Safra kesesi karaciğerin alt yüzüne yapışık pozisyonda bulunan ve armut biçimine emsal bir organdır. Temel vazifesi, yemek yenmediği periyotlarda karaciğerden salgılanan safranın içerisinde bir depo üzere biriktirilmesi ve konsantre hale getirilmesidir. Daha konsantre hale gelen safra yemek yenildiği devirlerde ince barsaklara salınarak tesirli olur.
Safra kesesi taşları ise bilhassa kolesterol ve pigment ismi verilen hususların safra kesesi içerisinde çökelmesi ile oluşur. Safra kesesi taşları, bayanlarda, 40 yaş üzerinde, kilolu ve çok çocuk doğurmuş, açık ciltli bayanlarda bilhassa sık görülür ki bunlar 5 özellik olarak bilinir. Fakat safra kesesi taşları erkeklerde, gençlerde, zayıf ve esmer bireylerde de görülebilmektedir.
Safra kesesinde taş bulunması hastaya tüm ömrü boyunca ≈%90 ihtimalle bir sorun yaşama riski getirir. En muhakkak başlıcaları: akut kolesistit (safra kesesinin ani iltihaplanması), safra taşlarının safra kanallarını tıkaması sonucu gelişen sarılık, yeniden pankreas bezinde meydana gelen ve ölümcül sonuçlara yol açabilen pankreatit bunlardan yalnızca bir kaçıdır. Safra kesesi kanserlerinin çabucak tamamı (%95) safra kesesi taşları ile birlikte görülürler. Gerçi ortalarındaki alaka net olarak ispatlanmamış olsa da bu kadar sıklıkla birlikte görülmeleri dikkat caziptir.
Safra kesesi taşlarının en sık bulgusu bilhassa yemeklerden sonra başlayan karnın sağ üst tarafında dolgunluk, ağrıdır. Ağrı sağ omza ve sırta yayılabilir. Pankreatit üzere bir ek hastalık ortaya çıktığında ağrının karakteri değişir sırtın orta bölümlerine gerçek yayılır. Çikolata, yumurta, yağlı yiyecekler ve kızartmalar ağrıyı bariz ölçüde tetikleyen yiyeceklerdir. Birden fazla hasta uzun yıllar gastrit, eklem romatizması, kalp rahatsızlığı üzere teşhislerle tedavi alırlar.
Tanıda Karın Ultrasonografisi kafidir.
Safra kesesi taşları, yapısı ve safra kesesinin özellikleri dolayısı ile böbrek taşlarından çok farklıdır. Hasebiyle tedavilerinde kırmak, taşları almak yahut eritmek üzere sistemler kullanılmaz. Tedavide tüm dünyada ve ülkemizde altın standart “Laparoskopik Kolesistektomi”dir. Karın bölgesine çoklukla 4 adet 0.5 – 1cm genişliğinde delik açılır ve buradan giren ince aletler yardımı ile operasyon gerçekleştirilerek safra kesesi dışarı alınır. Bu operasyon son derece inançlı ve konforlu bir teşebbüstür. Hasta çoklukla 6-8 saat sonra besin almaya başlar, sonraki gün taburcu olur ve 7-10 gün içerisinde olağan günlük yaşantısına döner. Her hangi bir problemle karşılaşılması durumunda açık operasyona geçmek her vakit mümkündür lakin bu tecrübeli cerrahlar tarafından gerçekleştirilen operasyonlarda ≈%1 oranında yaşanmaktadır. En önemli neden daha evvelce karın ameliyatı geçirmiş olan yahut birkaç kere taşa bağlı iltihaplanma yaşamış hastalarda açık operasyona geçme daha sık yaşanan bir sorundur.
