Boynun alt kısmında ve soluk borusunun ön tarafında yer alan tiroid bezi, küçük bir organ olmasına rağmen bedenimiz için büyük tesirlere sahip olan tiroid hormonlarını salgılıyor. Tiroid hormonu az ya da çok salgılandığında çeşitli sıhhat meselelerine yol açabiliyor. Ayrıyeten tiroid bezindeki nodüller de sıhhatimizi tehdit ediyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Can Küçük, kanser riski taşıyan ve nefes borusuna baskı yapan iri nodüllerin kesinlikle ameliyat edilmesi gerektiğini belirtiyor.
Tiroid problemleri guatr sanılabiliyor
Halk ortasında tiroid bezinin büyümesi ve gözle görünür hale gelmesine ‘guatr’ deniyor. Fakat guatr ismi altında nedenleri, teşhis sistemleri ve tedavisi son derecede farklı çok sayıda ‘tiroid bezi rahatsızlıkları’ yer alıyor. Bezin çok çalışması, yetersiz çalışması, büyümesi yahut içinde nodül dediğimiz yapılanmaların oluşması üzere durumların her birinin farklı bir sıhhat sorunu olduğunu söyleyen Prof. Dr. Can Küçük şu bilgileri aktarıyor: “Tiroid bezinde bir yumru mevcutsa buna ‘tiroid nödülü’ deniliyor. Şayet tiroid bezi hem iri hem de nodüllü ise, buna ‘nödüler guatr’, hem iri hem de birden çok yumru mevcut ise, buna da ‘multi nodüler guatr’ ismi veriliyor.
Nodüllerin kişi ve hekim açısından üç değerli özelliği bulunuyor ve bunlar rahatsızlığın seyrinde değerli rol oynuyor. Birincisi, nodülün kanser olup olmadığı, ikincisi nodül yahut nodüllerin otonom (başına buyruk) çalışarak çok hormon üretimi ile hipertiroidi denilen hastalığa yol açıp açmadığı, üçüncü özellik ise iri nodüllerde rastlanan nefes borusuna baskı yapıp yapmadığı.
Hipotiroidi ve hipertiroidi nedir?
En sık görülen tiroid sorunu; tiroid bezinin az çalışması olarak bilinen hipotiroidizm. Tiroid hormonları olağandan az salgılandığı takdirde saç dökülmesi, kabızlık, terlemede azalma, yorgunluk/halsizlik, kilo alma, üşüme, hafıza sorunları, depresyon, cilt kuruluğu ve bayanlarda adet düzensizliği üzere meseleler ortaya çıkıyor. Tiroid hormonlarının olağandan çok salgılanması durumunda ise, hipertiroidizm denen rahatsızlık oluşuyor. Hipertiroidizm, bireylerde kilo kaybı/kilo alamama, çarpıntı, ellerde titreme, sıcağa tahammülsüzlük, göz bulguları (göz kapağının olağandan daha açık durması ve gözün öne gerçek çıkması vb), sinirlilik, çok heyecan ve duygusallık üzere belirtilerle kendini gösteriyor.
Doğru vakitte ameliyat edilmeli
Mekanik bası yapan iri nodüllü hastalarda deva olarak ‘cerrahi’ gerekiyor. Hastanın tiroid hormonları olağan ise, cerrahi çabucak uygulanabiliyor. Lakin iri nodülle birlikte hormon üretimi fazlaysa, evvel ilaçlar ile hormon düzeylerinin olağana getirilmesi ve akabinde ameliyat edilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Can Küçük, ”Hastanın nodülü yahut nodülleri otonom, yani çok çalışan nodüllerse bunu T4 ve TSH kan testleri ile ispatlamalı ve tiroid sintigrafisi ile nodüllerinin sıcak nodül olduğunu tespit edilmeli. Sıcak nodüller ekseriyetle kanser olmadıklarından iğne biyopsisine gerek duyulmuyor. Tek sıcak nodül varsa ‘radyoiyod’ verilerek tedavi edilebiliyor. Sıcak nodül çok büyükse (2 cm) yahut çok sayıda sıcak nodül varsa o vakit cerrahi tedavi gerekir” diyor.
Yüzde 5’i kanser kuşkusu taşıyor
Prof. Dr. Can Küçük, tiroid nodüllerinin büyük çoğunluğunu bası yapmayan ve fazla hormon üretmeyen nodüller olduğunu söylüyor. Bu nodüllerin yüzde 5’inde kanserden şüpheleniyor. Bu nedenle paniğe kapılmadan, aslında bu nodüllerin yüzde 95’inin kanser olmadığını bilmek, hangi nodüllerin ameliyat gerektirdiğini öğrenmek için bir uzmana danışmak değerli. İlgili uzman doktor tarafından elle yapılan muayeneden sonra en değerli tetkik ‘tiroid ultasonografisi’. Bir nodülün hudutlarının sistemsiz olması, toplu iğne başı üzere kalsiyum çökeltilerinin oluşması ve çok kanlanma üzere kanser riski açısından kuşkulu kriterler taşıması durumunda öncelikle o nodüle ‘ince iğne aspirasyonu biyopsisi’ uygulamak gerekiyor. Kâfi alınabilmiş bir aspirat, tecrübeli bir sitopatalog tarafından incelendiğinde güvenilirlik oranı yüzde 97’ye kadar çıkabiliyor.
Kanser kuşkusu varsa ameliyat şart
İnce iğne aspirasyon biyopsisi sonucuna nazaran kanser yahut kanser kuşkusu oluşturan tüm nodüllerin ameliyat edilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Can Küçük, kelamlarını şöyle sürdürüyor: “Ayrıca kitle tesiri ile nefes borusuna baskı yapan iri nodüllü olaylar, kanser kuşkusu olmasa bile ameliyat edilmeli. Biyopsisi güzel çıkmış tüm nodüller, kullanılan sistemin yüzde 3-5 yanlışlı sonuç vereceği göz önüne alınarak, ultrason ile izlenmeye devam edilmeli. Nodül yüzde 20 oranında yahut daha fazla büyüyorsa, iğne biyopsisi tekrarlanmalı yahut ameliyat düşünülmeli.”
