Displastik Nevüsler ( Displastik Benler)
Bu terim sıradan benlerden farklı görünüme sahip olan, yani “atipik” görünen benler için kullanılan bir
tabirdir. Bazen bu görünüşleri nedeniyle Atipik ben (nevüs) olarak adlandırılsalar da en sık kullanılan
isim displastik nevüstür. Displastik benler, Doğumda ortaya çıkan benler değillerdir. Bir şahısta ailesel (aile
içinde farklı bireylerde) olabileceği üzere ailede diğer bireylerde olmaksızın da ortaya çıkabilir. Sayıları bir
tane olabileceği üzere çok sayıda da olabilir. En sık gövde ve sırtta yerleşirler. Ailesel olanlar sıklıkla
ergenlik devrine kadar belirirlerse de genel olarak her yaşta ortaya çıkabilirler Görünüş olarak
doğumsal olmayan başka sıradan benlerden daha büyüktürler. Çapları 5-6 mm’in üzerindedir. Asimetrik
olabilirler (beni iki başka eksende üst üste katladığınızda simetrik değildir). Ben içinde açık ve koyu kahve
renkli alanlar olabilir. Hal olarak deriden kabarık olanları yahut deri ile birebir düzeyde olanları mevcut
olabilir. Deriden kabarık olmayan benin orta kısmında kabarık bir alan olabilir. Deriden kabarık olmayan
kısımı yumurtanın beyazı, ortadaki kabarık olan kısmı ise yumurtanın sarısı olarak düşünürsek, bu türlü bir
imaj sahanda yumurta olarak tanım edilebilir. Displastik benler görünüm olarak sıradan benlerden farklı
olduğundan melanom kuşkusu uyandırabilirler. Her ne kadar birtakım görünüm özellikleri melanoma benzese
de bu benler yeterli huyludur. Öteki benler üzere hayat uzunluğu birebir kalabilir yahut değişim gösterip melanoma
dönüşebilirler. Dermatologlar görünüm olarak displastik ben düşündükleri durumlarda biyopsi tanısına
gereksinim duyabilirler. Cerrahi olarak alınan ben, patoloji kısımlarında mikroskop altında incelenip,
displastik bene ilişkin özelliklerin dokuda da izlenmesi tanıyı nihaileştirir. İnceleyen patolog mikroskopik
olarak atipik özelliklerin derecelendirilmesini yapabilir. Bu bilgileri de dermatolog, hastasının takibini
planlarken kullanabilir.
Displastik benlerin varlığı melanom gelişimi için daha mı risklidir?
Var olan bir displastik benden melanom gelişimi mümkünlüğü epey azdır. Beklenen özellik, displastik
benin de başka sıradan benler üzere erişkin periyotta birebir kalması ve değişim göstermemesidir. Ancak
değişim varlığında melanom gelişimi kelam konusu olabilir. Bilgilerimize nazaran, bu benlere sahip kişilerin
olağan deri üzerinde gelişebilecek melanom riskleri displastik beni olmayan bireylere nazaran daha yüksektir.
Yani displastik beni olan bireylerde ben üzerinden gelişmesinden çok, olağan deriden gelişebilecek
melanom riski daha fazladır.
Her displastik ben cerrahi olarak çıkarılmalı mıdır?
Hayır. Bu benler düzgün huyludur. Gereksiz cerrahi masraflarına ve hastalarda oluşabilecek izlere engel
olmak için yalnızca teşhis zahmeti olan yahut melanomun ayırt edilemediği durumlarda benlerin cerrahi
olarak çıkarılması düşünülmelidir. Ayrıyeten varolan tüm displastik benlerin çıkarılması hastada normal
deride gelişebilecek melanom riskini azaltmamaktadır.
Displastik beni olan bireyler takip edilmeli midir?
Evet. Displastik benlerin varlığı tesbit edilen bireylerin takip edilmesindeki gaye, displastik benlerde
gelişebilecek değişiklikleri takip etmek ve yeni gelişebilecek melanomu erken tesbit etmektir.
Dermatologlar tarafından şahısta var olan öteki melanom gelişim riskleri de düşünülerek 3ay ile 1 yıl
ortasındaki denetim müddetleri ile hastalar takip edilirler. Bu takiplerde belirli aralıklarla tüm vücut
fotoğraflaması ve gerekirse dermoskopik inceleme (derinin ışık ve büyütme sistemleriyle incelenmesi) ve
takip de yapılır.
Displastik benleri olan hastaların uyması gereken önlemler var mıdır?
Hayat uzunluğu güneşten korunma ile ilgili tedbirlere uyması, yılda en az iki sefer kendini muayene etmesi ve
dermatoloğun belirlediği aralıklarda ve devirlerde denetime gitmesi uygun olur
DOĞUMSAL BENLER (Konjenital nevüs)
Doğumsal ben, bebek doğduğu vakit bedeninde bulunan ve vakit içinde değişim gösterebilen
kahverengi benlere verilen isimdir. Bu benlerden küçük çaplı olanlar, nadiren doğum sırasında mevcut
olmayıp, hayatın birinci 2 yılında ortaya çıkabilir ki bunlara “geç ortaya çıkan doğumsal ben” ismi verilir.
Doğumsal benler kaça ayrılır ?
Doğumsal benler, çocuğun vücudu gelişip büyüdükçe, onunla orantılı olarak büyüme gösterir. Bu benler,
erişkin yaşta ulaşacakları sonuncu büyüklüklerine (çaplarına) nazaran 4 kümeye ayrılır.
1.5 cm’den küçük olanlara “küçük doğumsal ben”
1.5-20 cm ortasında olanlara “orta büyüklükte doğumsal ben
20 cm’den büyük olanlara “büyük doğumsal ben’
40 cm’den büyük olanlara “dev doğumsal ben” denir
Doğumsal benler ne sıklıkta görülür ?
