Mide Kanseri

Midenin yapısı ve görevi

Mide, sindirim sisteminin bir modülüdür ve karnın üst sol kısmında diyaframın altında bulunur. Üst ucu yemek borusu ile ilişkilidir, alt ucu ise, ismine kapıcı dediğimiz, halka halindeki kapama kasları ile onikiparmak bağırsana bağlıdır. Yaklaşık bir buçuk litre alabilen midenin iç kısmında, besin modülleri midenin asit ve enzimler içeren mide suyu ile kimyasal olarak parçalanır. Bulamaç haline gelen besinler daha sonra yavaşça ve denetimli bir biçimde ince bağırsağa sevk edilir. Burada protein, karbonhidratlar, yağlar ve vitaminler üzere besin hususları mukoza zarından geçerek kana karışır. Demek ki midenin en kıymetli fonksiyonu, besinleri parçalayarak beden için kıymetlendirilebilir hale getirmek ve onları dozu ayarlı bir halde ince bağırsağa sevk etmektir.

Mide sol tarafa eğik olarak karnın üst kısmındadır. Mide dört kısma ayrılmaktadır; yemek borusu çıkış bölgesindeki mide girişi (Cardia), üste, diyaframın altına hakikat kubbe biçiminde uzanan kısım; mide gövdesi (Corpus) ve halka biçimindeki kapama kası (Pylorus) önündeki Antrum bölgesi. Mide duvarı değişik katmanlardan oluşmaktadır: Asit, enzim ve mukoza oluşturan hücreler bulunduran kıvrımlı mukoza katmanı iki kas katmanı ve karın zarı (Periton) ile kaplanmıştır. Uzun ve halka kasların özel tertibi bulamaç halindeki besinlerin karışmasını ve sevk edilmesini sağlamaktadır.

Dünyada ve Türkiye’de Mide Kanseri

Kanser tüm dünyada ölümlerin en sık nededir. Dünya sıhhat örgütünün 2007 datalarına nazaran tüm dünyada 7.9 milyon kişi kanser nedeni ile hayatını kaybetmiştir. Bu sayı tüm ölümlerin yaklaşık %13’ünü oluşturmaktadır. Dünya sıhhat örgütünün iddiasına nazaran 2030 yılında kanserden ölecek hasta sayısı 12 milyon olacaktır.

Mide kanseri, kanser vefatlarında erkeklerde akciğer kanserinden sonra 2. sırada, bayanlarda göğüs ve akciğer kanserinden sonra 3. sıradadır. Dünyada bu hastalığın en çok görlüdüğü yerler, Japonya ve Çin üzere uzakdoğu ülkeleri ile kuzey avrupa ülkeleri ve güney amerikadaki Kolombiya, Kosta Rika üzere ülkelerdir. Bu coğrafik farklılıklar, mide kanserinde genetik faktörlerin rol oynadığını göstermektedir.

Türkiye’de ise Sıhhat Bakanlığı datalarına nazaran yılda 30 bin yeni mide kanseri olayının ortaya çıktığı bildirilmektedir. Türkiye’de, mide kanseri Avrupa ülkelerine nazaran 5 kat daha fazla görülmekte. Türkiye’de mide kanseri Orta ve Doğu Anadolu’da daha fazla görülmektedir (Türkiye’de görülen mide kanserlerinin yarısı bu iki bölgede). Mide kanseri Türkiye’de en sık görülen sindirim sistemi kanseridir. Ülkemizde mide kanseri görülme yaşı ortalaması 57 (19-85)’dir.

İnsan bedeni mikroskopla görülebilen hücre dediğimiz kesimlerden oluşmuştur. Hücreler bedenimizi oluşturan en küçük yapıtaşlarıdır. Tüm organlar hücrelerden oluşur. Kas ve hudut hücreleri dışında bedenimizdeki tüm hücrelerin bölünebilme yeteneği vardır. Yaraların uygunlaşması, bedenin büyümesi ve çeşitli sebeplerle ölen hücrelerin yenilenmesi daima hücre bölünmesi ile olur. Lakin hiçbir olağan hücre sonsuz parçalanamaz. Sağlıklı bir hücrenin bölünmesi lakin bedenin gereksinimi kadardır.

