Reflü Nedir? Pek çok beşerde yemekten sonra hazımsızlık, ekşime ve yemek borusunda yanma yakınmaları mevcuttur. Bu rahatsız edici durum yemek borusuna ve hatta ağıza kadar gelen yemek ve mide asidi ile besbellidir. Bu durum birtakım bireylerde süreksiz olup, aşikâr bir müddette ortadan kalkar. Lakin birtakım şahıslarda de epeyce rahatsız edici, sık sık oluşan ve epeyce ağrılı bir hastalık halini alır. Bu hastalığı “Gastroözofageal reflü” olarak isimlendirildi. Toplumda epeyce sık oranda (%15-20) gözlenen bir hastalıktır. Bayanlarda daha sık gözlenmesine rağmen önemli yemek borusu hasarı erkeklerde daha sık gözlenir. Yaşlılarda ve çocuklarda epeyce önemli durumlar oluşturabilir. Reflünün Belirtileri Nelerdir? En sık belirtisi göğüste yanma “heartburn” dır. Kimi beşerler bu yanmayı midesinde, uzunluğunda, omuzlarda ya da hatta sırtta ve kolda dahi hissedebilir. Kalp ağrısından bazen ayırt edilemez. Çoklukla bu nedenle doktora başvururlar. Göğüs ağrısı nedeniyle Koroner anjio yapılıp negatif bulunan % 50 hastada reflü özofajit saptanmıştır. Özofajitte ağrı sıklıkla akut başlangıçlı ve saatlerce sürer, uykudan uyandırır, antiasit ve yiyeceklerle hafifler, besin ve öğünlerle bağlıdır, sırt üstü yatma ve öne eğilmede hissedilir, % 50 olguda pyrozis, regürjitasyon ve disfaji üzere semptomlara eşlik eder, eforla ilişkisizdir, sıklıkla sternum altında yada sırt bölgesinde hissedilir, yayılım göstermez. Ağrıya ilaveten ağıza ekşi su gelmesi “regürjitasyon” öbür sık rastlanan belirtidir. Boğazda ve ağızda berbat bir tat bırakır, çoklukla yemek sonrası nadiren yemek sırasında oluşur. Semptomlar sıklıkla yatarken ve uyurken meydana gelir. Karında şişkinlik, geğirti, hıçkırık, gıcık hissi, kronik öksürük, ağız kokusu, ses kısıklığı, ses tellerinde nodül ve astım nöbetleri öteki belirtileridir. Reflünün Tedavisi Nasıldır? Reflü hastalığı günümüzde tanısı konduktan sonra tedbirinin alınması ve tedavisi mümkün bir hastalıktır. Yemek ile birlikte midede öğütücü süreç hedefi ile asit salgılanması başlar. Yemek bitiminde bu salgılanan asidin bir kısmı mideden taşarak yemek borusunu tahriş eder. İşte bu geriye taşmaya Reflü ismini veriyoruz. Reflü olan asit, yemek borusunda süreksiz ve kalıcı hasarlar oluşturabilir. Bu tahriş sonucunda oluşan ağrıya da “heartburn”, yemek borusunda oluşan hasarada “Özofajit” tariflerini kullanıyoruz. Mide yüzeyi aside alışık ve asidin tahrip eden tesirini ortadan kaldıracak düzeneklere sahiptir. Fakat yemek borusunda aside karşı bu çeşit esirgeyici tesirli sistemler bulunmaz. Olağanda mide ile yemek borusu ortasında “alt özofagus sfinkter” dediğimiz bir kapı vazifesini üstlenen sistem mevcuttur. Bu kapı yutulan lokmaların yemek borusundan mideye geçisine müsaade verir fakat mide içeriğinin geri kaçmasını önleyecek düzenek ile çalışır. Bu kapıdaki gevşemeler ya da bozukluklar (mide fıtığı-hiatal herni)reflü hastalığının oluşmasının nedenleridir. Mide içindeki basıncın arttığı durumlarda (çok yemek yenmesi, yemek sonrası yatılması,vs) reflü sıklığı daha fazladır. Hangi Hastalarda Ameliyat Gereklidir? • Yaş (hasta ne kadar genç ise cerrahi o kadar önceliklidir). • Yakınmaların şiddeti, sıklığı, tipi • Yemek borusundaki hasarın şiddeti • İlaç tedavisine karşın hastalığın