Çocuklarda kaygı, birçok çocuk için yaygın bir durumdur. Kaygı, çocuğun yaşamındaki değişikliklere veya stresli durumlara tepki olarak ortaya çıkabilir. Örneğin, yeni bir okula başlama, sınavlar, ayrılık kaygısı, aile içi sorunlar veya sağlıksorunları gibi durumlar çocuklarda kaygıya yol açabilir.
Çocuklarda kaygı belirtileri farklılık gösterebilir, ancak yaygın olarak şu belirtiler görülebilir:
● Fiziksel belirtiler: Mide ağrısı, baş ağrısı, baş dönmesi, nefes almada zorluk, titreme, terleme gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
● Duygusal belirtiler: Endişe, korku, sinirlilik, huzursuzluk, aşırı hassasiyet gibi duygusal belirtiler görülebilir.
●Davranışsal belirtiler: Yeme ve uyku düzeninde değişiklikler, tırnak yeme, parmak emme,tüyleri yoldurma gibi davranışsal belirtiler gözlenebilir.
KAYGININ NELERDEN DOLAYI OLUŞABİLİR?
Çocuklarda kaygı, farklı faktörlerden dolayı ortaya çıkabilir. İşte yaygın kaygı nedenlerinden bazıları:
● Genetik yatkınlık: Ailede kaygı bozukluğu olan bir birey varsa, çocuğun kaygıyayatkın olma ihtimali artabilir. Genetik faktörler, çocukların beyin kimyasında veişlevindeki farklılıklarla ilişkilendirilmiştir.
● Çevresel faktörler: Çocuklar, stresli ve belirsiz durumlarla karşılaştıklarında kaygı geliştirebilirler. Örneğin, aile içi sorunlar, boşanma, taşınma, okul değişiklikleri, travmatik olaylar veya zorlu yaşam koşulları çocuklarda kaygıya neden olabilir.
● Zorlu deneyimler: Önceden yaşanmış zorlu deneyimler (örneğin, travma, taciz, kazalar) çocuklarda kaygıya yol açabilir. Bu tür deneyimler, çocuğun gelecekte benzer durumlarda kaygı hissetmesine neden olabilir.
● Perfectionizm (mükemmeliyetçilik): Bazı çocuklar, aşırı yüksek beklentilerle büyütülürler ve mükemmeliyetçilik eğilimleri geliştirirler. Bu durumda, hatalar yapma veya başarısızlık korkusu kaygıya sebep olabilir.
● Sosyal etkileşimler: Çocuklar, sosyal etkileşimlerde güvensizlik, kabul edilmemeveya arkadaşlık sorunları yaşadıklarında kaygı geliştirebilirler. Sosyal durumlarda kendine güvensizlik, utanma veya alay edilme korkusu kaygıya neden olabilir.
KAYGIYI SOMUTLAŞTIRMAK
Somutlaştırma, çocukların kaygılarını daha net bir şekilde anlamalarına ve başa çıkmalarına yardımcı olmak için kullanılan bir yöntemdir. İşte somutlaştırma yöntemiyle çocuk kaygılarıyla çalışmanın adımları:
● Kaygıyı tanımlamak: İlk adım, çocuğun kaygı duyduğu konuyu veya durumubelirlemektir. Çocuğa kaygılandığı konu hakkında sorular sorabilirsiniz. Örneğin, “Okula gitmekle ilgili hangi şeyler seni endişelendiriyor?” veya “Nasıl bir his olduğunu tarif edebilir misin?” gibi sorularla çocuğun kaygı seviyesini ve kaynaklarını anlamaya çalışabilirsiniz.
● Somut bir sembol bulmak: Kaygıyı somutlaştırmak için çocuğun bir sembol seçmesini isteyebilirsiniz. Bu sembol, çocuğun kaygıyı temsil etmesine yardımcı olacaktır. Örneğin, kaygıyı bir canavar, bulut veya ağırlık gibi bir sembol olarakdüşünebilirsiniz.
