Obezite bedendeki yağ depolarının artması ile karakterize kronik bir hastalıktır. Beden yağ kitlesi klinik pratikte beden kitle indeksi olarak isimlendirilen bir formül ile hesaplanır. VKİ beden tartısının (kg), boyun metre olarak karesine bölünmesi ile bulunur (VKİ= kg/m²).
Kategori VKİ kg/m²
Düşük Kilolu <18,5
Sağlıklı Kilo 18,5-24,9
Fazla Kilolu 25 – 29,9
Obezite Evre 1 30 – 34,9
Obezite Evre 2 35 – 39,9
Obezite Evre 3 (Morbid Obezite) ≥ 40
Süper Obez ≥50
Karın İçi yağ toplanması, metabolik ve kardiyovasküler hastalık riskini kıymetli ölçüde arttırır. Karın içi yağ ölçüsü Göbek Çevre(GÇ)’sinin ölçümü ile kıymetlendirilir. Göbek etrafının ölçümü son kaburganın bittiği yer ile leğen kemiğinin ön taraftaki çıkıntısının ortasında kalan aralığın tam ortasından yapılan ölçüm ile bulunur. Memleketler arası Diyabet Fedarasyonu’nun aktüel tanımlamasına nazaran santral obezite erkeklerde GÇ ≥ 94cm ve bayanlarda GÇ ≥ 80 cm olarak belirtilmiştir.
OBEZİTE CERRAHİSİ KİME UYGUNDUR ?
18 ile 60 yaş ortasındaki VKİ 40 ve üzerinde olan obez hastalar ameliyattan büyük yarar görürler. VKİ 35 ile 40 ortasında olan obezite hastaları ise eşlik eden hastalıkları mevcutsa ameliyat önerilmektedir. Örneğin şeker hastalığı, kalp ve damar rahatsızlıkları, teneffüs sistemi rahatsızlıkları, metabolik bozukluklar, önemli eklem rahatsızlıkları, şişmanlıkla ilgili fizyolojik ve ruhsal sorunlar üzere rahatsızlıkları bulunanlarda kilo verme ile bu rahatsızlıklarda önemli güzelleşmeler olacaktır. Tip 2 şeker hastalarında obezite cerrahisi ile pankreasta kan şekerini düzenleyen Beta hücrelerinin işlevlerinde önemli güzelleşmeler yaptığı kanıtlanmıştır. Obezite cerrahisi geçiren şeker hastalarında birinci günden itibaren insülin ihityacı %25 azalmakta, şeker ilaçları kullanım ihityacı ise yarıya düşmektedir. Kilo vermenin devam etmesi ve olağan kilolara ulaşma ile bu ilaçlar kesilebilmektedir. VKİ 30 ile 35 ortasında olan Tip 2 Şeker hastaları içinde, şeker hastalığının düzelmesi için obezite cerrahisi uygulanabilmektedir.
AMELİYAT ÖNCESİ DEĞERLENDİRME
Hastalar ameliyata karar verdiği vakit ayrıntılı bir fizikî muayane ve laboratuar testlerinde geçirilir. Hastadan öncelikle ayrıntılı bir özgeçmiş ve anamnez alınır.
-
Yeme Alışkanlıkları
-
Aile öyküsü
-
Fziksel aktivite sıklığı
-
Yeme bozukluğu varlığı ( Şeker yeme alışkanlığı, gece yemek vs)
-
Depresyon yahut başka ruhsal bozukluklar
-
Hastanın ameliyattan beklentileri ve motivasyonu
-
Daha evvel obezite tedavisi alıp almadığı
-
Daha evvel tertipli diyet yaptı mı sorgulanır.
Daha sonra fizikî muayene kısmına geçilir.
Boy ve kilo ölçümü yapılır. Göbek etrafı ölçülür, tansiyonu ölçülür. Obezite ile ilgili hastalıkların varlığı kıymetlendirilir. Diyabet, hipertansiyon, dislipidemi, hiperlipidemi, kardiyovasküler ve teneffüs sistemi sorunları, eklem sorunları, karaciğer yağlanması, uyku bozuklukları kıymetlendirilir.
İnsülin direnci bulgusu olan Akantozis Nigricans bakılır.