Kanser tek bir hücreden başlar. Kanser hücresi denetimsiz ve süratli halde bölünmeye başlamış olağandışı hücredir. Olağan bir hücrenin tümör hücresine dönüşmesinde birçok orta basamak ve etken vardır. Bu değişim, kişinin genetik faktörleri ile dış etmenlerin (radyasyon, kansorojen hususlar, birtakım enfeksiyonlar vb.) etkileşmesinin sonucudur. Böylelikle denetimsiz ve süratli bölünen hücreler ortaya çıkar ki bu çok bölünme ile sayıları artan olağandışı hücreler (kanser) birikerek tümör dediğimiz kitleleri oluştururlar. Bu denetimsiz bölünen hücreler etraf dokulara ve organlara yayılabilir, onları sıkıştırabilir hatta vazifelerini yapamaz hale getirebilirler. Kanserli hücrelerin öteki doku ve organa sıçradığı bu olaya metastaz denir. Metastaz kanser vefatlarındaki ana sebeptir. Kanserli hücreler kan dolanımına ya da lenf dolanımına girerlerse bedenin içersinde seyahat edebilirler ve bu sirkülasyon yardımıyla bedende kanser ile temas etmemiş rastgele bir yerde ortaya çıkabilir. Bu olaya ise uzak metastaz denir.

Kanserler oluşmaya başladıkları organ ve mikroskop altındaki görünüşlerine nazaran sınıflandırılır ve isimlendirilirler. Farklı tipteki kanserler, farklı süratlerde büyürler, farklı yayılma biçimleri gösterirler ve farklı tedavilere yanıt verirler. Bu nedenle kanser hastalarının tedavisinde, var olan kanser cinsine nazaran farklı tedaviler uygulanır.

