Kabızlık büyük tuvaletin sistemli ve rahat yapılamaması ve kalın barsağın büsbütün boşaltılamaması durumudur.Büyük abdest sert,topaklı,az yada çok hacimli olabilir.Her yaşta görülebilir.Şiddeti bireyden şahsa nazaran değişir,bazı insanlarda kısa periyodik olabildiği üzere kimilerinde uzun periyodik (kronik )olabilir.
Önce kabızlığa neyin sebep olduğunu görelim.
Kabızlığın sebepleri nelerdir?
-Lifli besinler dediğimiz zerzevat meyve ve tahıl üzere besinlerin gereğince tüketilmemesi
-Yaşam nizamının ve beslenme alışkanlığının değişmesi
-Tuvalet gereksinimi hissedildiğinde bunun önemsenmemesi ve ertelenmesi
-Hareketsiz bir hayat ve antrenman yapmamak
-Kullandığımız birtakım ilaçlar (Antiasit,sara ve antipsikotik ilaçlar,Kalsiyum ve demir hapları vb.)
-Yeterince sıvı tüketmemek
-Ruhsal durum bozuklukları (aşırı ıstırap ve depresyon)
-Gebelik
-Bazı hastalıklar (Diabet,goitre,bazı kas hastalıkları,bazı hudut hastalıkları vb.) kabızlığa sebep olabilir.
Kabızlık nasıl geçer?
Kabızlık şikayetinin düzelmesi için kabızlığın şiddeti ve buna sebep olan faktörlerin göz önünde bulundurulması ve buna nazaran tedbirlerin alınması gereklidir.İlk tercihimiz ilaç kullanmadan alınacak tedbirlerle kabızlığın düzeltilmesidir.Aksi takdirde hayat uzunluğu ilaç kullanmamız gerekecektir.Bu durum barsak tembelliğini arttırıp hastayı ilaca bağımlı hale getirir.Bir müddet sonra ilaca tolerans gelişir ve ilaç etkisiz hale gelir,tedavi gitgide zorlaşır.Oysa hastaların büyük bir kısmında alınacak tedbirlerle kabızlık şikayeti ilaç kullanmadan düzelmektedir.
-Öncelikle hayat biçimimizi ve beslenme alışkanlıklarımızı değiştirmeliyiz.
-Düzenli antrenman yapmalıyız (günlük yürüyüş yahut koşu)
-Lifli besin alımını tedricen arttırmalıyız.(sebze,meyve ve tahıl)
-Bol su içmeliyiz.
-Düzenli bir tuvalet alışkanlığı edinmeli ve tuvalet muhtaçlığı olduğunda ertelememeliyiz.
-Kabızlık öteki bir hastalıkta kullandığımız ilaca bağlı ise alternatif ilaçlar için doktorumuzla görüşmeliyiz.
–Ayrıca;her yemekten evvel 3-5 kaşık buğday kepeği tüketmek tuvaletin daha yumuşak olmasını ve daha kolay çıkmasını sağlayabilir.(Buğday kepeğini yoğurt,ayran yahut diğer sıvı ile karıştırıp tüketebiliriz).
Aldığımız bu üzere tedbirlerle kabızlık düzelmiyorsa kesinlikle doktora muayene olmalı ve kabızlığa sebep olabilecek bir hastalık olup olmadığını araştırmalıyız.Çünkü kabızlığa sebep olan çok önemli hastalıklar vardır (kalın barsak kanseri,ülseratif kolit,crohn hastalığı, hassas barsak sendromu vb).Bunların teşhis edilip tedavileri geç kalmadan yapılmalıdır.
Kabızlığın kendisi de kimileri önemli olan birtakım hastalıkların gelişmesine sebep olabilir.
Kabızlık hangi hastalıklara sebep olur?
-Hemoroid (basur)
-Anal fissür (makat çatlağı)
-Rectal prolapsus (makat sarkması)
-Dışkıda taşlaşma sonucu abdest yapamama
-Anal yetmezlik (tuvalet tutamama)
Sonuç olarak kabızlık kendi yanlış alışkanlıklarımıza bağlı olabileceği üzere kullandığımız ilaçlara yahut önemli hastalıklara bağlı olabilir,bu nedenle kendi aldığımız tedbirlerle düzelmeyen durumlarda kesinlikle muayene olmalı ve geç kalmadan gerisinde hastalık varsa (barsak kanseri,ülseratif kolit,krohn hastalığı vb.)ortaya çıkarılmalıdır,aksi takdirde hastalığın tedavisinde geç kalınabilir yahut kabızlığa bağlı olabilen hastalıklardan birisinin oluşmasına sebep olabiliriz.
Gebelikte kabızlık;
Hamilelikte kabızlık çok sık karşılaşılan bir durumdur,çünkü gebelikte çok salgılanan progesteron hormonunun kas gevşetici tesiri vardır.Barsak içeriği barsak kaslarının peristaltik kasılması ile ilerletilir,progesteron hormonu bu kasların hareketliliğini azaltarak barsak muhtevasının geçişini yavaşlatır ve sıvı emiliminin artmasına ve dışkının sertleşmesine sebep olur.Yukarıda tanım ettiğimiz tedbirler ve buğday kepeği tüketimi birden fazla vakit hamilelikte kabızlığın önlenmesine yardımcı olur.Gerekirse tabip tarafından barsakta emilmeyen ve bebeğe ziyan vermeyen ilaçlar kullanılabilir.
