Tip 2 Diyabet ve Obezite İlişkisi

Tip 2 Diyabet tüm dünyada devasa süratle artan ve hem toplumsal hemde ekonomik açıdan büyük maliyetlere yolaçan global bir sıhhat problemidir. Diyabetli sayısının 2025 yılında 330 milyon hastaya ulaşması beklenmektedir. Tip 2 Diyabet için en kıymetli risk faktörü çok şişmanlık yani obezite de büyük bir süratle artmaktadır. Bugün hiçbir sıhhat sorunu olmayan hafif kilolu yada şişman yani obez şahısların yaklaşık 150 milyonu gelecek 10 yıl içinde Tip 2 Diyabet hastası olacaklardır. Tip 2 Diyabet ve Obezitenin birbiriyle olan bu içiçe geçmişliği Ziv ve Shafrir tarafından “Diyabezite” olarak tanım edilmiştir.

Tip 2 Diaybet yalnızca diyabetin tedavisi açısından değil fakat yol açtığı görme bozuklukları ve körlük, diyalize kadar varan ağır böbrek yetersizliği, hudut harabiyetine bağlı yaralar ve ağır kalp-damar hastalıkları ile de altından kalkılması güç bir sıhhat sorunu olarak artık Dünya Sıhhat Örgütü başta olmak üzere birçok kurumun ana amacı haline gelmiştir.

Tip 2 Diyabet tüm dünyadaki ölümlerin birinci beş nedeni ortasındadır.

Türkiye’de Tip 2 Diyabet

Türkiye’deki Tip 2 Diyabet sıklığı %13.7 olarak bilinmektedir. Bu dataya nazaran, tedavi edilen Tip 2 Diyabetli hasta popülasyonu 2015’da 4.5 Milyon kişi olarak varsayım edilmektedir.
Komplikasyonlarıyla birlikte Tip 2 Diyabetin Türk sıhhat sistemi için toplam yıllık maliyeti 5.144 milyar Euro olarak varsayım edilmektedir. Diyabetin komplikasyonlarının tedavisine yönelik maliyetler toplam sarfiyatların büyük bir kısmını oluşturmakta, kardiyovasküler komplikasyonlar toplam tedavi maliyetinin %32.7’sini meydana getirmektedir. Böbrek, göz ve nörolojik komplikasyonlar toplam DM maliyetinin sırasıyla %25.1, %6.4 ve %6.0’sını oluşturmaktadır. İlaçlar yıllık Tip 2 Diyabet tedavi sarfiyatının %10.5’unu temsil ederken, oral antidiyabetik ilaç rejimleri (insülin dışı) toplam Tip 2 Diyabet maliyetinin %5.5’unu ve insüline dayalı rejimler %5.0’ini oluşturmaktadır. Komplikasyonları ve eşlik eden hastalıkları tedavi etmek için kullanılan ilaçların yıllık maliyetinin toplam maliyetin %14.2’si olduğu iddia edilmektedir. Direkt yıllık tarama maliyet oranı %4.5’tir.

Tip 2 Diyabetin direkt tedavi maliyetleri Tip 2 Diyabet ile alakalı kronik komplikasyonların varlığı ve ilerlemesi ile artış göstermiştir. Hastaneye yatış maliyetleri değerli bir oran oluşturmuş ve Tip 2 Diyabet ile bağlı komplikasyonların varlığı ve ilerlemesiyle giderek daha da artmaya başlamıştır. Sıhhate ayrılan kaynaklar üzerindeki etkiyi azaltmak için, Tip 2 Diyabet komplikasyonlarının ilerleyişini önlemek, komplikasyonları takip etmek ve daha âlâ yönetmek için gayret harcanmalıdır.

Tip 2 Diyabet ve komplikasyonlarının tedavisi Türkiye’de sıhhat sistemine kıymetli bir finansal yük oluşturmaktadır. Tip 2 Diyabet ve komplikasyonlarının tedavi maliyeti toplam Türkiye iktisadının %1’ine tekabül etmektedir (GDP).

