Çoğumuz, yeterli bir gece uykusunun memnunluk ve üretkenlik için anahtar olduğunu ve tersine kalitesiz uykunun gün boyunca olumsuz tesirleri olabileceğini biliyoruz. Lakin yeni bir çalışma, yeni marifetlerin öğrenilmesinden sorumlu beyin alanını ve bu alanın makûs uyku kalitesinden nasıl etkilenebileceğini göstermektedir.
[kadın uyuyor]
Zürih üniversitesinden ve İsviçre Zürih’teki İsviçre Teknoloji Enstitüsünden (ETH) araştırmacılar rahatsız bir derin uyku evresinin beynin yeni şeyler öğrenme yeteneği üzerindeki tesirini incelemek için yola çıktı.
Daha spesifik olarak, Nature Communications mecmuasında yayınlanan yeni çalışma, beynin motor korteksinin etraftan aldığı ihtarlara ve derin uykudan nasıl etkilendiğine cevap olarak beynin değişim-adaptasyon yeteneğine inceliyor .
Motor korteks, motor maharetleri geliştirmekten ve denetim etmekten sorumlu beyin alanıdır ve derin uyku evresi (yavaş dalga uykusu da denir) hafıza oluşturma ve sürece için anahtardır ve tıpkı vakitte beynin bir günün akabinde kendini yenilemesine yardımcı olur.
Derin uyku sırasında motor korteksi manipüle etme
Çalışma, rahatsız edici bir uykunun gecesini takip eden günde ve derin uykularının rahatsız olduğu bir geceden sonra motorik vazifeler icra etmeleri istenen altı bayan ve yedi erkekten oluşuyordu.
Görevler bir dizi parmak hareketini öğrenmeyi içeriyordu ve araştırmacılar hareketi öğrenmekten sorumlu beyin alanını tam olarak bulabildiler.
Araştırmacılar, bir elektroensefalograf kullanarak iştirakçilerin beyin aktivitesini uyurken izledi.
Denemenin birinci gününde iştirakçiler rahatsızlık duymadan uyuyabildiler.
Ancak ikinci gece, araştırmacılar iştirakçilerin uyku kalitesini değiştirdiler. Motor kortekse odaklanabiliyorlardı ve derin uykularını bozuyorlardı, böylelikle kalitesiz uykunun yeni hareketleri uygulamakta olan nevoplastiklik üzerindeki tesirini araştırdılar.
Katılımcılar, derin uyku evrelerinin müdahale edildiğini bilmiyorlardı. Onlara nazaran, uykularının kalitesi her iki durumda da kabaca birebirdi.
Zayıf uyku sinapsları uyarıp, beynin öğrenme yeteneğini bloke ettiler. Akabinde araştırmacılar, iştirakçilerin yeni hareketleri öğrenme yeteneklerini değerlendirdiler. Sabahları, deneklerin öğrenme performansı beklendiği üzere en yüksek düzeydeydi.
Ancak, gün ilerledikçe giderek daha fazla yanılgı yapmaya devam ettiler. Yeniden, bu bekleniyordu.
Tekrar kaliteli bir uykudan sonra, iştirakçilerin öğrenme aktifliği tekrar yükseldi. Lakin manipüle edilmiş uyku günlerinden sonra, öğrenme aktiflikleri kıymetli ölçüde gelişmedi. Aslında, kaliteli uykudan sonraki sabah, iştirakçilerin performansı evvelki günün akşamına kadar düşüktü.
Araştırmacılara nazaran, bunun nedeninin nedeni, manipüle edilen derin uyku sırasında nöronların sinapsları, olağan olarak onarıcı uyku esnasında olduğu üzere “dinlenmemeleri” dir.
Gün boyunca, sinapslarımız bizi çevreleyen uyaranlara karşılık olarak ikaz alırlar. Bununla birlikte, uyku esnasında, bu sinapslar kendi kendine durur ve faaliyetleri “normalleşir”. Bu restoratif devir olmadan, sinapslar uzun müddet uyarılmış kalırlar. Bu türlü bir durum nöroplastisiteyi mahzurlar, bu da yeni şeyleri öğrenmenin artık mümkün olmadığını gösterir.
Beynin muhakkak bir kısmında uyku derinliğini azaltmamıza ve böylelikle derin uyku ve öğrenme verimliliği ortasındaki nedensel ilişkiyi kanıtlamamızı sağlayan bir usul geliştirildi. Birçok hastalık “epilepsi gibi” uykuda da ortaya çıkıyor. Yeni metot ile hastalığa direkt bağlı olan bu muhakkak beyin bölgelerini manipüle edebilmeyi umuyoruz.