Vücudun rastgele bir yerinden teşhis koymak için mikroskop altında incelemek ve/veya çeşitli testler yapmak hedefiyle hücre yahut doku kesimi alınması sürecine biyopsi denir. Yunanca –bios;“hayat” ve –opsis;“bakmak” sözlerinden türetilmiştir.
İlk biyopsi, 11. yüzyılda Ebul Kasım tarafından bir tiroid nodülünde (guatr) iğne ile alınan gerecin kıymetlendirilmesi biçiminde yapıldıktan sonra günümüze kadar çok değişiklik göstermiştir. Lakin şurası değişiktir ki, ortadan geçen 1000 yıla karşın tiroid nodüllerinde iğne biyopsisi hala vazgeçilmez bir sistemdir.
Yakın vakte kadar beden dokularından kesim alınması için açık cerrahi sistemler yaygın olarak kullanılmıştır ve hala de kullanılmaktadır. Lakin son yıllarda görüntüleme metotlarının gelişmesiyle açık biyopsilerin bir kısmının yerini çeşitli iğneler kullanılarak yapılan biyopsiler almıştır.
İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (İİAB yahut FNAB)
Çeşitli radyolojik görüntüleme yolları (ultrason, tomografi, mammografi, MR gibi) rehberliğinde biyopsi alınacak kitle yahut organın içine gönderilen bir iğne yardımıyla hücre alınması sürecidir. Günümüzde en çok kullanılan biyopsi yollarından birisidir. Bilhassa beden yüzeyine yakın kitlelerde ve ultrason eşliğinde yapılanları çok sık kullanılır (meme kitleleri, tiroid bezi nodülleri gibi). Çoğunlukla anestezi gerektirmez, hasta biyopsiden çabucak sonra günlük yaşantısına dönebilir, alınan hücrelerin incelenmesi çok kısa müddette tamamlanabilir. Yanlışsız yerden biyopsi alınamama yahut alınan gerecin teşhis için yetersiz kalması üzere dezavantajları vardır.
Core (kor) Biyopsi, Kesici yahut Kalın İğne Biyopsisi
Çeşitli radyolojik görüntüleme sistemleri (ultrason, tomografi, mammografi, MR gibi) rehberliğinde biyopsi alınacak kitle yahut organın içine gönderilen kesici bir iğne yardımıyla doku alınması sürecidir. Bu biyopsi için özel biyopsi tabancaları kullanılır. Ekseriyetle lokal anestezi (bölgesel uyuşturma) ile yapılır. Hasta biyopsiden çabucak sonra günlük yaşantısına dönebilir. Alınan doku ölçüsü ince iğne biyopsisine nazaran daha fazla olduğu için patolojik inceleme daha ayrıntılı yapılabilir. Yetersiz malzeme gelme mümkünlüğü yok üzeredir. Lakin yanlış yerden doku örneği alınma mümkünlüğü bu tip biyopside de mevcuttur. Kullanılan iğne daha kalın ve kesici özellikte olduğu için uygulanan dokunun özelliğine nazaran ince iğne biyopsisine nazaran kanama, delinme üzere komplikasyonların görülme mümkünlüğü daha fazladır.
Açık (cerrahi) biyopsi
Bir cerrahi uzmanı tarafından, biyopsi alınacak kitle yahut organa operasyon ile ulaşıp cerrahi prosedürle incelenecek kesimin alınması sürecidir. Lokal yahut genel anestezi altında yapılabilir. GÖzle görülerek örnek alındığı için yanlış yerden yahut yetersiz örnek alınması mümkünlüğü yok üzeredir. Patolojik inceleme tüm ayrıntısıyla yapılabilir. Açık biyopsi şu durumlarda tercih edilir:
- Görüntüleme prosedürleri eşliğinde ulaşılamayan yahut görülemeyen kitlelerde
- İğne biyopsilerinin riskli olacağı durumlarda
- Biyopsi sonucuna nazaran operasyonun (ameliyatın) devam etme mümkünlüğünün bulunduğu durumlarda (frozen)
- Kitlenin diğer bir cerrahi operasyon sırasında farkedilmesi durumunda
- Teknik imkanların iğne biyopsilerine müsaade vermediği durumlarda
- Daha evvel iğne biyopsisi yapılıp teşhis konamayan durumlarda.
