Anal kanal etrafında oluşan içi cerahat dolu boşluğa verilen isimdir. Anal kanal sindirim sisteminin son kısmını oluşturur ve anal kanalı çevreleyen 2 adet kas yapısı vardır. Bunlardan dışta yer alan istemli kasılıp-gevşeyen, çizgili kas yapısından oluşan “eksternal anal sfinkter” ve onun içinde yer alan istemsiz düz kas yapısından oluşan “internal anal sfinkter” ismini alır ve böylelikle oluşan anal sfinkter, kişinin dışkı ve gaz çıkışını denetim etmesini sağlar. Anal kanaldaki bezler kanalı çevreleyen iki kas katmanı ortasında yer alır ve salgılarını anal kanalın 2-3 cm içerisinde bağırsağın mukozası (iç yüzeyini örten tabaka) ile derinin birleşim yerinde anal kanala boşaltırlar. Bezlerin asıl misyonu anal kanalın kayganlığını arttırarak dışkılama sürecini kolaylaştırmaktır.
Bu geniş anatomik tanımları yapmamın sebebi, okuyan tıp dışı insanlarca, bu bölgedeki apse ve ondan oluşabilen fistüllerin kaynağının güzelce anlaşılabilmesi ve üzerinde tedavinin yapılacağı sfinkter yapılarının da değerini kavrayabilmeleri içindir.
Tekrar mevzumuza dönersek; yukarda tanımlanan anal kanal etrafında bulunan bezlerin bakteriyel infeksiyonu yahut tıkanması sonucu perianal apse oluşur. Abseler, iltihabi yayılımın tarafına nazaran farklı yerleşimlerde, yüzeyel-derin vb… , oluşabilir.
PERİANAL APSE BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Makatta ağrı
- Makatta şişlik
- Makatta ısı artışı yahut kaşıntı üzere “lokal belirtiler” yanında
- Ateş – üşüme – titreme ve
- Halsizlik üzere “sistemik belirtiler” de görülebilir.
PERİANAL APSE TANISI NASIL KONUR?
- Fizik muayene ve rektal tuşe
- Endoskopi / anoskopi – rektoskopi
- Görüntüleme (Pelvik MR yahut Pelvik BT / Endo Anal Ultra Sonografi – ERUS)
- Anestezi altında muayeneden yararlanarak teşhis sağlanabilir.
PERİANAL APSE TEDAVİSİ NASIL SAĞLANIR?
Perianal apsenin tedavisi “cerrahi”girişim ile sağlanabilir. Apse, üzerini örten ciltte oluşturulan bir kesiden cerahatin dışarı boşaltılması (drenaj işlemi) ile tedavi edilir. Daha sonra apsenin boşaltıldığı boşluğa (kaviteye) , drenajın devamını amaçlayarak, dren koyulur yahut tampon uygulaması yapılır.
Bu teşebbüs; lokal anestezi uygulaması ile yapılabildiği üzere , derin ve büyük apselerde ameliyathane şartlarında genel anesteziyi gerektirebilir. Çoğunlukla apse boşaltılması ile birlikte hastalara antibiyotik verilmesi , diyabetik yahut bağışıklık sistemi baskılanmış hastaların hastaneye yatırılması gerekebilir. Apse kavitesinin doku ile dolması, uygun koşulların sağlanması halinde, yaklaşık 4-6 hafta sürebilir.
Ameliyat sonrasındaki bu 4-6 haftalık devirde; anal bölge paklığı , liften varlıklı beslenme ile halli dışkı oluşumunun sağlanması , sık-sık pansumanlar yapılarak güzelleşmenin izlenmesi gereklidir. Bu tedbirlerin güzel uygulanması, hem yara güzelleşmesinin sorunsuz seyretmesini, hem de “perianal apse tekrarlama riskini” azaltır.
Özet olarak, perianal apse isminden da çarçabuk anlaşılabileceği üzere makat etrafında oluşan bir apsedir. Yanlışsız tedavi tedbirlerinin alınması ile rahatlıkla tedavi edilebilmektedir.
Ancak bu hususta bilinmesi gereken değerli özellik, perianal apse hastalarının yaklaşık 1/3 ünde güzelleşmenin oluşmamasıdır. Hastaların üçte birinde; ya apseler tekrarlar yahut drenaj yapılan açıklık kapanmaz ve apse gelişiminin “kronik evresi” olarak kabul edilen “Perianal Fistül” ler gelişir.
Özetle; apse hastalarının %35-40 kadarında, daha dertli klinik şikayetler oluşturan, tedavisi uzun süren, nükslerle seyreden ve bu mevzuda tecrübeli bir cerraha gereksinim duyulan bir öbür hastalık gelişmektedir.