● Sembole özellikler atamak: Çocuğun seçtiği sembole özellikler atayarak kaygıyı daha iyi anlamasını sağlayabilirsiniz. Örneğin, çocuk canavar sembolünü seçtiyse, bu canavarın nasıl göründüğünü, ne yaptığını veya nasıl hissettirdiğini çocuğa sormak önemlidir. Bu şekilde çocuk, kaygısını dışsal bir nesne olarak görmeye başlayabilir.
●Kaygıyı dönüştürme:Çocuğa, sembolü veya kaygıyı dönüştürmek için çeşitli yöntemler kullanabilirsiniz. Örneğin, çocuğa sembolü çizmesini veya şekillendirmesini ve onunla etkileşimde bulunmasını sağlayabilirsiniz. Çocuğa, sembolü kontrol etmeyi veya onunla konuşmayı denemesini önermek, kaygıyı yönlendirmesini ve kontrol etmesini sağlayabilir.
●Başa çıkma stratejileri geliştirmek: Somutlaştırma süreci sırasında, çocuğun kaygıyla başa çıkmak için kullanabileceği stratejileri keşfetmek önemlidir. Örneğin, rahatlatıcı nefes egzersizleri, pozitif düşünce uygulamaları, güvenliknesneleri kullanma veya destek almak gibi stratejileri çocuğa öğretebilirsiniz.
DİĞER YÖNTEMLER
● Hikaye anlatma: Hikaye anlatma, çocukların kaygılarını anlamalarına yardımcı olabilecek etkili bir yöntemdir. Kaygıyla ilgili bir hikaye oluşturarak çocuğunduygularını ve deneyimlerini kurgusal bir şekilde ifade etmesini sağlayabilirsiniz. Bu hikaye, çocuğa kaygıyla başa çıkma stratejilerini öğretebilir ve olumlu sonuçlarla sonlanabilir.
●Görsel araçlar kullanma: Görsel araçlar, çocukların kaygılarını ifade etmelerineve anlamalarına yardımcı olabilir. Örneğin, duygu kartları, hissetme çarkları veyaduvar panoları gibi görsel araçlar kullanarak çocuğun kaygı seviyesini ifade etmesini sağlayabilirsiniz. Bu araçlar, çocuğun duygusal durumunu görsel olarakgörmesine yardımcı olabilir.
● Oyun terapisi: Oyun terapisi, çocukların kaygılarını ifade etmeleri, deneyimlemeleri ve başa çıkmaları için oyun kullanma yöntemidir. Çocuğun kaygısını temsil eden oyuncakları veya materyalleri kullanarak terapötik oyunseansları düzenleyebilirsiniz. Bu yöntem, çocuğun kaygılarını oynamak ve yeniden şekillendirmek suretiyle çözmelerini sağlayabilir.
● Günlük tutma: Çocuğa günlük tutma alışkanlığı kazandırmak, kaygıları ifade etmek ve takip etmek için etkili bir yöntem olabilir. Çocuk, günlük yazarak duygularını, kaygılarını ve deneyimlerini ifade edebilir. Bu, hemçocuğun duygusal ifade becerilerini geliştirmesine yardımcı olur hem de kaygılarına dahafazla farkındalık kazandırır.
● Sosyal destek: Çocukların kaygılarını yönetmelerine yardımcı olmak için sosyal destek ağını kullanabilirsiniz. Aile üyeleri, öğretmenler veya yakın arkadaşlar, çocuğa destek sağlayabilir, anlayış gösterebilir ve kaygılarıyla başa çıkmalarındayardımcı olabilirler. Bu destek ağı, çocuğun kaygılarını paylaşmasını ve desteklenmesini sağlar.
Her çocuk farklı olduğu için, yöntemleri çocuğun bireysel ihtiyaçlarına ve tercihlerinegöre uyarlamak önemlidir. Ayrıca, kaygılar uzun süre devam eder veya çocuğun günlük işlevselliğini etkilerse, bir uzmana başvurmak da faydalı olabilir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
