- Safra kesesinin misyonu, karaciğerin ürettiği safra sıvısını depolamaktır. Ekseriyetle açlık halinde safra kesesinde biriken safra, burada konsantre edilerek depolanır. Sindirim sırasında ise, safra kesesi kasılarak içindeki safrayı bağırsağa boşaltır ve böylece yağlı hususların emilimi gerçekleşir. Safra kesesinden kaynaklanan habis tümörlere ise safra kesesi kanseri ismi verilir.
- Kadınlarda daha sık görülür.
- Safra kesesi taşı nedeniyle ameliyat edilen hastaların % 1’inde safra kesesi kanseri belirlenir.
Safra kesesi kanserinin belirtileri nelerdir?
- Sarılık
- Karın üst ve sağ tarafında ağrı
- Ateş
- Bulantı ve kusma
- Gaz ve geğirme
- Karında şişlikler
- Bu belirtiler sıklıkla ileri devirdeki kanserlerde görülür ve erken periyotta belriti vermez.
Safra kesesi kanserinin teşhisinde hangi formüller kullanılır?
- Doktor muayenesi
- Karaciğer testleri: ALT, AST, GGT, bilürübin, alkalen fosfataz
- CEA
- CA 19-9
- Ultrasonografi
- Bilgisayarlı tomografi
- Akciğer grafisi
- Manyetik rezonans kolanjio-pankreatografi (MRCP): safra kanallarının durumu görüntülenmesi
- Endoskopik retrograd kolanjio-pankreatografi (ERCP): safra kanallarının durumu görüntülenmesi ve gereğinde safra kanalına stent (şemsiye) yerleştirilmesi
- Perkütan transhepatik kolanjiografi (PTK): karaciğer içine ince bir iğne yerleştirerek safra yollarının görüntülenmesi ve gerekirse safra yollarının boşaltılması
- Laparoskopi: tümör araştırılıp, biyopsi alınabilir.
Safra kesesi kanserinin hangi tipleri vardır?
- İnsitu karsinom
- Adenokarsinom
- Papiller karsinom
- Müsinöz karsinom
- Berrak hücreli adenokarsinom
- Taşlı yüzük hücreli karsinom
- Adeno-skuamöz karsinom
- Skuamöz hücreli karsinom
- Küçük hücreli karsinom
- İndifferansiye karsinom
- Karsinosarkom
Safra kesesi kanseri nasıl evrelendirilir?
Evre 1 ile 4 ortasında evrelendirme yapılır, 1. evre başlangıç etabında ve 4. evre yayılmış tümör manasına gelir. Safra kesesi kanserleri: doku, kan ve lenf sistemi yolu ile yayılır. Başka organlara sıçrama yaptığında metastik tümör ismini alır.
T1: tümör safra kesesinin iç yüzeyindedir.
T2: tümör safra kesesinin dış yüzeyine dek varmıştır.
T3: tümör safra kesesinin dış yüzeyini dek aşmıştır.
T2: tümör karaciğerin toplar ve atar damarlarına sıçramıştır.
N1: tümör bölgesel lenf bezlerine sıçramıştır.
Evre I: tümör safra kesesinin iç kısmında yer alır.
Evre II: tümör safra kesesinin dış kısmına dek ulaşmıştır.
Evre III: tümör komşu organlara ve lenf bezlerine sıçramıştır.
Evre IV: tümör uzak organlara ve lenf bezlerine sıçramıştır.
Safra kesesi kanserinin seyrini hangi faktörler tesirler?
- Kanserin evresi
- Kanserin ameliyatta tam çıkarılıp çıkarılmadığı
- İlk belirlenen tümör yahut nüks eden tümör olması
Safra kesesi kanserleri nasıl tedavi edilir?
Safra kesesi kanserleri cerrahi, kemoterapi ve ışın tedavisi (radyoterapi) ile tedavi edilir.
- Cerrahi tedavi
- Safra kesesi ve etraf lenf bezleri de alınır. Tercihen ameliyat laparoskopi prosedürü ile gerçekleştirilir.
- Tümörün bağırsakta tıkanmaya yol açması durumunda safra kesesi yahut safra yolu ile ince bağırsak ortasında bir temas (by-pass) gerçekleştirilir.
- ERCP: Tümörün safra yolunu tıkaması durumunda ERCP ile safra kanalına stent (şemsiye) yerleştirilebilir.
- PTK: ERCP ile stent yerleştirmek mümkün olmazsa karaciğer içine ince bir iğne yerleştirerek, safra yolları boşaltılabilir.
- Radyoterapi (ışın tedavisi)
Radyoterapi beden dışından (eksternal radyoterapi) yahut karın boşluğu içine radyoaktif iğneler yerleştirilerek (internal radyoterapi) uygulanabilir.
- Kemoterapi
Kemoterapi damar yolu ile sistemik olarak yahut bölgesel olarak hepatik arterden infüzyonla kemoterapi şeklinde verilebilir.Karaciğerin kanı % 70 oranında portal ven ismindeki toplar damardan ve % 30’u hepatik arter ismindeki atar damardan gelir. Lakin, tümörlerin hepatik arterden beslendikleri bilinmektedir. Girişimsel bir radyolog tarafından karaciğerin hepatik arter ismindeki atar damarına bir kateter (tel) yerleştirilmesi ve buradan direkt olarak tümörün içine kemoterapi ilacı verilmesi aslına dayanır.
Safra kesesi kanserinde yaklaşım nasıl olmalıdır?
Erken devirde safra kesesi kanseri
Cerrahi olarak safra kesesi ve etrafındaki lenf bezleri çıkartılır. Ameliyat sonrasında radyoterapi ve kemoterapi uygulanabilir.
İleri periyotta safra kesesi kanseri
Ameliyatlı yahut ameliyatsız olarak ışın tedavisi, kemoterapi ve endoskopik stentleme üzere uygulamalar yapılır.
Safra kesesi kanserinin seyri nasıldır?
Evrelere nazaran safra kesesi kanseri olgularında beş yıl sağkalım oranları aşağıdaki üzeredir.
- – Evre I: % 30-50
- – Evre II: % 7-9
- – Evre III: % 3
- – Evre IV: % 2