MİDE KANSERİ İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Cinsiyet: Mide kanseri erkeklerde bayanlara oranla iki kat fazla görülür.
Yaş: Mide kanseri gelişen hastaların büyük çoğunluğu 50 yaşın üzerinedir.
Diyet: Mide kanserinin görülmesinde, beslenme alışkanlığı değerli bir yer tutmaktadır. Tütsülenmiş besinlerin yenmesi, tuzlu besinleri çok tüketmek, zerzevat ve meyve alımında yetersizlik beslenme ile ilgili en sık görülen yanlışlardır. Izgarada pişirilmiş, tütsülenmiş ve tuzlu salamura besinlerin sıklıkla yenmesi de riskli olabilmektedir. Izgara ve tütsüleme esnasında tam olmayan yanma sonucu kanseri tetikleyen hususlar oluşmaktadır (kanserojenler). Et eserlerinin salamurası (tuzlama) yapılırken nitrat tuzları ve nitrit tuzları kullanılmaktadır. Bunlar, ısıtma esnasında yahut mide içinde Nitrosaminleri oluştururlar ki, bunlarda kuvvetli birer kanserojendir. Nitrosaminler besinlerin bakteri yahut mantarlarla teması esnasında da oluşabilmektedir. Bu nedenle sosis, salam, jambon ve işlenmiş etler üzere nitritli ve nitratlı yiyecek tüketilmesi de mide kanseri riskini artırır. Başka taraftan bol ölçüde meyve ve zerzevat (domates, havuç, patates) mide kanserine karşı esirgeyicidir.
Sigara Kullanımı: Sigara içenlerin içmeyenlere nazaran mide kanserine yakalanma riski dört kat artmıştır. Tıpkı formda kronik alkol tüketimi de mide kanseri riskini artırır.
Geçirilmiş Mide Ameliyat Kıssası: Mide kanseri riski, daha evvel rastgele bir mide ameliyatı geçirmiş insanlarda artmıştır. Bu ameliyatlardan mide kanseri ile bağı en güzel bilinen mide ülserleri için yapılmış ameliyatlardır. Mide ülser ameliyatlarında, midenin bir kısmı (ülserli kısım) çıkarılır ve sindirim sisteminin devamını sağlamak hedefi ile birçok vakit ince barsakla mide ortasına yeni bir yol açılır. Mide ameliyatından sonra olağanda ince barsaklarda olan safra ve pankreas sıvıları mideye hakikat geri kaçabilir. Safra ve pankreas sıvıların mideye geri kaçması sonucu nitrit üreten bakterilere karşı gözetici olan mide asit düzeyi düşer. Bu olaylar sonucunda mide kanseri gelişme riski artar. Genel manada risk mide ameliyatından sonraki birinci 20 yılda en yüksektir.
Mide Polipleri: Mide polipleri, mide duvarından kaynaklanmış, yüzeyden kabarık oluşumlardı. Bunların birçok âlâ huyludur ve kanserle münasebeti yoktur. Lakin adenomatöz denilen mide polip çeşidi prekanseröz yani kanser başlangıcı olabilirler.
Ailesel Kanser sendromları: Herediter (kalıtsal) Nonpolipozis Koli ve Ailesel Adenomatöz Polipozis Sendromları buna örnektir. Bu kalıtsal hastalıklarda mide kanseri riski yavaşça artmıştır. BRCA1 ve BRCA2 olarak isimlendirilen genlerdeki mutasyonlarda mide kanseri riski artmıştır. Evvelden BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki mutasyonların yalnızca göğüs ve yumurtalık kanseri ile ilgili olduğu düşünülmüşken bu gün mide kanseri ile de alakalı olduğu biliniyor.
Aile Kıssası: Şayet ailenizde yahut akrabalarınızda (özellikle 1. derece akrabalarda) mide kanserine yakalanan birisi varsa sizde de mide kanseri görülme riski artmıştır
Irk: Mide kanseri dünyanın birtakım bölgelerinde daha fazla görülmektedir. Mide kanseri bilhassa Japonya, Kore, Latin Amerika ve Batı Avrupa’nın birtakım kısımlarında sıktır. Bu muhtemelen diyet ve helikobakter enfeksiyonu ile bağlıdır. Bu ülkelerde tütsülenmiş, tuzlanmış, salamura yapılmış yemek kültürü vardır.
Pernisyöz Anemi: Kırmızı kan hücresi (alyuvar = eritrosit) eksikliğine anemi denir. B12 vitamin eksikliğinde oluşan anemiye pernisyöz anemi denir. Bu hastalıkta mide kanseri riskinin arttığı gösterilmiştir.
Atrofik Gastrit: Midede intrinsik faktör üretimindeki soruna “atrofik gastrit” ismi verilir. Atrofik gastritte, midede intrinsik faktör salgılayan bezlerde ileri derecede körelme vardır. İntrinsik faktör, ince barsaklardan B12 vitaminin emilimi için gereklidir. İntrinsik faktör olmadan alınan yiyeceklerden vitamin B12 emilemez. Atrofik gastrit mide kanseri ile bağlantılıdır. Atrofik gastrit ve pernisyöz aneminin genetik olarak yatkın insanlarda daha çok görüldüğü bilinmektedir. Helikobakter Pylori enfeksiyonunda, troid hormonlarının az çalışmasında ve mide asidini baskılayan ilaçları uzun müddet kullananlarda da atrofik gastrit gelişebilir. Atrofik gastrit ve pernisyöz aneminin birlikte olduğu hastalarda mide kanseri riskinin 3 kat artığı görülmüştür.
Helikobakter Enfeksiyonu: Midesinde helikobakter pilori enfeksiyonu olan şahıslarda mide kanseri gelişme riski daha yüksektir. Helikobakter pilori ile mide kanseri ortasındaki ilgi birinci sefer 1983 yılında ortaya kondu. Bundan yaklaşık 10 yıl sonra (1994) uluslar ortası kanser çalışma kümesi helikobakteri kanserojen olarak ilan etti. Bu periyotta hastaların takibi ile yapılan 3 çalışmanın ortak tahlili ile helikobakter pilori enfeksiyonu olan hastalarda mide kanseri gelişme riski 4 kat artmış olarak bulundu. Bundan öteki değişik prosedürlerle birçok çalışma yapıldı. Bu sonuçlara nazaran en optimist kestirimlerde bile mide kanserlerinin gelişmiş ülkelerde %31’i gelişmekte olan ülkelerde %51’i helikobakter pilori enfeksiyonu bağlıdır. Bu da mide kanseri hadiselerinin yaklaşık olarak üçte birine helikobakter pilori enfeksiyonunun yol açtığını düşündürür. Bununla birlikte midesinde helikobakter pilori enfeksiyonu olan birçok hastada mide kanseri gelişmez. Araştırmalar genetik faktörlerin hastalığa yakalanmada aktif rol oynadığını düşündürtmektedir. Helikobakter pilori enfeksiyonun midede sebep olduğu bir öbür tümoral oluşum mide lenfomasıdır. Hatta mide lenfomasının ile helikobakter pilori enfensiyonu alakası, mide kanseri ile helibakter pilori enfeksiyonu ortasındaki bağdan daha barizdir. Helikobakter pilori enfeksiyonu büsbütün bitirildiğinde malt lenfomanın gerilediği, hatta büsbütün kaybolduğu bildirilmiştir.
Kan kümesi: Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte kan kümesi A olan şahıslar, mide kanserine yakalanma açısından başka kan kümelerini taşıyanlardan daha fazla risk altındadırlar.
Şişmanlık: Çok kilolu olmak birtakım kanser cinslerinde riski artırır. Mide kanseri bunlardan biridir.

