Mamografi çektirmişseniz tahminen dikkatinizi çekmiştir. Raporda “meme ACR Tip 3 yoğunlukta” ya da “meme dokusu Tip 2 yoğunluktadır” üzere tabirler yer alır. Şayet bunun ne olduğunu ve sizin açınızdan bir kıymeti olup olmadığını merak ediyorsanız lütfen bu kısa yazıyı sonuna kadar okuyun.
Meme yoğunluğu ne demektir?
Göğüs dokusu süt üreten lobüllerle, sütü göğüs başına ileten kanallardan (duktuslardan) ve dayanak dokusu olarak yağ dokusu ile fibröz bağ dokusundan oluşur. Dayanak dokuları göğse halini verir. Öbürleri ise süt üretiminden sorumlu yapılardır ve glandüler doku olarak isimlendirilirler.
Eğer göğsünüzde glandüler doku ile fibröz bağ dokusu fazla, yağ dokusu az ise göğüs dokusu ağır (dens, dense, İng.) olarak kabul edilir. Bu durum büsbütün genetik bir özelliktir. İşlevsel olarak yani süt üretimi açısından dens göğüs ile lipomatö (yağ dokusu ağırlıklı) göğüs ortasında bir fark yoktur. Bu olağandışı bir durum olmadığı üzere sık olarak rastlanan bir yapısal özelliktir.
Yaş ilerledikçe göğsün yoğunluğu azalır.
Meme yoğunluğu nasıl anlaşılır?
Göğüs yoğunluğu sırf mamografi ile anlaşılabilen bir özelliktir. Muayene yahut ultrason ile göğüs yoğunluğu hakkında bir karar verilemez. Göğüs yoğunluğu Amerikan Radyoloji Derneği (ACR) tarafından saptanan 4 kategoride sadece göğüs radyolojisinde tecrübeli bir radyolog tarafından kıymetlendirilir. Buna nazaran,
Tip 1 göğüs: Neredeyse büsbütün yağ dokusundan ibaret göğüs,
Tip 2 göğüs: Yağ dokusu içerinden bir ölçü glandüler ve fibroz doku görülen göğüs,
Tip 3 göğüs: Glandüler ve fibroz dokunun daha fazla olduğu, küçük lezyonların görülmesinin zorlaştığı göğüs,
Tip 4 göğüs: Mamografide tamamına yakınının glandüler ve fibröz dokulardan oluştuğu, kitlelerin gözden kaçabileceği göğüs.
Tip 3 ve 4 göğüsler ağır (dens) göğüs olarak kabul edilirler.
Meme yoğunluğunun ne ehemmiyeti var?
Yapılan çalışmalar ağır göğüs (Tip 3 ve 4) olanlarda, Tip 1 ve 2’ye nazaran göğüs kanserinin daha sık görüldüğünü ortaya koymuştur. Neden bu türlü olduğu bugün için bilinmemektedir. Fakat bu bilgi çabucak gözünüzü korkutmasın, zira ağır göğüs dokusu varlığı orta derecede bir risk artışı demektir. Yaş, erken adet/geç menapoz, ailede göğüs kanseri hikayesi yahut BRCA gen mutasyonu olması üzere öbür risk faktörleri göz önüne alındığında ağır göğüs olması yüksek bir risk oluşturmaz.
Yüksek riskli şahıslarda mamografinin yanında göğüs MRI (magnetik rezonans görüntülemesi) gerekirken bugün için ağır göğüs olan şahıslarda buna gerek yoktur.
Meme dokusunu oluşturan yapıların her biri mamografide X (Röntgen) ışınını farklı derecelerde geçirirler. Yağ dokusunun direnci düşük olduğundan X ışınının büyük kısmı geçerek bu kısımların siyah renkte görünmesine neden olur. Glandüler ve fibröz dokular ise nispeten daha dirençli olduklarından X ışınının bir kısmı geçebilir. Bu da bu dokuların gri/beyaz renkte görünmesine yol açar. Kanser dokusu da ağır bir dokudur ve X ışınını çok düşük oranlarda geçirdiğinden gri/beyaz renkte görünür. Ağır göğüslerde kitlelerin gözden kaçabilmesinin ana nedeni işte bu özelliktir.
Meme dokusu ağır olanlar mamografi yaptırmalı mı?
Elbette mamografi denetimlerine devam etmelidirler zira mamografi bugün için en yeterli tarama ve izlem prosedürüdür. Her ne kadar ağır göğüslerde küçük tümörlerin gözden kaçabilme mümkünlüğü olsa da bu oran hayli düşüktür.
Mamografinin dışında göğüs ultrasonu ve MRI incelemesi de yapılabilir. Fakat bu iki tekniğin kanser dokularını yakalama mümkünlüğü âlâ huylu tümörleri yakalama olasılığından daha düşüktür./p>
Peki ne yapmalı?
Öncelikle hekiminizle durumunuzu konuşmalısınız. Burada birinci adım daha değerli olan risk faktörlerinin varlığının araştırılmasıdır. Ailede kanser hikayesi bilhassa araştırılmalı ve şayet yüksek risk düşünülüyorsa genetik danışmanlık alınarak başta BRCA olmak üzere başka genler araştırılmalıdır.
Bugün için yaygın kullanılan, kabul görmüş testler ve görüntüleme usulleri tanımlanmasa da hekiminizin tekliflerine uymanız en uygun olandır.