Küçük doğumsal benler yaklaşık olarak 100 doğumda bir, büyük olanlar 20 000 doğumda bir ve dev
doğumsal benler 500 000 doğumda bir görülür.
Doğumsal benlerin görünümü nasıldır ?
Küçük ve orta çaplı doğumsal benler çoklukla keskin hudutlu, düz yüzeyli, açık ya da koyu kahverengi
lekeler halinde, kimi vakit da üzeri pütürlü kahverengi kabartılar olarak ortaya çıkar. Üzerlerindeki
renklerde hafif farklılıklar (kahverengi tonları, siyah, gri gibi) olabilir ve yüzeylerinde etraf deriden daha
ağır ve bariz kıllar bulunabilir. Vakit içinde yüzeyde pütürlenme ya da mevcut olan kabartılarda
daha da belirginleşme ve ince kıllarda kalınlaşma görülebilir. Büyük çaplı doğumsal benler, kahverengi
ya da siyah renkli deriden kabarık plaklar biçimindedir, sıklıkla üzerlerinde “kaldırım taşı” gibisi kaba
pütürler ve sert kıllar bulunur. Sıklıkla, açık-koyu kahve, siyah, gri üzere farklı renkleri içerir. Dev doğumsal
benler, ekseriyetle sırt üzere bedenin geniş bir yerinde yerleşir ve derinin büyük bir kısmını kaplar.
Kahverengi ve siyah renkli minik ve büyük kabartılar, kalın, sert kıllar içerir.
Büyük ve dev doğumsal benlerin etrafında birkaç adet ya da çok sayıda daha küçük çaplı “uydu” (satelit)
ismi verilen benler bulunabilir.
Doğumsal benler tehlikeli midir ?
Doğumsal benlerin üzerinde ender de olsa deriye renk veren melanosit isimli hücrelerden köken alan
“melanom” ismi verilen ben kanseri gelişebilir. Melanom gelişme riski benin büyüklüğü ile alakalıdır. Küçük
ve orta uzunluktaki benler için risk çok düşüktür ve çoklukla ergenlik çağından sonra ortaya çıkar. Büyük ve
dev doğumsal benler için ise risk besbelli olarak daha yüksektir (%4.5-10) ve melanom gelişimi ilk
yaşlarda, çoğunlukla ergenlik öncesi olabilir.Özellikle baş, boyun ve sırtta yerleşen büyük ve dev
doğumsal benlerin varlığında “nörokütanöz melanozis” ismi verilen santral hudut sistemi tutulumunun eşlik
ettiği hastalık da görülebilir. Bu durumda sıklıkla birinci 3 yaş içerisinde bebekte daima bir uyuklama hali,
huzursuzluk,baş ağrıları, tekrarlayan kusmalar ve epilepsi nöbetleri biçiminde bulgular görülür.
Doğumsal benler nasıl takip edilmelidir ?
Doğumsal benlerin takibi hastadan hastaya farklılık gösterir. Benin yerleşim yeri, büyüklüğü, kozmetik ve
psikososyal açıdan yarattığı olumsuz tesirleri göz önüne alınmalıdır. Küçük boyutlu ve düzgün yüzeyli,
bedenin kolaylıkla izlenebilecek bir alanına yerleşmiş doğumsal benler nizamlı aralıklarla (6 ay-1 yıl gibi)
dermatologlar tarafından takip edilebilir. Takip dermoskopik inceleme ile yapılmalıdır. Dermoskopik
inceleme, benlerin dermoskop ismi verilen bir aygıtla incelenmesi usulüdür. Dermoskop, özel ışık
sistemi olan bir büyüteç üzere düşünülebilir. Bu özel ışık sistemi sayesinde doktora derinin üst tabakalarını
inceleme imkanı verir. Böylelikle bende potansiyel olarak oluşabilecek kanser gelişimi açısından meydana
gelebilecek değişiklikler daha erken dönemde
saptanabilir. Temelinde küçük çaplı benlerde, kanser gelişme riski ekseriyetle ergenliğe giriş sonrası
olduğundan, çocuğun lokal anesteziye hazır olabileceği 12-13 yaşlarını beklemek daha mantıklı olup, bu
ortada da benin takibi uygun olur. Saçlı deri üzere takibi sıkıntı olan bölgedeki benler ise, gerekirse takibe
alınmadan çabucak cerrahi olarak çıkartılabilir.
Büyük boyutlu, yüzeyi düzgün olmayan, süratle değişiklik gösteren (büyüme, kabarma, renk değiştirme
gibi) doğumsal benler dermatolog tarafından değerlendirildikten sonra sıklıkla en erken periyotta cerrahi
olarak çıkartılır.
Doğumsal benlerin cerrahi olarak çıkartılması tehlikeli midir ?
Sanılanın tersine benlerin çıkartılması bir tehlike arz etmez, aksine kanser kuşkusu taşıyan bir benin
erken periyotta ve uygun teknikle çıkartılması hayat kurtarabilir.
Doğumsal benlerin üzerinde kanser gelişme riski azaltılabilir mi ?
Güneş ışığı kanser gelişiminde ek bir risk faktörüdür. Bu nedenle hem beni hem de giysi dışında kalan
derinin tamamını güneş ışığından korumalıdır. Bunun için saat 10:00-17:00 ortasında mecbur kalmadıkça
kızgın güneş altına çıkmamalı, çıkmak zorunda kalındığında ise en az 30 müdafaa faktörlü güneşten
kollayıcı kremler kullanılmalı, geniş kenarlı şapka ve giysilerle çıplak cilt örtülmeye çalışılmalıdır.
