Fistül bedende olağanda olmaması gereken iki organ ortasında gelişmiş ve 2 tane deliği olan yollardır. Anal fistüllerde ise 1 delik anüs cildinde öteki delik anüs içindedir.
Hastalarda vakit zaman fistüllerde akıntılar ve gaz gelir. Buda hastanın iç çamaşırlarının kirlenmesine, hastayı rahatsız etmesine neden olur. Fistüllerde en kıymetli husus fistülün anüsün çevreleyen kaslarla olan ilgisidir. Fistülün anal kasları kesmediği kolay perianal fistüllerden anüs kaslarını kesen çok çeşitli fistüller oluşabilir. En çok 2 kas katmanı ortasında geçen intersfinkterik dediğimiz fistüller görülür. Bunun dışında at nalı biçiminde, sfinkterlerin çok üstünde seyreden yahut sfinkteri tam kesen fistüllerde vardır.
Anal Fistül Tedavisi
Fistüller genelde anüs bölgesindeki apselerden sonra görülür. Bu apseler anüs kayganlığını sağlayan bezlerin iltihaplanması sonrası gelişir ve erkenden drene edilmezse resen açılır ve fistül gelişimine neden olur. Fistüllerin zaten düzelmesi çok azdır. Ayrıyeten çok uzun mühlet devam eden fistüllerde kanserleşme görülebilmektedir.
Yukarıda söylendiği üzere fistüllerin en büyük nedeni anal apselerdir. Apse cerrahi olarak drene edilmezse hastalığın başladığı anal salgı bezi ile drenajın sağlandığı cilt ortasında bir geçit (oluk) oluşur. Bu oluktan daima akıntı, cerahat gelmeye başlar. Olay yeterlice kronikleşirse bazen gaz geldiği bile görülebilir. Fistül yolunda bazen drenaj tam olmaz. Yine apseler oluşabilir.
Apse dışında Crohn hastalığında tüberkülozda, kanser olaylarında, makat yaralanmalarında da fistül gelişimi görülebilmektedir.
Apse ve fistüllerde ana belirti pis kokulu bir akıntıdır. İltihap aktığı sürece ateş, halsizlik, ve ağrı yakınmaları olmaz. Hastalar kanlı yahut sarı renkli bir akıntının iç çamaşırlarını kirlettiğini söyler. Bunun dışında makatta ağrı, dolgunluk hissi, yanma ve kaşıntı üzere yakınmalarda görülebilir. Bu yakınmalar birçok makat hastalığında görülebilir. Bunun ayrımını proktolog yapar. Bu nedenle hastaların utanma hissini bir yana bırakıp muayene olması gerekir.
Tanı genelde kolaydır. Diz-dirsek durumunda dış delik çabucak görülür. Sonra iç delik araştırılır. Bu gayeyle anal ultrasonografi ve MR tetkikleri yapılır. Kolay perianal fistüllerde dış delikten verilen boyalı unsurun iç delikten çıktığı görülür.
Fistüllerin tedavisi fistülün trasesine nazaran yani anüs kasları ile olan ilgisine nazaran değişmektedir. Kolay perianal fistüllerde yapılacak süreç fistülotomi denilen açma sürecidir. Operasyon lazer yahut elektrokoterle yapılır. Bir tarza yardımı ile iç ve dış delik bulunur. Sonra her iki delik ortası açılır ve kürete edilir. Yara açık bırakılır. Sekonden olarak güzelleşir. %90-95 sonuç verir.
Komplike hadiselerde bu sistem kullanılmaz. Zira sfinkterlerin kesilmesi gaz-gaita tutamamaya neden olabilir. Bu olaylarda evvel iç ve dış delik ortasına seton geçirilir. Fistül yolu boyunca mevcut apse drene edilir. Apsenin bittiğinden emin olduktan sonra yol bir lazer probu ile kapatılır. Bu ortada iç delikteki granülom alınır ve iç delik sfinkter seviyesinden kapatılır.