MİDE KANSERİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Mide kanserinin belirtileri çoklukla başlangıçta meçhuldür ve özellikli bir bulgusu yoktur. Başlangıçta mide kısmında ağrı, rahatsızlık ya da dolgunluk hissi, şişkinlik, midede yanma, erken doyma hissi, iştahsızlık üzere kansere has olamayan yakınmalar vardır. Mide kanseri ilerledikçe şikayetler artar. Bilhassa midenin girişi ya da çıkışında tıkanıklık oluşturan tümörlerde bulantı-kusma, yutma sorunları ve kilo kaybı görülebilir. Mide kanseri ilerleyip mide duvarının büyük bir kısmını tuttuğu vakit mide işlevleri bozulmaya başlar ve hatta kanlı kusma yahut siyah renkli dışkılama üzere kanamalar görülür. Hastada kansızlığa bağlı yorgunluk halsizlik gelişebilir.

İlerlemiş mide kanseri hadiselerinde karında kitle ele gelebilir ve şayet öteki organları tutmuşsa tutulan organın özelliğine nazaran karında su toplanması (asit), uzunluğunda lenf akımı yardımıyla olan yayılımda ele gelen lenf bezleri olabilir. Tekrar başlangıçta mide kanserinde laboratuar ve görüntüleme formülleri ile bir özellik saptanamayabilir.

MİDE KANSERİ NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Mide kanserinde teşhis metodu endoskopidir. Ağızdan girilerek mideye kadar gönderilen içerisinde optik bir görüntüleme sistemi ve ucunda kamera olan bir boru yardımıyla yapılır. Bu formülle tabip mide iç yüzeyinin tamamını çıplak gözle görebilir ve kuşku edilen bölgelerden biyopsi ile kesim alıp patolojik incelemeye gönderir. Patolojik inceleme sonucunda kuşku edilen ülser yahut kanser dokusunun özelliklerinin ayırt edilmesi sağlanır.

Baryumlu mide grafisiyle de (ilaçlı mide filmi) tümörler görülebilir lakin kesin teşhis koymak için mikroskobik inceleme gerekir. Bu nedenle yapılmasına mahzur bir durum yok ise öncelikle endoskopi tercih edilmelidir.

MİDE KANSERİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Diğer organlara yayılmamış olan mide kanserinin öncelikli tedavisi ameliyattır. Yapılan ameliyatla ekseriyetle midenin tamamı yahut büyük bir kısmı çıkarılır. Midenin tümünün ya da bir kısmının alınması mide kanserinin yerleşim yeriyle ilgili bir durumdur. Ameliyat sırasında mideye komşu olan lenf bezleri de çıkarılarak mikroskobik inceleme için patoloji laboratuarına gönderilir. Midenin tamamı alındığında yemek borusu ile ince barsakların başlangıç kısmı birbirine dikilerek sindirim sistemindeki devamlılık sağlanmaktadır. Bu durumda bir mühlet için kişinin yemek yeme alışkanlığında ve sıklığında değişiklikler meydana gelecektir. Lakin vakitle beden bu duruma ahenk sağlayacaktır.

Sadece tümör dokusunu çıkarılması, seçkin olaylarda yalnızca mukozada hudutlu tümörlerde yapılabilir. Öbür organlara yayılmış olan mide kanserinde ise hastanın beslenmesini engelleyecek kadar tümor mideyi kaplamış ise hastanın ağız yoluyla beslenmesini devam ettirebilmek maksadıyla ameliyat yapılabilir. Bu ameliyatta mide çıkarılabilir yahut mide ve barsak ortasına ikinci bir yol açılabilir.

Ameliyat sonrası (veya birtakım seçkin durumlarda öncesi) kanserin haline nazaran, ışın tedavisi ve ilaç tedavisi uygulanır. Bu tedaviler hastalığın seyrine ve şiddetine nazaran hekim tarafından hastanın durumu da göz önüne alınarak yapılır.

Ameliyat Öncesi Yapılması gerekli Tetkikler nelerdir?