Komplikasyonların maliyeti toplam Tip 2 Diyabet maliyetinin en önünde yer alırken, ilaç sarfiyatları toplam maliyetin küçük bir kısmını oluşturmaktadır.

Bu sonuçlar Avrupa’daki CODE-2 çalışmasıyla benzeridir, bununla birlikte komplikasyonların maliyeti Türkiye’de toplam maliyetin daha büyük bir kısmını oluşturmaktadır (%55’e karşılık %71).

Tip 2 Diyabetli hastaların vaktinde tedavi edilmesi bir bütün olarak hasta ve sıhhat sistemine fayda sağlarken yüksek maliyetli komplikasyonları da azaltabilecektir.

Verilerin ulaşılabilirliğini güçlendirmek ve bu bulguları doğrulamak için bu alanda daha fazla araştırmaya muhtaçlık vardır.

Kaynak: Türkiye’de Tip 2 Diyabet ve Komplikasyonlarının direkt Maliyetinin Kıymetlendirilmesi 48. Ulusal Diyabet kongresi, Mayıs 2012 Poster Sunumu (P-1707)Simten Malhan1, Erhun Öksüz1, Zefi Vlachopioti2

1. Başşehir Üniversitesi

2. Elly Lilly, Surrey, İngiltere

Tip 2 Diyabetin Yaygınlaşması

Modern batı toplumlarındaki hayat şekli ve yiyecek çeşitleri ve alışkanlıkları daha fazla yaygınlaştı. Bunun sonucunda klâsik hayat üslubu birçok gelişmekte olan toplumda yerini süratli kent hayatına bıraktı. Klasik hayat usulünde kişisel hareket mecburilik ve ömrün bir modülü idi. Tüketilen besinler çoğunlukla kendi yetiştirdikleri ve hiçbir katkı unsuru içermeyen eserlerden yapılan doğal yemeklerden oluşmaktaydı. Halbuki çağdaş kent hayatında hareket toplu ulaşım, bilgisayar ve elektronik cümbüşler nedeniyle yok denecek kadar kısıtlandı. Süratli bir tempo, batı tipi fast-food beslenme alışkanlıklarını zarurî kıldı. Çok hayvansal yağ ve karbonhidrat içeren bu yiyecekler son derece rafine ve doğallıktan uzak olmaları münasebetiyle obeziteyi çığ üzere arttırdı. Fizikî aktivite azlığı ile makûs ve kalitesiz beslenme diyabeziteyi(diyabet+obezite) en kıymetli sıhhat sorunu haline getirdi.

Gelişmekte olan toplumların batı tipi toplumlara benzeyen halde ki bu değişimine Arthur Koestler The Call Girls isimli kitabında “Coca-Kolonizasyon” adını vermektedir.

Artan hayat müddetleri ve berbat beslenme birleştiğinde gelişmekte olan toplumlar bulaşıcı olmayan başta Tip 2 Diyabet olmak üzere çeşitli hastalıkların neden olduğu meseleler ve maliyetler ile karşı karşıya kaldılar.

Çocukluk Çağı Obezitesi ve Çocuklarda Tip 2 Diyabet

Artık çocukluk çağında da Tip 2 Diyabet görülme sıklığı artmıştır. Tipik olarak Tip 2 Diyabet erişkin çağda görülen bir hastalıktır.Çocukluk çağında ki şeker hastalığı büyük çoğunlukla Tip1 A Diyabet iken günümüzde çocukluk çağında obezitenin artması ile birlikte Tip 2 Diyabetli çocukların sayısı gitgide artmaktadır. Hatta Japonya’da çocukluk çağı şeker hastalıklarının %80 kadarı Tip 2 Diyabetli çocuklardan oluşmaktadır. Diyabezite çocuklar içinde erişkinler için olduğu kadar değerli ve hayati bir meseledir. Bugünlere kadar çocukluk çağı şeker hastalarının lakin %3 kadarı Tip 2 Diyabet iken, bugün yeni teşhis konan şeker hastalarında bu oran % 45 seviyesine kadar çıkmaktadır. Bu durum da motamot erişkinlerde olduğu üzere çocuklarımızın bilgisayar oyunları ve televizyon nedeniyle çok daha az hareket eder ve kapalı ortamda vakit geçirir olmasından ileri gelmektedir. Bu duruma da “Nintendo-nizasyon” adı verilmektedir.