tekrarlama suratı • Reflü ile birlikte mide fıtığının (Hiatal Herni) mevcut olması durumunda hastanın tedavisi ameliyat ile sağlanır. Ameliyat ile Neler Düzeltilir? Günümüzde laparoskopik ameliyatların hastaya sağladığı daha az ağrı, daha kısa müddette düzgünleşme avantajlarından reflü hastalığının tedavisinde de yararlanmaktayız. Bozulmuş olan alt özofagus sfinkterinin bir öteki manada mide ile yemek borusu ortasındaki kapının tekrar oluşturulması ve mide içeriğinin yemek borusuna kaçısının önlenmesi hedefini güden laparoskopik fundoplikasyon ameliyatları tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır. Ameliyat son teknik gelişimlerden yararlanılarak uygulanan laparoskopik bir süreçtir. Yaklaşık 1-1,5 saat süren, hastanın sonraki gün ağızdan beslenmeye başlayıp birebir gün ya da sonraki gün meskenine gönderilebildiği ve 7 gün içinde de işbaşı yapabildiği bir süreçtir. Laparoskopik ameliyatların tüm avantajlarından (daha az ağrı, daha kısa yatış mühleti ve ameliyat sonrası riskinin olmaması gibi) yararlanılır. Böylelikle yıllarca ve her gün ilaç alımının ortadan kalkışı, yemek borusundaki iltihabi olayların gerilemesi ve bunlara bağlı kanser risklerinin ortadan kalkması ile hastanın daha kaliteli bir yaşama kavuşması sağlanır. Tecrübeli cerrahların uyguladığı bu laparoskopik fundoplikasyon süreçlerinin yan tesiri minimal seviyede olup, muvaffakiyet yüzdesi %95-100 ortasındadır. Gastroenterelog ve cerrahların birlikte kıymetlendirilmesi sonucunda uygun hasta seçimi ile önerilen bir ameliyat biçimidir. Reflünün (GÖR hastalının) belirtileri nelerdir? GÖR’ün en kıymetli belirtisi göğüste yukarıya gerçek yayılan yanmadır. Yanma midede, boğazda yahut uzunluğunda hissedilebilir. Bilhassa alkol, turşu, çikolata, ekşi, acı ve baharatlı yiyecekler yanmayı şiddetlendiren besinlerin başında gelmektedir. Öbür kıymetli belirti ise bulantı olmaksızın, mide sıvısının istem dışı ağza gelmesidir. Bu özelliği ile kusmadan ayırt edilir. Haftada bir yahut daha sık, göğüste boğaza gerçek yükselen bir yanma, ağza acı-ekşi su gelmesi hastalığın tanısı için kafidir. Saydığımız bu iki kıymetli belirtinin dışında, reflü’nün diğer organları tahrişinden ötürü ortaya çıkan belirtiler de GÖR hastalığının tanınmasında kıymetlidir. Geçmeyen gıcık öksürüğü Ses kısıklığı Ses tellerinde polip yahut nodül Tedavi edilemeyen larenjit ve farenjit üzere boğaz enfeksiyonları Boğazda dolgunluk hissi Sık sık boğaz temizleme gereksinimi Tedaviye güzel cevap vermeyen astım Tekrarlayan zatürre Uykuda kısa periyodik soluk durmalarında altta yatan hastalık olarak reflüden kuşku edilmelidir. Daima boğaz temizleme gereksinimi, ses kısılması, sık sık farenjit yahut larenjit sorunu olan şahısların birçoklarında temel neden reflüdür. Yeniden müzmin öksürüğü olanların yarısında reflü hastalığı olduğu ortaya konmuştur. Hatta yıllarca öksürüp bir teşhis konmadan tabip hekim gezen hastalar vardır. Astım ile reflü birlikte ise biri oburunu kötüleştirir. Reflüden şüphelenilen hastaların bazısında ise kalp ağrısından ayrılması imkansız göğüs ağrısı meydana gelir. Bu türlü durumlarda öncelikle kalp tetkiki yapıldıktan sonra reflüden şüphelenmek en yanlışsız yoldur. Yutma zahmeti, ağrılı yutma, mide kanaması yahut kilo