KANSER TEDAVİSİNDE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM

Kısaca hücrelerin denetimsiz olarak çoğalması ve bedene yayılması olarak tanımlanan kanser hastalığının çabucak hemen her organda görülebildiği bilinmektedir. Bu nedenle tek başlık altında toplanmasına karşın kanser hastalığının bulunduğu organa ve yayılmışlık durumuna nazaran belirtileri, teşhis konması, tedavisi ve takibi çok farklılıklar gösterir. Sonuç olarak kanser hastalığının tek bir hekim yahut uzmanlık kısmıyla tedavisi ve takibi mümkün değildir. Onkoloji bilimi, birçok bilim kolunu içeren multidisipliner bir yapıya sahiptir ve kanser hastalığı kesinlikle multidisipliner yapı gösteren merkezlerde tedavi ve takip edilmelidir.

Tüm dünyada vefat nedenleri ortasında ikinci sırayı alan kanser hastalığının tanısı ve tedavisi ile ilgili olarak çok çeşitli bilimsel araştırmalar yapılmakta ve bilgiler daima güncellenmektedir. Bu yoğunluktaki bir bilgi artışının izlenmesi ve gerektiğinde hastaya uygulanabilmesi, kanserle gayrette çok kıymetli bir ögedir. Günümüzde kanserle gayret, kombine tedaviler ile yapılmaktadır. Evvelce kanserli hasta ameliyat edilebiliyorsa ameliyat edilir, edilemiyorsa kemoterapi yahut radyoterapiye gönderilirdi. Ameliyat edildikten sonra nüks eden olaylarında kemoterapi ve radyoterapiden diğer bahtı yoktu. Halbuki günümüzde, ilerlediği için ameliyat talihini kaybetmiş hadiseler, kemoterapi ve radyoterapi ile ameliyat olabilecek hale getiriliyor. Ameliyat sonrasında radyoterapi ve kemoterapi birlikte verilerek tedavi aktifliği artırılıyor. Ameliyat öncesinde kemoterapi yahut radyoterapi yapılarak ameliyat kapsamı küçültülüp organ kayıpları önlenebiliyor. Örneğin göğüs kanseri, hastanın göğsü alınmadan ameliyatla tedavi edilecek duruma geriletiliyor yahut rektum tümörlerinde hasta ameliyat öncesinde neoadjuvan tedaviler alarak ömür uzunluğu kolostomi taşımaktan kurtulabiliyor.

Kanserin teşhis etabında radyoloji ve patoloji, tedavi basamağında cerrahi, radyasyon onkolojisi ve tıbbi onkoloji, takip ve takviye evresinde nükleer tıp, psikoloji, beslenme, ağrı, fizik tedavi üzere uzmanlık alanları, kendi hususlarıyla ilgili gelişmeleri takip etmeli ve kanser hastası değerlendirilirken bu bilgiler paylaşılmalıdır. Gerçek manada multidisipliner yapıdan kelam edebilmek için, bu uzmanların bir masa etrafında toplanarak hadiseyi birlikte tartışmaları ve birlikte karar vermeleri gerekir. Birebir çatı altında olsalar bile, bu uzmanların hastayı farklı ayrı kıymetlendirerek bir ortaya gelmeden kendi başlarına karar vermeleri, çağdaş manada multidisipliner bir yaklaşım sayılmaz.

Multidisipliner yapı, rastgele bir yakınma ile başvuran hastada, ilgili tabibin muhtemel bir tümörden kuşkulanması ile işlemeye başlar. Hekim, hastalığın teşhisini koyabilmek için bir kadro tetkikler ister. Bu etapta yapılan tetkiklere nazaran radyoloji, patoloji, biyokimya, nükleer tıp üzere laboratuar bilimleri devreye girer. Tetkik sonuçlarını ilgili üniteler farklı ayrı değerlendirdikten sonra, şayet tümör tanısı konursa, hasta onkoloji kuruluna alınır. Daha evvel ilgili tabiplerin farklı ayrı değerlendirdiği hasta onkoloji kurulunda daima birlikte kıymetlendirilir ve tedavisi için daima birlikte karar verilir. Cerrahi, radyoterapi yahut kemoterapi tedavi seçeneklerinden hastaya en uygun olana karar verilir ve birinci olarak uygulanacak tedavi ile ilgili tabip hastayı devralır. İlgili tedavi basamağı, örneğin ameliyat, tamamlandığında hasta yine kurulda görüşülür. Uygulanan tedavinin tesiri, hastanın tedaviye karşılığı kıymetlendirilir ve gerekiyorsa tekrar daima birlikte karar verilerek bir sonraki tedavi basamağına geçilir, hasta ilgili tedavi basamağının tabibi tarafından devralınır ve bu böylelikle devam eder. Türkiye’de gerçek manada multidisipliner prensiplere uyarak çalışan merkezler olduğu üzere, hastaların bir tedavi evresi (örneğin ameliyatı) sonuçlandıktan sonra, öteki bir kliniğe yahut doktora “yollanması” ve orada tedavisinin devam ettirilmesi biçiminde bir uygulama yapılmaktadır ki, bu gerçek manada bir multidisipliner uygulama değildir. Hastanın tedavisinin ve takibinin her kademesinde ilgili tabiplerin bir ortaya gelip daima birlikte karar vermeleri gerçek multidsipliner prensiplere uyar. Multidisipliner yapıdaki merkezlerde tedavi edilen kanser hastalarının tedavilerinin daha güzel sonuçlar verdiği gözlenmektedir.

Başa dön tuşu