DİYABEZİTE
(Diyabet ve Obezite)

Tip 2 Diyabet (Erişkin Yaş Şeker Hastalığı) günümüzün en değerli sıhhat meselesidir. Zira Tip 2 Diyabet (Erişkin Yaş Şeker Hastalığı) yalnızca kendisinin tedavi maliyetleri açısından değil, neden olduğu ağır hastalıkların insan hayatına verdiği ziyan ve oluşturduğu tedavi maliyetleri açısından da ehemmiyet taşımaktadır. Dünya çapında gelişmiş bütün ülkeler, yıllık bütçelerinin kıymetli bir kısmını şeker hastalığı nedeniyle ortaya çıkan kalp hastalıkları, hipertansiyon, inme, hiperlipdemi, böbrek yetersizliği, görme bozuklukları üzere meselelerin tedavileri için harcamaktadırlar.

Obezite ise, motamot Tip 2 Diyabet (Erişkin Yaş Şeker Hastalığı) üzere salgın halinde tüm toplumlarda süratle artmaktadır. Tip 2 Diyabet (Erişkin Yaş Şeker Hastalığı) için en kıymetli risk faktörü obezite, yani sıkıntılara yol açan şişmanlıktır. Bugün artık Tip 2 Diyabet (Erişkin Yaş Şeker Hastalığı) ve obezite, neredeyse birlikte anılacak kadar sık birliktelik göstermektedir.

Bugün Amerika’da yaşayan 150 milyon obez kişinin önümüzde ki 10 yıl içinde, Tip 2 Diyabet (Erişkin Yaş Şeker Hastalığı) nedeniyle tedavi edilecek hasta kümesine gireceği öngörülmektedir.

Obezite ve Tip 2 Diyabet (Erişkin Yaş Şeker Hastalığı) beraberliğine DİYABEZİTE ismini veriyoruz.

Metabolik sendromda obezite ve şeker hastalığının rolü nedir?

Obezite, İnsülin direnci, Tip 2 Diyabet ve Metabolik Sendrom aslında birebir karmaşık hastalık kümesinin birbirininin akabinde gelen basamaklarıdır. Başka farklı hastalıklar yada meseleler olduğunu düşünmek, tedavinin de vaktinde ve tesirli yapılmasını engellmektedir. Artık obeziteyle tetiklenen ve Tip 2 Diyabet tabanında metabolik sendroma kadar uzanan çok ağır ve ölümcül bir tabloyla karşımıza çıkan bu durum bütün dünyada bir salgın halini almıştır.

Obeziteden diyabete uzanan ve hayati bütün organları etkileyen bu ölümcül birlikteliğe “DİYABEZİTE” ismini veriyoruz. Tip 2 Diyabetiniz ve fazla kilolarınız varsa katiyetle diyabeziteniz mevcuttur. Lakin diyabezite olmanız için kesinlikle kan şekerinizin bozuk olması yada berbat kolesterolüzün yüksek olması gerekmiyor. Yalnızca insülin direnci ve fazla kilolarınız bile sizi diyabezitenin riskleri ile başbaşa bırakabilir. Diyabezite Tip 2 Diyabet ve Metabolik Sendroma uzana bir sürecin başlangıcıdır ve ismidir.

