Çatlak nedir?
Makat cildindeki yırtığa anal fissür yahut çatlak denir. Bu çatlağın uzunluğu epey küçük (5-10 mm arasında) olmasına karşın makat bölgesinin ağrı duyusunun fazla olmasından ötürü kişiyi çok rahatsız eder.
Genellikle genç ve orta yaştaki bireylerde görülür.
Makatta kanama, ağrı ve şişlik yapan hastalıklar ortasında en fazla görülen hemoroid ile sıklıkla karıştırılır. Fakat şikâyetleri misal bu iki hastalığın tedavileri farklıdır.
Çatlağın sebebi nedir?
Genellikle kabızlık sonrası katılaşan dışkı, çok ince olan makat cildinde dışkılama esnasında yırtılmaya sebep olur. Kabızlık, hasebiyle katı-sert dışkı devam ettikçe her dışkılamada yırtılma tekrar eder, yırtık düzgünleşme fırsatı bulamaz. Dışkılama esnasında makat açılırken çatlağın da açılması şiddetli ağrıya sebep olur. Bu ağrıdan çekinen hastalar dışkılama yapmak istemez. Bu durum içerde bekleyen dışkının daha da katılaşmasına yol açar. Sonunda çıkan dışkı daha da sert ve yarayı (çatlağı) daha çok tahriş eder hale gelir. Bu bir kısır döngü halinde devam eder.
Belirtileri nelerdir?
Dışkılama esnasında ağrı (bu ağrı tuvaletten sonra da devam eder), az ölçüde kanama ve kabızlık, bazen ele gelen küçük şişlik temel belirtilerdir. Ayrıyeten kaşıntı, otururken sızlama olabilir.
Çatlak olduğu nasıl anlaşılır?
Sadece ilgili uzman doktorun çatlağı görmesi teşhis için kafidir. Rastgele bir tetkike gereksinim yoktur.
Şikâyetlerimin sebebi öbür bir hastalık olamaz mı?
Hastanın şikâyetleri ile muayene bulguları uyuşuyorsa diğer bir hastalık düşünülmez. Lakin çatlağın görünümünün farklı olması, çok sayıda çatlak olması, diğer hastalıkları düşündürecek farklı şikâyetler olması ek araştırmayı gerektirir.
Ek araştırmalar nedir?
Kalın bağırsağın kimi hastalıkları makatta çatlak oluşumuna sebep olabilir. Bu durumda asıl hastalık olan bağırsak hastalığını tedavi etmek gerekir. Bu türlü bir hastalık varlığını araştırmak için kolonoskopi yapmak gerekir. Bazen de kan tetkikleri yapılabilir.
Çatlağın tedavisi nasıldır?
Tedavinin temeli, kabızlığı düzeltmek ve çatlağın güzelleşmesine yer hazırlamaktır. Bunun için dışkı yumuşatıcılar ve ağrı kesici merhemler kullanılır. Sıcak su torbasına oturmak da çok yararlıdır; hem ağrıyı keser hem de yara uygunlaşması için makat bölgesine kan akımını artırır. Beslenmenin bol posalı olması da (bol meyve zerzevat, kepekli ekmek, bol su, kayısı, incir vd) kabızlığı gidermek için önerilir.
Yeni başlamış (bir aydan yeni) ve manzarası düzgünleşme umudu veren çatlaklar ilaç tedavisi ile büyük oranda düzelirler. Lakin ilaçlarla düzelmeyen yahut artık kronikleşmiş çatlaklar ameliyat ile tedavi edilirler.
Çatlağın ameliyatı nasıldır?
Anal fissür ameliyatı, ağrı sebebiyle daima kasılan ve bu yüzden makat bölgesine kan akımının azalmasına yol açan kas kümesinden bir ölçü kesilerek kan akımının artırılması sürecidir. Birçok defa çatlağın kendisine bir süreç uygulanmaz. Ancak çatlağın ucunda ele gelen şişlik fazlaysa yada yara düzgünleşmesini hızlandırmak gerekiyorsa çatlak çıkarılabilir.
Bu ameliyat lokal anestezi ile olabileceği üzere belden uyuşturma yahut büsbütün uyutma halinde de yapılabilir. Lakin sürecin kısa müddetli olması, kaygı, utanma hissi üzere sebeplerle genel anesteziyle olması tercih edilir.
Ameliyatın yan tesiri var mıdır?
Kas kesilmesine bağlı olarak nadiren gaz kaçırma şikâyeti olabilir.
Ameliyat sonrası ne kadar müddette olağan hayata dönülür?
Bu ameliyat sonrası çoklukla birebir gün hastalar konutuna gidebilir. Birinci dışkılama esnasında az ölçüde kanama ve ağrı olabilir; sonrakilerde bu şikâyetler de kaybolur. Sonraki günü olağan hayata dönülür. Oturma esnasında ağrı olursa sıcak su lastiği üzerine oturmak kafidir.
Ameliyattan sonra çatlak tekrar eder mi?
Çatlak ameliyatının başarısı çok yüksektir ve tekrarı pek görülmez. Fakat hastanın da ameliyat sonrası kabız olmaması ve yara güzelleşmesini sağlayıcı önlemleri uygulaması gerekir.
Ameliyattan öbür tedavi sistemi var mıdır?
Yeni (akut) çatlakların ameliyat haricinde de bir kısım süreçlerle uygunlaştırılması mümkündür (Nitrik oksit, kalsiyum kanal blokörleri, botilyum toksini gibi). Ameliyatsız usuller ortasında BOTOKS olarak bilinen botilyum toksini enjeksiyonu, sonuçları olumlu olan, uygun hastalar için yararlı bir yoldur.
