Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH), mide asidinin yemek borusuna (özofagus) kaçması sonucu oluşan problemleri tanımlamak için kullanılan bir tabirdir. Yemek borusunun asitle tahriş olması ile belirtiler ortaya çıkar. Alternatif olarak; reflü, asit reflüsü, reflü özofajit, regürjitasyon tabirleri de kullanılır.
Reflü belirtileri
- Göğüs ortasında yanma
- Boğaza ve/veya ağıza ekşi sıvı gelmesi (regürjitasyon)
- Yutma güçlü, yutma esnasında ağrı hissedilmesi (disfaji)
- Kronik larenjit, kronik öksürük
Bu belirtiler öteki hastalıklarda da görülebilir lakin reflü hastalığının da belirtileri ortasındadırlar. Belirtiler çoklukla yemek sonrası, bilhassa fazla ölçüde ve baharatlı yemeklerden sonra ortaya çıkar, yatar konumda iken artar, antiasit ilaç alımı ile azalabilir. Yağlı yiyecekler, çikolata,kahve, nane, alkol, tütün eserleri belirtileri artırabilir.
Gebelik, şişmanlık, yüksek mide asiditesi reflü belirtilerinin artmasına neden olur.
Reflü nedenleri
Yemek borusunun mideye bağlandığı bölgeyi diyaframın kas lifleri sarar. Şayet bu bölgede gevşeklik varsa, mide göğüs boşluğuna kayar ve göğüs boşluğundaki basınç farkından ötürü mide içerisindeki asit kolaylıkla yemek borusuna geçer. Bu durum hiyatus hernisi (mide fıtığı) olarak bilinir ve reflünün en sık rastlanan nedenlerinden birisidir.
Yemek borusunun hareketlerindeki düzensizlik yahut zayıflık reflüye neden olabilir.
Sigara içenlerde ve uykuda tükrük salgısı azaldığı için, tükrüğün yemek borusundaki nötralizan tesirinin ortadan kalkması reflü şikayetlerine neden olabilir.
Mide ile yemek borusu ortasındaki geçişi engelleyen kas yapısının (LES) yetersizliği reflüye yol açabilir.
Midenin boşalmasında gecikme olması mide içeriğinin yemek borusuna “taşmasına” sebep olabilir.
Reflü sonuçları
Sürekli asitle temas sonucunda, yemek borusunun içini döşeyen katmanda tahriş ve iltihap oluşur (özofajit).
Bu durum ağrıya ve ağrılı yutmaya neden olur (disfaji).
Uzun süren iltihabi durum, Barrett özofagusu denen ve ileride kansere dönüşebilen hastalığa yol açar. Reflü hastalarının yaklaşık %10’unda bu durum görülür.
Yine birebir nedenle yemek borusunda kalıcı darlıklar oluşabilir.
Reflü tanısı
Reflü tanısı için günümüzde kullanılan en tesirli yol endoskopidir. Hafif bir anestezi ile yahut anesteziye de gerek olmadan, ağızdan girilen bir kamera ile yemek borusunun ve midenin incelenmesi, gerekiyorsa biyopsi alınması ile teşhis konur.
Yemek borusuna yerleştirilen bir prob yardımıyla 24 saat periyodik asit ölçümü de kesin teşhis aracıdır.
Endoskopi yapılamayan durumlarda ilaç içirilerek çekilen sinemalar de teşhiste yardımcı olabilir.
Reflü ne vakit tedavi edilmeli?
Hastalığın belirtileri kişinin ömür kalitesini etkileyecek sıklıkta görülmeye başladığında reflü hastalığı tedavi edilmelidir. Uzun süren reflü hastalığı, yemek borusu kanserine, yemek borusunda darlık ve kanamaya yol açabildiği için kronik belirtisi olan hastalar tedavi edilmelidir.
Reflü tedavisi
Hafif belirtileri olan hastalar, ilaç bile gerekmeden birtakım önlemler ile belirtilerden kurtulabilirler:
- Kahve, çikolata, yağlı yiyecekler üzere reflüye yol açan yiyeceklerden uzak durmak
- Yatmadan evvel yememek ve yemek yedikten çabucak sonra yatar konuma geçmemek
- Sigara içmemek
- Alkol almamak
- Yatağın baş kısmının yükseltilmesi
- Kilo vermek
Bu önlemlerle yakınmaları geçmeyen hastalar, hekimin uygun göreceği antiasit tedaviye başlayabilirler.
İlaç tedavisine karşın yakınmaları geçmeyen hastalar, Barrett özofagusu olan hastalar, yemek borusu darlığı gelişen hastalar, ilaç kullanamayan hastalarda cerrahi tedavi gerekebilir.
Uygulanan standart cerrahi tedavi fundoplikasyon olarak bilinir. Evvelki yıllarda açık ameliyatla uygulanan bu tedavi, son yıllarda kapalı (laparoskopik) teknikle gerçekleştirilmekte ve hastalar 1-2 gün içinde olağan günlük yaşantılarına dönmektedirler.
Henüz deneme basamağında olan Stretta, EndoCinch, Enteryx, Plicator üzere endoskopik prosedürler de tahminen yakın gelecekte GÖRH tedavisinde yerlerini alabilecektir.