Bir karsinom olduğu katılaştığında, hastalığın yayılması ile ilgili bilgiler sağlayacak ek muayenelerin yapılması gerekmektedir: Burada öteki konuların yanı sıra değerli olan, tümörün ne kadar derine indiği, yani kanserli dokunun mide duvarının hangi katmanlarına ulaştığıdır. Endoskopik ultrason muayenesinde bir sonik başlık direkt mideye indirilir. Bu formda mide duvarı ve bitişik lenf düğümleri kıymetlendirilebilir. Bölgedeki ve daha uzaktaki lenf düğümlerinde kanser oluşumu ile ilgili bilgiler, karsinomun lenf düğümlerine ve daha uzaktaki organlara ne derece yayıldığı (metastaz oluşturduğu), uygun tedavinin seçilmesi bakımından değerlidir.

Mide kanserinde tümör yerleşimleri, en fazla karaciğer, akciğer ve kemiklerde görülmektedir. Mümkün metastazların bulunması için göğüs bölgesi röntgen sinemaları ile, karın bölgesi ise ultrason ve Bilgisayarlı tomografi (Computertomographie) yahut Nükleer tomografi (Kernspintomographie) ile muayene edilir. İskelet sintigrafisi (Skelettzintigrapie) ile kemiklere tümör sıçraması olup olmadığı tespit edilebilmektedir. Bunun için az ölçüde radyoaktif husus kan dolanımına enjekte edilir. Bu hususlar daha çok hastalıklı kemik dokularında ağırlaşmaktadır. Radyoaktif ışınları kayıt edebilen bir kamera, metastaz kuşkulu bölgeleri tespit eder. Bu muayene rahatsız edici değildir ve radyoaktivite süratle yok olmaktadır.

Karın boşluğunun endoskopik muayenesi (Laparoskopi), büyük tümörlerde karın zarı ve karaciğerin tümör istilasına uğrayıp uğramadığını tespit etmekte faydalı olabilir.

Ameliyat hazırlıkları için yapılan rutin testler hariç, mide kanserinde yapılan laboratuar araştırmalarının daha az manası vardır ve günümüzde sonuç veren tümör markerleri yoktur.

Ön muayenelerin tüm programı tedavi planlaması için kıymetlidir, zira hudutlu lokal tümörlerde ameliyat hedefli uygulama ve hareket hali, organlara yahut uzak lenf düğümlerine metastazın oluşma ve yayılmasının gerçekleştiği durumlardan daha farklıdır. Tümörün midedeki pozisyonu da, ameliyatı tesirler. Yemek borusu çıkışına yakın tümörlerin ameliyatı ile mide çıkışında bulunan tümörlerin ameliyatı farklı biçimde yapılır. Ne var ki, cerrahlar kesin durumu çoklukla fakat karın bölgesi açıldıktan sonra değerlendirebiliyorlar.

Karsinomun biyolojik özellikleri ve yayılma biçimi

Mide kanseri genelde bez hücrelerinden yola çıkar (tıp lisanı Adenokarsinom). Alınan dokunun mikroskopik incelemesinde patolog tümörün biyolojik özelliklerini daha kesin tayin edebilir ve tümörün ne derece berbat huylu olduğu konusunda bilgi sahibi olabilir.

İki cins mide karsinomu biribirinden başka tutulmaktadır. Biri, evvelce kesin sonlar içerisinde büyüyen İntestinal çeşit, oburu ise daha berbat huylu olup süratle etraf dokuları saran difüz çeşittir.

Grading (İngilizce) tümör hücrelerinin mikroskopik olarak olağan “olgunlaşmış” hücrelerden ne derece farklılık gösterdiğini tanım eder. Makul işaretlere nazaran bu derecelenme G1, G2 ve G3 olmak üzere üçe ayrılır. Derecesi 1 (G1) olan tümör hücrelerinnin farklılıkları güzeldir, yani bunlar olağan hücrelerle karşılaştırıldığında benzerlik göstermektedirler. Farklılıkları makus olan tümörler (G3) ise olağan hücrelerden çok ayrılık göstermektedir, daha süratli büyürler ve G1 ile G2’ye nazaran daha saldırgan olurlar.

TNM-sistemine nazaran tümörün evresi değerlendirilirken, mide tümörünün (T) büyüklüğü ve bölgesel yayılması, lenf düğümlerinin (N, latince Nodus: düğüm) ne derece istila edildiği ve metastazlar (M) dikkate alınır. Harflerin gerisindeki sayılar, büyüklük ve yayılmayı (T1-4), istila edilen lenf düğümlerinin pozisyonunu ve sayısını (N0-2) ve uzak bölgelerde metastazların var olup olmadığını (M0 yahut M1) söz eder. Örneğin T1 N0 M0 sözü, lenf düğümü istilası ve metastazları olmayan küçük bir tümörü tanım eder. T-evresinin kesin değerlendirmesi, lakin tümörün ameliyatla alınmasından sonra mümkündür.