Bugün Amerika’da kilo fazlalığı olan şahıslar neredeyse nüfusun %70’ini oluşturmaktadır. Bu beşerler pre-diyabet yani diyabet öncesi basamaktadırlar. Yalnızca muhakkak bir mühlet sonra büyük kısmı ağır ve ölümcül meselelere yer oluşturacak Tip 2 Diyabet hastası olacaklardır.

Sıska Şişmanlar
Diyabezite tarif olarak diyabet ve obezite meselelerini içerse de, diyabezite belirtilerini şimdi besbelli kilo fazlalığı olmayan hastalarda da görmek mümkündür. Bu hastaların beden kitle indeksleri (Body Mass İndex-BMI) olağan insanların sonundadır. Lakin bu bireylerde karın içi yağlanma bariz olarak artmıştır. Karın etrafları erkekde 92 cm bayanda 88 cm üzerinde olan bu olağan kilolu bireyler, metabolik sendrom ve Tip 2 Diyabet açısından ağır risk gurubundadır. Bu hastalara karın içi ağır yağ depolarından dolayı sıska şişmanlar adını veriyoruz. Bu hastalar dışardan bakıldığında zayıf yada olağan görünseler de, iç organ yağlanmaları nedeniyle tıbben diyabezite bozukluğu taşımaktadırlar.

Diyabezite yüzyılımızın en büyük problemidir. Yol açtığı kalp krizi, inme ve felç, hipertansiyon, kanser, körlük ve böbrek yetersizliği ile en önde gelen vefat nedenlerindendir.

Birçok hasta diyabezite nedeniyle yaşadığı meselelerden haberdar değildir. Hatta hekimler bile çoğunlukla bunu isimlendirmekte yetersiz kalabilmektedir. Birçok hasta ölümcül meselelere hamile bir sürecin kıskacında olduğunu bilmediği üzere, erken teşhis ve tedaviyle bu durumdan büsbütün kurtulabileceğini de bilmemektedir.

Bunun en değerli nedeni bu tip sıkıntıların ciddiyetinin, artık her tarafıyla şeker hastalığı ve yol açtığı meseleler kendini gösterene kadar göz gerisi edilmesidir. Obezite yada insülin direncinizin olması hafife alınacak bir durum değildir.

Obezite ve Tip 2 Diyabet toplumumuzda çocukluk çağından başlayarak bütün toplumu saran seviyede yaygın bir hastalık kümesidir.

Obezite yada çok şişmanlık tedavi edilmesi gereken ağır bir hastalıktır.

Morbid obezite artık ölümcül olabilecek sıhhat meselelerine yol açmaya aday “ölümcül şişmanlık” olarak isimlendirilir.

Obezite Tip 2 Diyabete neden olan en değerli hastalıktır.

Obezite ve Tip 2 Diyabet ölümcül kalp krizleri, felçler, diyalize götüren böbrek yetersizliği, ayaklar ve bedende kapanmayan ülserli yaralar vb. birçok komplikasyona sebebiyet verir.

Diyabezite olarak isimlendirilen obezite ve Tip 2 Diyabet birlikte, hayat konforunuzu çok ağır biçimde bozan hastalıklara yol açar.

Tip 2 Diyabete neden olan obezitenin en faal ve kalıcı tedavisi Metabolik Cerrahi ile mümkündür.

Metabolik Cerrahi obeziteye bağlı şeker hastalığını ve komplikasyonlarını tamama yakın düzeltir.

Bulgular ve meseleler ne kadar erken kademede iken ameliyat yapılır ise, muvaffakiyet o kadar yüksek olur.

Metabolik cerrahi metotlar, obezite ve Tip 2 Diyabet nedeniyle olan hipertansiyon, hiperlipidemi (Kan yağlarında artış) üzere hayati problemlerinizi büsbütün ortadan kaldırabilecek tek tedavidir.