Laboratuvar tetkiklerinde ise
-
Tam kan sayımı
-
Kan glukoz testleri
-
Serum Lipid Profili
-
Böbrek Fonksiyonları
-
Karaciğer Fonksiyonları
-
Tiroid fonksiyonları
-
Endokrin hormonlar
-
Demir ve öbür vitamin ve minarel testleri yapılır.
Karaciğer ve safra kesesi Ultrasonografi ile kıymetlendirilir. Yemek borusu ve midenin kıymetlendirilmesi için gastroskopi yapılır.
Endokrinoloji, Kardiyoloji, Göğüs Hastalıkları, Psikiyatri, Diyetisyen ve Anestezinin de içinde olduğu branşlar tarafından tüm hastalar ameliyat öncesi kıymetlendirilir.
OBEZİTE AMELİYATLARI
Obezite cerrahisinin hedefi hastanın aldığı total volümü azaltarak ve alınan besinlerin emilimini engelleyerek kilo vermeyi sağlamaktır. Bu cerrahi cinsleri iki ana başlık altında incelenebilir.
-
Sadece besin alımının kısıtlandığı ameliyatlar: Sleeve Gastrektomi ( Tüp Mide)
-
Gıda alımının kısıtlanması ile birlikte emiliminde engellendiği ameliyatlar: R&Y Gastrik Bypass
SLEEVE GASTREKTOMİ (TÜP MİDE)
Bu ameliyat tipi büsbütün laparoskopik (kapalı) sistemle yapılmaktadır. Midenin yaklaşık olarak %75’i çıkarılmakta, mide bir tüp haline getirilmektedir. Mide çıkışındaki kapak (pilor) korunduğu için midenin işlevi değişmemekte, vitaminler ve demir üzere minerallerin emiliminde bir sorun olmamaktadır. Obezite hastaların yaklaşık olarak %80 inde bu ameliyat tedavi için kâfi olmaktadır. Ortalama bir yıl içerisinde hasta olağan kilosuna gelmektedir. Günümüzde obezite cerrahisinde en çok uygulanan ameliyat halidir. Hastalar ortalama 4 gün civarında hastanede kalmakta ve ameliyattan sonra 1. günden itibaren sıvı besinler tüketmeye başlamaktadır. Hastalar ameliyat sonra birinci hafta yalnızca sıvı besinlerle beslenmelerine devam etmektedir. İkinci haftadan itibaren püre biçimi besinlere geçiş yapılmaktadır.
ROUX & Y GASTRİK BYPASS
Bu ameliyat tipinde kombine bir cerrahi uygulanmaktadır. Hem midenin hacmi küçültülmekte, hemde alınan besinlerin emilimi engellenmektedir. Yaklaşık bir kibrit kutusu kadar mide oluşturulmakta ve ince bağırsakların yaklaşık 150 cm lik kısmı kullanım dışı bırakılmaktadır. Kibrit kutusu haline getirilen mideye jejunal bir ans bağlanarak besinlerin geçişi sağlanmaktadır. Besinlerin sindirilmesi için gerekli olan safra ve pankreas enzimlerinin besinlerle ince barsağın orta kısmında müsabakası ve de 150 cm’lik ince barsak kısmından besin geçmediği için besinlerin emilmesi kısıtlanmaktadır. Midenin kalan kısmıda karın içinden bırakılmakta ancak bu bölgeden besin geçişi olmamaktadır.
AMELİYAT SONRASI TAKİP
Hastalara ameliyat sonrası devirde kullanmaları için vitamin ve mineral dayanakları verilmektedir. Hastaların ameliyat sonrası 2 yıl içerisinde olağan kilolarına ulaşmaları hedeflenmektedir. Hastaların takibi birinci yıl 3 ay da bir, ikinci yıl 6 ayda bir ve daha sonrasında yıllık olarak yapılmaktadır, birinci denetim ameliyat sonrası birinci ayda yapılır. Hastaların kan sayımları, laboratuar tetkikleri, vitamin ve mineral seviyeleri her denetimde kıymetlendirilir. Ayrıyeten hastalar beslenme takipleri içinde tertipli olarak diyetisyen denetimine alınmaktadır.
