Obezite

Obezitenin temel tedavisi obezitenin önlenmesiyle olur. Bunun için hayat tarzımızı değiştirmemiz gerekir. Hazır besinlerden ve abur-cuburdan uzaklaşarak sağlıklı bir diyet, sedarter hayattan kurtulmak ve tertipli idman yapmak, hem obeziteden korunma, hem de belli bir beden kitle indeksine (VKİ) ulaşmadan sağlıklı zayıflamaya açısından kıymetlidir. Bilhassa obezite ile çaba çocukluk çağında başlamalıdır. Makul bir kilonun üzerine çıkıldığında kilo vermek maalesef kolay değildir ve birçok sefer verilen kilolar koruma edilemez.

Fazla kilolar 20-30 kiloyu aştığı vakit gereğince idman yapmak bir epey zorlaşır. Yalnızca diyet yaparak zayıflamak ise neredeyse imkansız hale gelir. Bilhassa midenin üst tarafında salgılanan ve obeziteden sorumlu tutulan Ghrelin hormonu çok salgılanan bireylerde kilo vermek ve onu korumak epeyce güçtür. İskandinav ülkelerinde yapılan bir çalışmalarda tertipli diyet ve antrenman tedavisi uygulanan 100 hastanın lakin 4 tanesi 1 sene sonunda verdikleri kiloyu koruma edebilmiştir. Şayet kişi sağlıklı bir formda zayıflayamıyorsa ya da verdiği kiloları koruyamıyorsa, obezitenin getirdiği ölümcül komplikasyonlardan kurtulmak için obezite (bariyatrik) cerrahiye baş vurmak zorunda kalmaktadır.

1991 yılında National Institudes of Health (Amerikan Sıhhat Kurumu) tarafından yayınlanan karara nazaran;

1-Vücut Kitle İndeksi 40 kg/m2 üzerinde olan obez kişiler

2-Vücut Kitle İndeksi 35 kg/m2 üzerinde olup da ve obeziteye bağlı şeker hastalığı, hipertansiyon, uyku-apnesi, kalp hastalığı, polikistik over sendromu üzere yandaş hastalıkları olan obez bireyler bariyatrik cerrahiye adaydırlar.

Bariyatrik cerrahide 2 çeşit tesir sistemi vardır. Ameliyatlar bu 2 düzenekten bir yahut ikisini kullanırlar.

Kısıtlayıcı mekanizmalar
Emilim bozukluğu yaratan sistemler.

Morbid obezite yani çok şişmanlık; kişinin toplumsal hayatını, hayat kalitesini ve ruhsal durumunu önemli biçimde kasvete sokmanın dışında, ömrü kısaltan ve ölüme neden olabilen bir dizi yandaş hastalıklara yol açmaktadır. Şişmanlık muhakkak bir evreden sonra o bireyde şeker hastalığına, hipertansiyona ve kan yağlarında artışa neden olur. Bunlar da koroner kalp hastalığı ve beyin infarktüsüne bağlı felçlerin en değerli nedenleridir. Morbid obez şahıslar obez olmayanlara nazaran 10-15 yıl daha az yaşarlar.

Bu nedenle bu komplikasyonlar gelişmeden evvel bariatrik cerrahi önemli bir tedavi seçeneği olarak düşünülmelidir. Bu ameliyatlar estetik tasadan uzak hayat kurtarıcı ve ömrü uzatıcı usullerdir. Bu ameliyatlar sonrası başta hipertansiyon ve tip II şeker hastalığı ile karaciğer yağlanması, uyku apnesi olmak üzere başka yandaş sorunlar de süratle düzelerek şahısların hayat uzunluğunu artırdığı üzere hayat kalitesini de düzeltirler. Bu hayati faydalarının yanında her tıbbi müdahalede olduğu üzere bu ameliyatların da kısa yahut uzun vadede getirdiği meseleler vardır.

Yandaş önemli hastalıklar nedeniyle anestezi uygulamanın çok riskli olduğu şahıslara; beden kitle indeksi 35’in altında olan bireylere; yapılacak süreçleri anlayamayacak ölçüde zihinsel sorunu olanlara; tedavi gerektirir psikiyatrik sorunu olan şahıslara, ilaç, alkol yahut husus bağımlısı olanlara ve tümüyle hareketsiz hastalara bu ameliyatın yapılması uygun değildir.

Bariyatrik cerrahi yollarının avantaj ve dezavantajlarını teker teker ele alacak olursak;

Gastrik band (mide kelepçesi)

Artık eskisi kadar sık kullanılmayan bu sistemin en kıymetli artısı teknik olarak kolay ve geri dönüştürülebilir olmasıdır. Kişi fazla kilolarının lakin %35-50‘sini kaybeder, vefat oranı da hayli düşüktür. Lakin gastrik band uygulanan hastaların yaklaşık yarısında bandın çıkarılmasını gerektiren komplikasyonlar gelişmektedir. Yerleştirilen bandın mide duvarını zedeleyerek mide içine düşmesi en kıymetli sıkıntısıdır. Öteki sık görülen bir sorun de bandın kayarak tesirinin kaybolmasıdır.