Unutmayın!! Obezite hastalığın başıdır. Erken tedavi gözünüzü, böbreklerinizi, kalbinizi, kılcal damarlarınızı bozulmakdan kurtarır!

Diyabezite ve İnsülin Direnci

Tip 2 Diyabete neden olan genetik hastalıklar ve genetik (kalıtsal) yatkınlık üzerinde çok sayıda çalışma mevcuttur. Tahminen ileride genlere yönelik tedaviler geliştirilecektir. Lakin diyabetli hastalar göz önüne alındığında çok az bir kısmı bu nedenlerle diyabet olmuşlardır. Halbuki devasa bir hasta çoğunluğu büsbütün obezite ve buna bağlı insülin direnci nedeniyle bu sarmalın içine çekilmişlerdir. Bu nedenler ise büsbütün düzeltilebilir.

Birçok hasta çok kalorili ve lifden yoksul, şeker yükü yüksek yiyecekleri tüketmektedir. Berbat beslenmenin çağdaş hayatın bir kesimi olduğu gerçeği, bu sorun ile çabayı ferdi olarak yapmayı zorlaştırmaktadır.

Tip 2 Diyabete şimdi yol açmamış obezite ve insülin direnci sıkı kilo denetimi, gerçek beslenme ve antrenman ile büsbütün denetim altına alınabilmektedir. Pekala hastaların kaçı bunları tam olarak yapabilmektedirler: Ne yazık ki karşılık %10 yada daha az olacaktır. Daha da acı olan soru ise bu denetimi yaparak düzelme sağlayan hastaların ne kadarı bu sağlıklı durumlarını kalıcı kılmakta olduğudur: tekrar %10’dan az. Bu durumda obezitesi yıllardır olan ve artık insülin direnci ortaya çıkan her 100 hastadan fakat 1 yada 2 tanesi bu problemlerini kollayıcı tedbirlerle çözebilmektedir. Kalan hastaların tamamı az yada çok kilo alıp vermeler ile , bir kısmı ise devamlı daha fazla kilo almaya devam ederek süratle Tip 2 Diyabet tablosuna girmektedirler.

Erken devir insülin direnci ve obezitenin tedavisinde diyet ve antrenman çok yüksek muvaffakiyet sağlarken, tedavi ahengi ve kalıcılığı açısından muvaffakiyet oranı çok düşüktür. Kilo sorunu yaşayan birçok kişi verilen diyetlere ahenk sağlamakta zorluk çekmektedirler. Zira açlık hissini yenmekte zorlanmaktadırlar. Bunda insülinin çok büyük tesiri vardır.

İnsülin asıl olarak enerjiyi depolamaya çalışan bir hormondur. Anlık güç gereksinimini şekeri yakarak giderdikten sonra kalan bütün güç kaynaklarını yağ olarak depolamaya çalışır. Kasların olağan kurallarda en çok sevdiği güç kaynağı şeker iken, insülin direncinde kandan şekeri alamazlar. Kandaki şeker ölçüsü gitgide artar iken, kaslar şekere aç kalır. Bu durum insülin direnci olan bireylerde açlık hissini karşı konulamaz hale getirir. Çok insülin nedeniyle çok yemek yemeye başlayan kişi, açlığını bastıramadığı üzere, kan şekerini ve kanda ki insülin ölçüsünü daha fazla arttırır. İşte bu bir kısır döngü halinde gitgide daha fazla acıkmamızı, daha çok yememizi, daha çok şişmanlamamızı ve giderek daha çok acıkmamızı sağlar.

