Fıtık; karın duvarındaki yırtıktan çıkan iç organların cilt altında bir şişlik oluşturmasıdır. Şişlik vakit zaman oluşur ve kaybolur. Ayağa kalkınca, öksürünce, ıkınma ile şişlik ortaya çıkar, sırt üstü uzanınca kaybolur. Yatınca şişliğin kaybolma nedeni, fıtık kesesi içindek organların karın içine geri dönmesidir. Karın duvarında şişliği yapan iç organlar sıklıkla bağırsaklardır. Fıtığın ilerleyen periyodunda şişlik daima bir hal alır ve hasta rahatlamak için eli ile fıtığı içeri iter. Karın duvarı fıtıkları doğumsal yahut sonradan oluşan bir zayıf noktadan çıkar. Kasık fıtıkları, göbek fıtıkları ve göbek etrafı fıtıkları doğumsal olarak zayıf bir noktadan çıkan fıtıklara örnektir. Sonradan oluşan zayıf noktalar ise, ameliyat yerleridir. Daha evvel ameliyat edilmiş yerde ortaya çıkan fıtıklara kesi yeri fıtıkları denir. Bu şahıslarda karın içi basıncı ani olarak artıran ağır kaldırma, kronik kabızlık, öksürük, ıkınma, idrar zorluğu üzere durumlar mevcut fıtığın oluşumunu ve ortaya çıkışını kolaylaştırır.
Fıtık Neden Olur:
Karın duvarı fıtıklarının yaklaşık % 90’ı kasık fıtıklarıdır. Kasık fıtıkları daha çok erkeklerde görülür. Birtakım kasık fıtıkları doğum sonrası kapanması gereken kasık kanalının kapanmaması yahut hayatın ilerleyen periyodunda açılması sonucu ortaya çıkar (indirek fıtıklar). Birtakım kasık fıtıkları karın adalesinin zorlanma sonucu yırtılması ile ortaya çıkarlar (direk fıtıklar). Göbek fıtıkları göbek çukuru içinden çıkan fıtıklardır. Göbek çukuru da, kasık kanalı üzere, karın duvarının doğumsal zayıf bölgelerinden birisidir. Göbek fıtıkları daha çok bayanlarda görülür. Göbek etrafı fıtıkları nispeten az görülür ve göbek fıtıkları üzere düşünmek gerekir. Kesi yeri fıtıkları daha evvelden ameliyat olmuş bireylerde, kesi yerinin üstünde olur. Bütün karın duvarı fıtıklarının tedavisi cerrahidir.
Fıtık Tanısı:
Basit bir muayene ile her tabip karın duvarı fıtığını anlayabilir. Göbek ve kesi yeri fıtıklarının tanısı çok kolaydır. Hastaların da değerli bir kısmı kendilerinde fıtık geliştiğini fark ederler. Göbeğin içinden çıkan fındık büyüklüğünde şişlik vakit zaman da ağrı yapabilir. Kesi yeri fıtıkları ise, daha evvel ameliyat geçiren şahıslarda, ameliyat izinin çabucak üstünde oryaya çıkar. Fıtığın oluşturduğu şişlik çok tipik ayağa kalkınca yahut karın içi basıncı arttıran hareketlerle belirginleşirken, sırt üstü yatmakla, kaybolur.Göbek ve kesi yeri fıtıkları, kimi hastalarda karın ağrıları ve şişkinlik yapabilir. Yemeklerden sonra ortaya çıkan bu ağrılar kramp formunda fakat hafif şiddette olup bazen de kabızlık yapabilir. Bütün bu yakınmalar barsakların fıtık kesesi içinde vakit zaman süreksiz sıkışmasıyla ortaya çıkar. Daha çok atletlerde yahut atletik yapılı şahıslarda şimdi başlangıç basamağındaki kasık fıtıkları, şişlik olmaksızın kronik ağrı ile ortaya çıkabilir: nokta fıtığı. Bu durumda hastaya kasık bölgesine ultrasonografi ile bakıp barsakların fıtık kanalına girip girmediği ve ağrıya neden olacak öteki bir patoloji olup olmadığı araştırılabilir.
Kimlerde görülür:
Fıtıklar her yaştan bayan ve erkekte görülebilir. Yeni doğan çocuktan ileri yaştaki şahıslara kadar herkes de görülebilen bir hastalıktır fıtık. Tüm fıtıkların % 90’ı kasık fıtıklarıdır. Göbek ve kesi yeri fıtıkları geri kalan %10’luk kesiti oluşturur. Kasık fıtıkları erkeklerde, göbek fıtıkları bayanlarda daha sık görülür. Gebelik devri bayanlarda göbek fıtığının ortaya çıkmasını tetikler. Laparoskopik ameliyatlardan sonra görülen trokar yeri fıtıkları da bir çeşit kesi yeri fıtığıdır. Fıtık, idmanla, kilo vermekle yahut ilaç tedavisi ile yok olmaz. Fıtıklar kendi hallerine bırakılmakla düzelmez. Fıtık tanısı konduktan sonra en kısa müddette onarılması yeterli olur.Gebelik devri göbek fıtığının ortaya çıkmasını tetikler.
Fıtık Riskleri:
Tedavi edilmemiş fıtıklar, barsak düğümlenmesi ve sonraki kademede da barsak gangrenine yol açar. Boğulma nedeni, barsağın kendi etrafında dönüp fıtık kanalına sıkışmasıdır. Bunun fark edilmediği hallerde ise, kan deveranı bozulan barsaklarda gangren olur ve kolay bir fıtık hastalığı acil ameliyat gerektiren çok önemli sıhhat sıkıntılarına yol açabilir. Ayrıyeten boğulmuş kasık fıtığı erkeklerde testislerin de ziyan görmesine neden olabilir.Fıtığın bilinen tek tedavi yolu cerrahidir. Fıtığa neden olan karın duvarındaki fiziki bir durum olan yırtığın, yeniden fiziki olarak kapatılması tek dermanıdır. Birtakım hastalar fıtık bağı yahut korse kullanmakla biraz rahatladıklarını hissedebilir fakat bunlar fıtığın tedavisine katkı sağlamaz, fıtığın oluşturduğu muhtemel risklerden de korumaz.