Sleeve gastrektomi (tüp mide)

Diğer obesite cerrahilerine nazaran kolay uygulanabilir olması, faal bir zayıflama sağlaması ve uzun devir komplikasyonlarının az olması nedeniyle sleeve gastrektomi ülkemizde en sık uygulanmaya başlanan bariyatrik cerrahi formülüdür. Son yapılan çalışmalarda tüp mide ameliyatının kilo verme ve metabolik problemleri geri döndürmede gastrik “bypass” ameliyatları kadar faal olduğunu göstermiştir. En büyük avantajı sindirim sisteminin doğal yolunda rastgele bir değişiklik yapılmamasıdır. Pilor (mide alt valvi) korunduğu için, yemek sonrası baygınlık, çarpıntı ve terlemeyle seyreden dumping sendromu önlenir. Besinler mideyi daha geç terk ettiği için daha uzun müddet tokluk hissi yaşanır. Ameliyat sonrası uzun periyotta vitamin, mineral ve protein eksikliği ve buna bağlı metabolik meseleler öbür obezite ameliyatlarına oranla çok daha az görülür. Gastrik “bypass” ameliyatlarına nazaran en kıymetli avantajlarından biri; kesildikten sonra besin akış yolunun dışına çıktığı ve bu nedenle o mide kısmının endoskopik olarak incelenememesidir. O kısımda kanama yahut ilerki yıllarda kanser olma olasılığında o kısım endoskopik olarak incelenemeyecektir.

Bu prosedürün bir öbür avantajı ise ameliyat sonrası tekrar kilo alımı durumunda öteki bir bariyatrik cerrahi uygulanabilecek en uygun süreç olmasıdır. Lakin bu ameliyatın geçmişinin 10 yıl olmasından dolayı uzun periyot sonuçları elimizde yoktur. Bir öteki dezavantajı da dikiş sınırının uzun olması ve buralardan sızıntı olabileceğidir. Lakin vefat riski yine %1‘in altındadır. Sıvı ve yüksek kalorili besinlerle beslenen bireylerde bu ameliyatın zayıflatma gücü azalır.Çok yüksek VKİ’ne sahip hastalarda (VKİ> 55 kg/m2) fazla kilonun geri kalanını kaybetmek için çoklukla ikinci bir obezite ameliyatına gerek duyulur.

Roux-en-Y gastrik “bypass”

Bu ameliyatta her 2 zayıflama sistemi kullanılır. Hem mide hacmi küçültülür hem de emilim bozukluğu yaratılarak süratli kilo randımanı sağlanır. Bu nedenle obezitenin getirdiği diyabet üzere sıkıntılar daha çabuk ve daha tesirli düzelir. Lakin vitamin ve protein eksliklikleri üzere uzun devir metabolik meseleler tüp mide ameliyatına nazaran daha fazla görülür. Devre dışı bırakılan büyük bir mide kısmının endoskopik olarak incelenme imkanı olmaz. Bu ameliyatta da sızıntı değerli bir problemdir. Yapılan anastomozlarda (midenin barsakla yahut barsağın barsakla bağlanma bölgesi) darlık görülebilir. Mevt ve ameliyat sonrası erken devir komplikasyon oranı tüp mideye nazaran daha düşüktür.

Mini gastrik “bypass”

Mini gastrik bypass teknik olarak klasik “bypass” ameliyatına nazaran daha kolaydır ve daha kısa müddette gerçekleştirilir. Diyabeti iyileştirmedeki aktifliği tüp mideye nazaran daha fazladır. Bu ameliyatta da başka ameliyatlarda olduğu üzere sızıntı ve darlık kelam mevzusudur. Lakin en kıymetli dezavantajı mide çıkışındaki valv düzeneğinin bozulması nedeniyle oluşan safra reflüsüdür. Bu hastanın hayat kalitesini bozabileceği üzere, uzun yıllar sonra kanser oluşumuna yol açabilir. Bu prosedürde de emilim bozukluğunun getirdiği sıkıntılar klasik “bypass” prosedürüne nazaran daha az görülse bile tüp mide ameliyatından daha fazladır.

Duodenal Switch ameliyatı

Şeker hastalığının denetiminde en başarılı usuldür. Zayıflama ameliyatlarının her 2 düzeneğini kullandığı üzere ileumdan birtakım hormonların salınımını artırarak insülin salınımını tetiklediği sav edilmektedir. Öbür ameliyatlara nazaran daha süratli ve kalıcı kilo randımanı sağlar. Lakin teknik olarak öbür ameliyatlara nazaran daha sıkıntı olduğundan ameliyat sonrası erken devirdeki cerrahi komplikasyonlar daha fazladır. Kalan mide hacmi daha fazla olduğundan yemek sonrası bulantı ve kusma az görülür.

Ayrıca endoskopiyle ulaşılamaz bir kör mide kısmı kalmaz. Bu ameliyatın en büyük dezavantajı ise büyük bir incebarsak kısmı “bypass” edildiğinden önemli emilim bozukluklarına yol açabilmesidir. Bilhassa ameliyat sonrası 1-1.5 yıl sonrası gelişen protein eksikliği önemli sıkıntılara yol açabildiğinden tertipli hekim denetiminde olunmalıdır. Bu bireyler ömür uzunluğu protein ve vitamin dayanağı almak zorundadırlar. Bir öbür sorun da bu şahıslarda ameliyat sonrası berbat emilime bağlı gelişen pis kokulu diyarelerdir. Bu prosedür sonrası safra kesesinde taş oluşma mümkünlüğü fazla olduğundan safra kesesi de çıkartılmaktadır.

Sonuç olarak; mide kelepçesi dışında her bariyatrik ameliyatın endikasyonu bireye nazaran konmalıdır. Harika obez bireylerde tahminen de bariyatrik ameliyatın kademeli olarak bir yahut ikisi uygulanmalıdır. Başarılı bir ameliyattan sonra bile tekrar kilo almamak için hayat tarzımızı değiştirmeli, diyet ve idman disiplinini bozmamalıdır. Lakin yöntemine uygun olarak yapılmış sıkıntısız bariyatrik cerrahi tekniklerinin hepsi sonuçta;

Kişilerin: % 70-80’inde tansiyon ilaçları büsbütün kesebilir,