Sadece diyet ve antrenman ile bu kuvvetli temellere sahip döngüyü kırmak ve kalıcı olarak düzeltmek birden fazla vakit insan iradesini aşar. Hem diyetlerdeki kısıtlı kalorilere uymak çok zordur, hem de bu kadar yiyecekle doyuma ulaşmak zordur. Hem bu kadar kısıtlı kalori ile beslenmek, hem de bu ani güç açığıyla birlikte daha hareketli olmak zorunda kalmak birçok kişi için anlaşılması çok kolay bir azap halini almaktadır. Bütün bunların ötesinde de, başarısızlık her vakit hastaya fatura edilir. Zira o diyete uymamıştır. Zira o idman yapmamıştır. Meğer hekim ülkü olan herşeyi motamot kitaplarda yazdığı üzere reçete etmiştir. Başarısız olan bunları uygulamak istemeyen şişman hastadır.

Acaba nitekim o denli midir? Hayır!!

Yaşam biçimi değişiklikleri ve diyetlere uymakta yaşanılan düşünce asla ruhsal değildir. Bunun nedeni büsbütün organik ve fizyolojiktir. Yani büsbütün doğaldır. Çok şişman ve ağır insülin direnci olan hastalarda karşı konulmaz bir açlık hissi mevcuttur. Bu bireyler standart metodlar ile kilo veremezler. Verseler de koruyamazlar.

Ne kadar kilo verirse versin, verdiği kiloları geri almaya başlayan bir hastaya tekrar tekrar tıpkı diyetleri önermek, misal tedavileri sunmak yalnızca kilo alıp vermelerin sıklığını arttırır.
Bu yoyo usulü kilo değişimleri insülin direncine karşı daha çok insülin üreten pankreas bezinizi yorarak artık körelmeye başlamasına neden olmaya başlar. Kan şekeriniz süratle artmaya, günden güne bedeninizi ve organlarınızı tüketmeye başlar. Çalışmayan pankreas ise artık gitgide daha az insülin üretir.

Tip 2 Diyabet böylelikle her tarafıyla size hakim olmaya başlar. İnsülin depolarınız gitgide azalır ve er yada geç dışarıdan yapay insülinler kullanmaya başlarsınız. Gitgide artan insülin dozları size kilo alımı ve ağır şişmanlık olarak geri dönmeye başlar.

İnsülin direnci süratli ve sıhhatsiz yaşlanmanın en kıymetli nedenidir.

Diyabezite Açısından Riskli Miyim?

Obeziteniz var mı? (BMI>25 kg/m2)

Ailenizde Tip 2 Diyabet, kalp hastalığı ve obezite var mı?

Karın etrafınız geniş mi? (Erkek >92 cm, Bayan > 88 cm)

Şekerli, şerbetli tatlılar ve hamurişine karşı çok düşkünlüğünüz var mı?

Hiç şekerinizin hafif yüksek (>100mg/dl) olduğu, yada pre-diyabet/diyabet olduğunuz söylendi mi?

Trigliserit (>100mg/dl) yüksekliği yada HDL (<50 mg/dl) düşüklüğü saptandı mı?

Yüksek tansiyon yada kalp hastalığınız var mı?

Hareketsiz bir yaşantınız mı var?

Gebelik şekeri yada polikistik over hastalığınız var mı?

İktidarsızlık yada cinsel isteksizlik var mı?

Diyabezite Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

Diyabeziteniz ne seviyede olursa olsun, tedavi olabildiğince erken, süratli ve tesirli olmalıdır.

Diyabezite tedavisi haliniz ahenk sorunu yaşamayacağınız formda olmalıdır.

Diyabezite tedaviniz fazla kilolarınızı olabildiğince kuvvetle vermenizi sağlayabilecek ve insülin direncinizi süratle düzeltebilecek aktiflikte olmalıdır.

Diyabezite tedaviniz sağladığı tesirleri çarçabuk yıllar içinde koruyacak güçte olmalıdır.

Diyabezite tedaviniz oluşabilecek tüm yandaş meseleleri radikal olarak önleyebilir olmalıdır.

Beslenme değişikliklerine ahenk sağlamak ağır insülin direnci olan şahıslar için çok zordur. Bu durum diyet tedavisinin muvaffakiyetini ve kalıcılığını düşürmektedir.