kaybı reflünün bulguları olabildiği üzere büsbütün farklı bir hastalığa da işaret edebilen durumlardır. Çocuklarda reflü hastalığı, kolay kusmalar halindedir fakat bilhassa süt çocuğu periyodunda “ani çocuk ölümü” sendromu sorumlusu olabilmektedir. Çocukluk devrinde duruş bozukluğu, büyüme gelişme geriliği, kansızlık, zatürre atakları, teneffüs yolu hastalıkları, yeni doğanda boğulma atakları da GÖR’ün müracaat nedenleri ortasındadır. Çocukluk çağı astımının üçte birinin altında reflü yatmaktadır. Reflünün Yol Açtığı Hastalıklar Nelerdir? Çocuklarda büyüme-gelişme geriliğine Akciğere mide sıvısı kaçmasına bağlı zatürreye, Larenjit, farenjit, bronşit, astım üzere teneffüs yolu hastalıklarına, Yemek borusu iltihabına (özofajit), Peptik darlığa (midenin bir kısmının daralması), Sindirim kanalı kanamalarına, Anemiye, Yemek borusu kanserine taban hazırlayan Barrett hastalığına Kansere yol açabilir. Reflü Tedavisi İlaç tedavisi ve cerrahi tedavi olmak üzere iki sistem vardır. Reflü tedavisinde altta organik bir neden yoksa hastaya asit oluşumunu engelleyici ilaçlar ve mevcut asidi nötralize edici ilaçlar verilir. Cerrahi tedavide ameliyatla mide ile yemek borusu ortasındaki büzgeç kas kuvvetlendirilir Genelde mide fıtığı varsa bazende ilaç tedavisinden sonuç alınamadığında başvurulur. Uzun müddet ilaç kullanmak istemeyen hastalarda ise şayet cerrahi tedavi uygunsa ve hasta da istiyorsa uygulanabilir. Hasta cerrahi tedavinin yan tesirleri ve komplikasyonlar hakkında kesinlikle bilgilendirilmelidir. Reflü hastalığı, kronik bir hastalıktır vakit zaman şikayetler artabilir, azalabilir, kaybolabilir ve tekrarlayabilir. Bu nedenle reflüyü önlemek için hastanın uyması gereken kurallar vardır. Reflüyü Önlemenin Yolları Yüksek yastıkta yatın (Yatarken bedenin üst kısmı ve baş yüksekte olmalıdır). Fazla ölçüde yemekten kaçının (Fazla yemek mide basıncını artırır ve reflü mümkünlüğü artar). Az ölçüde sık ve tertipli yemek yiyin. Yiyecekleri yavaş yiyip, âlâ çiğneyin. Yağı azaltın (Kızartmalar, fast food yiyecekler ve margarinden kaçının. Çok yağlı yiyeceklerin midede kalma müddeti de yüksektir ve daha fazla mide asidi salınmaktadır). Çikolatadan kaçının (Çikolatada bulunan metilksantin denen husus yemek borusundaki kasları gevşeterek sinkterde gevşemeye yol açar). Kahveden kaçının çayı az tüketin (Kafeinli yahut kafensiz kahve reflü mümkünlüğünü artırır). Yemek borusunu irite eden hususlardan kaçının. Alkol, kola, gazoz üzere asitli içecekler, konserve meyve suları, içmeyin. Çok baharatlı yiyeceklerden, turşu ve sirkeden kaçının (Baharatlar reflünün şiddetini arttırarak midede yanmayı arttırabilir. Bu nedenle baharatlı hazır besinleri sonlandırıp yemeklerinize daha az baharat kullanınız. Yemekten sonra çabucak yatmayın en az 1 saat oturun. İçkilerden kaçının (Alkol mide asidini artırmaktadır). Sigara ve öteki tütün eserlerinden sakının (Nikotin yemek borusunun alt kısmındaki büzgeci gevşetmektedir). Kilo almayın (Şişmanlık reflü şikayetlerini artırmaktadır). Gerilimden mümkün olduğunca uzak durmaya çalışın. Sıvı tüketimi mide basıncını arttırdığı için yemeklerde değil, öğün ortalarında alın. Bilhassa öğünden sonra dar giysiler giymeyip daha rahat giysiler giymeye çalışın.
5 dakika okuma süresi
