Safra kesesi taşı nedir?
Safra kesesinin âlâ fonksiyon görmemesi durumunda içinde olağanda eriyik halde bulunan, kolesterol yahut pigmentlerin çökelek oluşturması sonucu ortaya çıkan yapılardır.
Safra taşları neden oluşur?
Safra içerisindeki unsurlar muhakkak bir oranda bulunur ve bu istikrar onların eriyik halinde kalmasını sağlar. Safra kesesi safrayı konsantre ederken bu oranların bozulması halinde, yahut safra kesesinin işlev bozukluğu sonucunda tam boşalamaması durumunda safra içinde çökerler ve taşları oluştururlar.
Tüm safra taşları tıpkı mıdır?
Değildir. İçeriğine nazaran değişik safra taşları vardır. Çapları da değişik olabilir. Küçük kristallerden birkaç cm çaplı taşlara kadar değişik taşlar oluşabilir. Safra taşlarının yaklaşık %90 ı kolesterol taşlarıdır. Kalanı ise pigment (bilirubin) taşlarıdır. Ayrıyeten taşlarda değişik oranlarda kalsiyum da bulunur. Olağanda düz röntgen sinemalarında safra taşları görülmez. Safra taşlarının içerdiği kalsiyum ölçüsü ne kadar çok ise düz sinemada görülme mümkünlüğü artar.
Safra kesesi taşları kimlerde olur?
20 – 60 yaş bayanlarda safra taşı görülme sıklığı, erkeklere nazaran 3 misli fazladır.
Çok doğum yapmış bayanlarda daha sıktır.
Yaş ve şişmanlık görülme sıklığını artırır.
60 yaş üstü insanların yaklaşık %10-20 sinde safra taşı bulunur.
Safra kesesi taşına ilişkin şikayetler nelerdir?
Safra taşı olanların büyük çoğunluğunda (%70-80) şikayet yoktur. Bunlar tesadüfen, öbür tetkikler sırasında saptanırlar. Bunlara “sessiz taş” denir. Sebep oldukları en değerli şikayet ise karın sağ üst kısmında, sırta da vurabilen ağrıdır. Bazen değişik komplikasyonlara (istenmeyen yan etkiler) neden olabilirler. Küçük taşlar safra kanalına düşüp burada tıkanıklığa yol açarak sarılık meydana getirebilirler. Kimileri pankreas ile ilgili şikayetlere neden olabilir. Bazen şişkinlik, hazımsızlık , bilhassa yağlı besinlere tahammülsüzlük üzere şikayetlere neden olabilirler.
Safra kesesi taşı tanısı nasıl konur?
Safra taşı tanısı günümüzde en kolay ve zahmetsiz olarak ultrasonografi ile konur.
Safra kesesi taşının tedavisi nedir?
Safra kesesi taşı oluşumunda temel neden, kesenin konsantrasyon yeteneğindeki bozukluk olduğundan, hasta olan kesedir. Bu neden ile temel tedavi safra kesesinin ameliyatla çıkarılması yani kolesistektomi’dir. Böylelikle, hem safra kesesi taşı çıkarılmış, hem de tekrar taş oluşturabilecek kese ortadan kaldırılmış olur.
Açık kolesistektomi (açık ameliyat) ve kapalı kolesistektomi (kapalı ameliyat) ne demektir?
Açık kolesistektomi, ya da halk ortasındaki ismi ile açık ameliyat, genel anestezi altında, karın duvarına yapılan cerrahi bir kesi ile karın boşluğuna girilmesi ve safra kesesinin çıkarılması sürecidir. Hastanın güzelleşip taburcu olması için 5-7 günlük bir mühlete gereksinim vardır.
Kapalı kolesistektomi, kapalı ameliyat, ya da tıbbi ismi ile “laparoskopik kolesistektomi” 1990 larda ortaya atılan bir yoldur. Bunda da süreç safra kesesinin çıkarılmasıdır. Lakin, karın duvarında genişçe bir kesi yapmaya gerek yoktur. Tüm ameliyat 3 ila 5 kadar delikten karın içine sokulan aletler ve bir kamera yardımı ile ameliyat bir televizyon ekranından izlenerek gerçekleştirilir. Bu süreç de genel anestezi (bayıltılarak) ile yapılmakla birlikte, karın duvarında büyükçe bir kesi olmadığından hastanın konforu ve uygunlaşması çok daha düzgündür. Hasta birebir gün meskenine gidebilir.
Açık ameliyat mı, kapalı ameliyat mı tercih edilmeli?
Günümüzde kapalı ameliyat (laparoskopik) standart sistemdir. Emniyetli bir kapalı ameliyat birinci tercihiniz olmalıdır. Hatta, ekseriyetle bu hastanın tercihi bile olmamalıdır. Birinci vazifesi hastasına ziyan vermemek olan hekiminiz, doğal olarak karnınızın kesilmesi yerine birkaç delikten ameliyatı size daha az ziyan verici bulup onu tercih eder.
Herkes kapalı ameliyat olabilir mi?
Olamaz. Daha evvel üst karın bölgesi ameliyatı geçirmiş olanlarda (Ör.: mide, karaciğer…) karın içerisinde yapışıklıklar olabilir ve bu usulün uygulanmasını zorlaştırabilir. Karın içi basıncın artmasının (gazla şişirildiği için) ziyanlı olduğu durumlarda (bazı kalp hastalıkları) bu ameliyat yapılamayabilir.
Bazen ameliyata kapalı olarak başlansa bile ameliyat sırasında açığa dönülebilir.
