yapı ile doldurulur ve böylelikle burada biriken sıvıların omentum ile absorbsiyonu sağlanır.

• Parsiyel kistektomi + kapitonaj kist çıkarılır, kist duvarları dikişlerle birbirine yaklaştırılarak hem kist boşluğu kapatılır hem de boşluğun diğer bir organa açılması önlenmiş olur

• Marsupializasyon kist boşaltıldıktan sonra kistin cilde ağızlaştırılmasıdır , fakat pek kullanılan bir usul değildir. Çok büyük kistlerin tedavisinde kullanılan eski bir prosedürdür.