Hemoroid nedir?
Her beşerde makat etrafında, çoğunlukla üç adet toplardamar yumağı vardır. Hemoroid, bu toplardamar yumaklarının gevşemesi, şişmesi ve göğüs halinde aşağı sarkmasıdır. Bu gevşeme ekseriyetle uzun vakitte ortaya çıkar. Bu yüzden hemoroidli şahısların şikayetleri uzun vakitten beri vardır.
Ancak bazen hiçbir şikayeti olmayan bireyler yahut hemoroidi olduğu bilinen lakin çok rahatsız olmayan bireyler, makatlarında apansızın ortaya çıkan ağrılı bir şişlikten ötürü başvururlar. Akut tromboze hemoroid (boğulmuş hemoroid) dediğimiz bu durum şiddetli ağrı sebebiyle çabucak tedavi edilmesi gereken acil bir hastalıktır.
Hemoroidin sebepleri nelerdir?
Sürekli kabızlık ve ıkınma makat etrafındaki damarlarda basıncın artmasına yol açar; artan basınç damarları genişletir yani hemoroid oluşumuna sebep olur. Bu sebeple tedavide kabızlığı gidermek için dışkı yumuşatıcıların kullanılması değerlidir. Ailevî yatkınlık da bir sebeptir. Anne yahut babasında hemoroid olan şahıslarda başka insanlara nazaran daha sık hemoroid görülür. Acılı ve baharatlı besinlerin çokça yenmesi de dışkılama esnasında ıkınmaya ve tahrişe yol açtığından hemoroid oluşumuna sebep olur.
İç-Dış hemoroid nedir?
Hemoroid göğüsleri (damar yumakları) ekseriyetle içte yerleşirler lakin makatın dışında, kenarlarda da damar yumakları vardır. Hastalığın birinci evrelerinde iç hemoroidlerde sorun varken vakitle büyüme ve sarkma sonucunda dış hemoroidler de hastalıklı hale gelir; iç ve dış hemoroid göğüsleri birleşirler, birbirinden net ayrılamazlar.
Hemoroidin belirtileri nedir?
Hemoroid hastalığının genel belirtileri kanama, şişlik, ağrı, kaşıntı ve akıntıdır. Hastalığın derecesine nazaran bu belirtilerden biri yahut hepsi bir ortada görülebilir.
Hemoroid hastalığının dört derecesi vardır. Birinci derece hemoroidde hastanın dışkılama esnasında az ölçüde kanama şikayeti olur. Hemoroidler makatın içinde olduklarından gözle muayenede hemoroidler görülemez. Aletle (anoskop) makattan içeri bakılınca büyümüş hemoroid göğüsleri (şişlikler) görülür.
İkinci derece hemoroidde, dışkılama esnasında göğüsler dışarı çıkıp zaten içeri girerler. Kanama, kaşıntı üzere rahatsızlıklar olur.
Üçüncü derece hemoroidde, göğüsler dışkılama sonrasında lakin el ile içeri itilebilir. Kanama, şişlik, kaşıntı üzere şikayetler de artmıştır.
Dördüncü derece hemoroidde, göğüsler artık büsbütün dışarıdadır, içeri gitmezler. Kanama, akıntı, kaşıntı, akıntı ve makatta rahatsızlık hissi olur.
Dış hemoroidler ise zati makatın dışında yerleşmişlerdir. En önemli şikayetleri şişlik hissi, kanama ve ağrıdır.
Eğer hemoroidler boğulursa, şişlikler kısa vakitte çok büyürler, çok hassasiyet olur. Hasta oturamaz, yürüyemez ve dışkılayamaz.
Ne vakit tedavi olmam gerekir?
Maalesef beşerler hemoroidin şikayetlerini önemsemediklerinden tabibe geç gelirler, münasebetiyle lakin ileri evrede tedavi için yardım isterler. Bu sebeple daha hastalığın başında hemoroid tedavi edilmelidir ki ilerleyip şikayetler artmasın, ilaçlarla düzelebilecek hastalık ameliyat gerektirmesin.
Ayrıca makatta, şikayetleri birebir olup teşhis ve tedavileri farklı hastalıklar da mevcuttur. Bu ayırımı yapmak için kesinlikle bir tabibe görünmek gerekir.
Ne üzere tedavi yolları vardır?
Hemoroidde evrelerine nazaran çeşitli tedaviler vardır. Birinci derece hemoroidde ilaç tedavileri, barsak alışkanlıklarının düzenlenmesi, acılı yiyeceklerden sakınmak, kabızlığın giderilmesi çoklukla kafidir.
İkinci derece hemoroidde de; ilaç tedavileri, infrared koagülasyon (ışın tedavisi), lazerle damarları büzüştürme ve lastikle bağlama tedavileri uygulanır. Lastik band ile bağlama metodu şimdi ameliyat kademesine gelmemiş iç hemoroidler için çok uygun bir yoldur. Kısa müddetli (5-10 dk) bir süreçtir. Süreç sonrası olağan hayata çabucak dönülür.
