Karnın sağ üst tarafında, sırta ve omuza vuran safra kesesi ağrısı, kalp krizi belirtileriyle
karıştırılabiliyor. Bu ağrının bilhassa ağır yağlı yemeklerin akabinde çok daha şiddetli yaşanması
durumunda safra kesesi taşlarından şüpheleniliyor. Safra kesesi her ne kadar karaciğerin
komşuluğunda, safranın depolandığı bir organ olsa da anatomik olarak karaciğerin bir parçası
olarak tanımlanıyor.
Safra kesesi taşları neden oluşur?
Safra kesesi taşı nasıl oluşuyor? Safranın içinde askı halinde bulunan hususların oranlarında bir
bozulma olduğunda çökme ortaya çıkıyor. En sık kolesterol çökmeleri görülüyor lakin nadiren
kan yıkımının olduğu kimi kan hastalıklarında, bilirubin taşları oluşabiliyor. Kristaller halinde
oluşan çökeltiler vakitle birleşerek küçük parçacıklar haline gelince de “safra çamuru” olarak
tanımlanan birikim oluşuyor. Bazen de 3 ile 5 cm’ye kadar büyümüş taşlar görülebiliyor. Çok
küçük parçacıklar safra ile birlikte onikiparmak bağırsağına geçebilirken, safra kesesinde veya
kanalda kalan ve giderek büyüyen taşlar kanalı tıkayabiliyor.
Safra kesesi iltihabı (kolesitit) nedir?
Safra kesesi kanalından daha büyük olan bir taş kanalı tıkadığında, kesenin içindeki safra
boşalamadığı için safra kesesi şişer ve enfeksiyon için uygun bir ortam oluşturur. Bu durum “safra
kesesi iltihabı” (akut kolesitit) olarak isimlendirilir.
Tıkanma sarılığı nedir?
Kanal içindeki taşlar, onikiparmak bağırsağı ile ilişki yerindeki göğsün tıkanması sonucu
kanalda tıkanmaya ve şişmeye neden olabilir. Bunun sonucunda safra kesesi şişer, karaciğer
içindeki safra yollarında da basınç artar. Karaciğer kanı uygun süzemez ve kandaki bilirubin maddesi
yükselerek, “tıkanma sarılığı” ismi verilen hastalık ortaya çıkar.
Akut pankreatit nedir?
Küçük taşlar pankreas kanalının tıkanmasına yol açarak pankreasın iltihaplanıp, şişmesiyle
seyreden “akut pankreatit”e neden olur. Safra taşlarına 40 yaşından sonra daha sık rastlanıyor.
Doğurganlığa ve östrojen hormonuna bağlı olarak, bayanlarda daha fazla görülüyor.
Safra kesesi taşı belirtileri nelerdir?
Safra kesesi taşında, karnın sağ üst tarafında, sırta ve omuza vuran bir ağrı varlığı, kalp krizi
belirtileriyle karıştırılabiliyor. Bu ağrı, bilhassa ağır yağlı yemeklerin akabinde çok daha şiddetli
yaşanır, zira yağlı yemeklerin sindirimi için safranın içindeki hususlara daha fazla gereksinim
duyuluyor. Bazen küçük taşların keseden düşerken “safra yolları koliği” ortaya çıkıyor ve sancıya
neden oluyor. Hastada üşüme, titreme ve ateş varsa, bu durum safra kanallarında iltihap (kolanjit)
olduğuna işaret ediyor, akut pankreatitte ise belirtiler daha şiddetli görülüyor.
Safra kesesi taşı tanısı ve tedavi yöntemleri
Safra kesesi hastalıklarına teşhis koymada, en sık ultrasonografiden yararlanılıyor. Ultrasonografi
incelemesi sırasında sabah açlığı gerekli görülüyor. Cerrahi tedavide safra kesesi taşlarının alınıp
kesenin yerinde bırakılması üzere bir usul bulunmuyor, taşlarla birlikte organın tamamı alınıyor.
Hiçbir belirti vermeyen, tesadüfen saptanan taşlarda ise izlem yolu tercih edilebiliyor. Safra
kesesinin alınması gereken durumlarda laparoskopik kolesistektomi uygulanıyor; safra kesesi
karın duvarında yapılan 3 yahut 4 küçük kesiden yapılan kapalı ameliyatla alınıyor. Laparoskopik
kolesistektomi karına sırf göbek deliğinden girilerek tek kesiden de yapılabiliyor.