Paratiroid bezleri olağanda sağ tiroid lobunun gerisinde iki adet ve sol tiroid lobunun ardında iki adet olmak üzere 4 adettir. Boyutları milimetrik (2-5 mm ) ve renkleri bilhassa komşu tiroid dokusundan deneyimli olmayan bir gözün ayırt etmesinin pek mümkün olamayacağı, sarı-kırmızımsı kahverengidir. Sayıları çok nadiren doğuştan fazla olabilir ve yerleşim yerleri de bazen olağan lokalizasyonlarının dışında (Göğüs kafesi içinde, timus bezi içinde, şah damarının kılıfının yahut tiroid dokusunun içinde gibi) olabilir. Bu türlü bir hastada paratiroid bezlerine yönelik ameliyat gereken bir durumun gelişmesi hasta bezin yerini ameliyat öncesi ve ameliyat esnasında tespit etmek hayli güç olabilir. Ek tetkiklere ihtiyaç duyulabilir. Bu türlü bir hastada gerek ameliyat öncesi pahalandıran endokrinoloji, radyoloji ve nükleer tıp grubunun ve gerekse ameliyat yapan cerrahın deneyimi çok çok kıymet arz eder.
Paratiroid bezlerinin vazifesi bedende kalsiyum ve fosfor istikrarını sağlamaktadır. D vitaminin de aktif rol oynadığı bu dengelemede parathormon ağız yolu ile kâfi kalsiyum alınamaması durumunda bir kalsiyum deposu üzere vazife yapan kemiklerden kalsiyumu çözerek kanda yükseltir.
Hiperparatiroidi: Paratiroid bezlerinin birinin yahut hepsinin fazla çalışarak kana çok parathormon salgılaması durumudur. En sık neden paratiroid bezlerinden birinde adenom denilen yeterli huylu bir ur gelişmesi ve çok parathormon salgılanmasına neden olmasıdır. Bu durumda , kan kalsiyumu bedene ziyan verecek derecede olağandışı yükselir ve kemiklerde osteoporoz denen kemik erimesi meydana gelir. Kişi kendini yorgun, halsiz hisseder, kemik ağrıları, uzun süren durumlarda kemikte tümör gelişimi ( Brown tümörü ) ve hatta patolojik kırıklar oluşabilir. Böbrek taşları ve taşa bağlı rahatsızlar gelişir. Kişi depresyona yatkındır. Çok su içme, çok idara çıkma ve kabızlık görülebilir. Paratiroid adenomlarında tedavi adenom gelişen bezi tespit etmek ve ameliyatla çıkarmaktır. Adenomun tespiti için en sık başvurulan teknikler ultrasonografi ve sestamibi sintigrafisidir. Şayet hastalıklı bez belirlenemez ise boyun tomografisi, mediasten tomografisi çekilerek doğuştan olağandışı lokalizasyonda yerleşmiş bir paratiroid bezinden gelişen adenom araştırılır.
Böbrek yetmezliğinde paratiroid bezlerinin tümünün birden çalışması sonucu sekonder hiperparatiridi gelişebilir. Bu durumda 3.5 paratiroidektomi diye isimlendirilen üç bezin tamamını alıp, yalnızca bedende yarım paratiroid bezi bırakılması ameliyatı yapılır. Bir tercih de 4 bezi de alıp, birinin yarısını kas içine ekme sistemidir.