Üçüncü derece hemoroidde, lastikle bağlama, lazer ve ameliyat tedavileri; dördüncü derecede hemoroidde ise yalnızca ameliyat tedavileri uygulanır. Ameliyatta hastalığı oluşturan göğüsler alındığı için hastalık çabucak ortadan kaldırılmış olur. Bu tedaviler ortasında uzun vadede en tesirlisi ve tekrarlama ihtimali en düşük formül, hala ameliyattır.
Tedavi olmazsam ne olur?
Hemoroid tedavisi şikayetleri gidermek için yapılır. Tedavi edilmezse hastalık ilerler, şikayetler artar.
Makat etrafında hassasiyet çok fazla olduğundan bu bölgedeki yaralanmalar çok ızdırap vericidir. Tedavi edilmemiş hemoroid göğüsleri bu ızdırabın devam etmesi demektir. Tedavi edilince hastanın rahatı sağlanmış olur.
Kanama bu hastalarda değerli bir şikayettir. Tedavi edilmezse can sıkıcı kanamalar sürer sarfiyat; çok ölçüde kan kaybı olduğunda, kansızlık gelişebilir.
Tedavi edilmemiş hemoroidler boğulma (akut tromboze hemoroid) dediğimiz şiddetli ağrılı şişlik gelişebilir. Bu durum hemoroidin birinci şikayeti olarak da görülebilir.
Ameliyattan sonraki devir nasıldır?
Ameliyat sonrası birinci dışkılama esnasında biraz ağrı ve kanama olağandır. Sonrakilerde bu durum azalır. Kabızlığın olmaması, ilaçların nizamlı kullanılması ve sıcak su lastiğine oturmak hem ağrıyı keser hem de güzelleşmeyi hızlandırır.
Ne vakit işime dönebilirim?
Ameliyat sonrası ortalama bir haftalık istirahat sonrasında olağan hayata dönülür. Oturma esnasında oluşacak ağrılar için sıcak su lastiği kullanmaya devam edilir.
Ameliyattan sonra hemoroid tekrar eder mi?
Bütün hemoroid göğüslerinin alındığı bir ameliyattan sonra tekrarlama görülmez. Fakat yara güzelleşmesinin tam olmadığı durumlarda hastalar ağrı ve kanamadan şikayet edebilirler. Bu, hastalığın tekrarı değil, güzelleşmemiş yaranın yaptığı rahatsızlıktır. Kimi hemoroid ameliyatlarında da bütün hemoroid göğüsleri değil, yalnızca sorun çıkaran göğüsler alınırsa hiç dokunulmamış bölgelerden daha sonra hemoroid gelişebilir. Bu da, hasta tarafından hemoroidin tekrarı olarak algılanabilir.
Hemoroid ameliyatının komplikasyonları var mıdır?
Her ameliyattan sonra istenmeyen durumlar görülebilir. Hemoroid ameliyatından sonra da kanama, ağrı, iltihaplanma, yara güzelleşme sorunları (yetersiz düzgünleşme, çok düzgünleşme ve makat darlığı) ve hastalığın tekrarı görülebilir.
Ameliyattan sonra gaz dışkı kaçırma üzere şikayetler olur mu?
Hemoroid ameliyatında makat kaslarına dokunulmadığı için bu kasların fonksiyonunda bir değişiklik beklenmez. Ancak ameliyattan çabucak sonra yara varlığı ve ağrı sebebiyle dışkı gaz kaçırma olabilir. Yara güzelleştikten sonra bu şikayetler olmaz. Şayet hemoroid ile birlikte diğer hastalık varsa ve ameliyatta o hastalıklar için makat kaslarını etkileyen süreç yapılmışsa gaz dışkı kaçırma üzere istenmeyen sonuçlar olabilir.
Hemoroid diğer bir hastalığa döner mi?
Hemoroid öbür bir hastalığa dönmez. Lakin bazen öbür hastalıklarla birlikte görülebilir. Örneğin rektum (kalın barsak son kısmı) kanseri olan bir hastada hemoroid de varsa hastanın şikayetleri hemoroidle karıştırılabilir; hemoroid tedavi edilirken kanser gözden kaçabilir. Bu sebeple hastanın durumuna nazaran hemoroid tedavisi öncesi kalın barsak denetimi (kolonoskopi) gerekebilir.
Makatta ve etrafında sıkça görülen başka hastalıklar, çatlak (anal fissür), fistül (tünel), kıl dönmesi, siğiller de hemoroid hastalığı ile karıştırılabilir. Dikkatli bir muayene ile bu hastalıklar teşhis ve tedavi edilebilirler.