Tedavi Bittikten Sonra Takip Nasıl Olmaktadır ?

Bu hastalarda belli aralıklarla denetimler kesinlikle yapılır. Birinci iki yıl, 3 – 6 ayda bir, daha sonraki devirde yılda bir birtakım incelemeler tekrar edilmektedir.

Tüm Mide Kanserleri Birbiriyle Birebir mıdır ?

Kanserler bir çok özellikleri bakımından birbirinden farklı özellikler göstermektedir. Bu nedenle ameliyattan evvelki ve sonraki periyotta hastalığın seyri de değişkenlik arz eder. Lakin bu özelliklerin ve hastalığın evresinin düzgün anlaşılması için ameliyatta çıkarılan mide ve lenf bezlerinin patoloji laboratuarında incelenmesi gerekmektedir.

AMELİYAT SONRASI HASTANIN BESLENMESİ NASIL OLMALI?

Vücut için gerekli kalori ve protein ölçüsü belirlenmeli
Hastanın tolere edemediği besinler belirlenmeli
Hastalar besinlerin ilaçlar kadar tesirli olduğu konusunda eğitilmeli
Hastanın muhtaçlığına uygun halde ve dozda günlük vitamin dayanağı sağlanmalı
Hastanın oral alımını engelleyecek bulantı ve kusma tedavi edilmeli
Yemekle birlikte çok ölçüde sıvı tüketmeden kaçınılmalı
Yemekler ve alınan sıvılar gün içine yayılmalı
Alınan besinlerin oda sıcaklığında ya da soğuk olması tercih edilmeli
Acılı, baharatlı, yağlı ve güçlü kokusu olan yiyeceklerden kaçınılmalı
Yatmadan en az 1 saat evvel oral besin almamalı ve yemekten çabucak sonra yatmamalı.
Mide kanseri hastalarında olduğu üzere sindirim sistemini derinden etkileyen, günlük kalori, protein ve vitamin alımının ağızdan alınan besinlerle sağlanamadığı durumlarda, bu besinleri içeren ticari olarak hazırlanmış eserler takviye olarak kullanılabilir.

KANSERDEN KORUNMA YOLLARI

Elbette hastalığa yönelik genetik bir eğilim varsa bunun önüne geçmek mümkün değildir. Fakat hastalık yalnızca genetik yatkınlık ile ilgili değildir. Bu yüzden yüksek ısıda pişirilmiş etlerden, çok tuzlu besinlerden (turşu, soya sosu, tuzlanmış balık vb.) ve bilhassa içerisinde çok sayıda nitratlı katkılar bulunan salam, sosis üzere hazır besinlerden uzak durulmalı, bunun yerine zerzevat ve meyve tüketimi arttırılmalıdır. Tertipli beslenme kanser hastalığından korunmak için gereklidir. Kimi besinler kanserin oluşma ihtimalini azaltmaktadır. Bilhassa nar, kayısı, havuç üzere meyve suları, sarımsak, üzüm, peynir, yoğurt, şalgam, muz, domates, karnıbahar üzere yiyeceklerin kanseri önlemede yararlı olabileceği bildirilmiştir. Omega 3, kanserden kollayıcı özelliğe sahiptir. Bilhassa balık, omega 3 tarafından zengindir.

Şişmanlık, kanser riskini arttırır. Ülkü kiloya yakın olmak gerekir. C vitamini, birçok meyve ve sebzede bulunur ve bedenin direncini arttırır. Böylelikle kanser gelişimine karşı tesirli olur. Nizamlı bir hayat sürme, birçok hastalıkta olduğu üzere kanser hastalığında da etkendir.

Kanserde erken teşhis çok değerlidir. Bunun için sistemli denetime gitmenizde yarar var.
Sigara ve alkol kullanıyorsanız kesinlikle bırakmalısınız.
Sıcak ve soğuk içecekler, yapay yiyecekler mide kanserine yol açabilir.
Hayvansal yağ kullanımı azaltılmalıdır.
Düzenli antrenman yapılmalıdır.
Şehir hayatının sebep olduğu yorgunluk ve gerilim kansere neden olabilir. İstirahat koşuldur.