Hemoroidler, anal kanalın üst kısmında genişlemiş damar yumaklarıdır. Halk ortasında basur ya da mayasıl olarak bilinir. İç ve dış hemoroidler olarak ikiye ayrılır. Vakitle altta yatan sebeplerle birlikte anal kanalda yerleşen genişlemiş toplar damar yumakları makatın dışına gerçek çıkarlar.
Hemoroide Neler Neden Olur?
Barsak alışkanlığında değişiklikler ( kabızlık, ishal ),
Gebelik ve doğum,
Sedanter ömür,
Kimi spor aktiflikleri ( cet binmek, bisiklet sürmek ),
Çeşitli meslek kümeleri ( sürücüler, pilotlar ),
Alkol alışkanlığı,
Pelvik bölgede yerleşen tümörler, karında ascites oluşumu,
Kalın barsak kanseri
Hemoroidin Belirtileri Nelerdir?
Rektal kanama ( makattan taze kırmızı renkli kanama ),
Ağrı,
Makatta ele gelen şişlik,
Akıntı, makatta ıslaklık hissi,
Kaşıntı
Bu şikayetlerle başvuran hastalarda anal fissür, perianal fistül, perianal abse ve tromboz görülen öbür hastalıklardır. Ağrı iç hemoroidlerde çok geç bir bulgudur. Başlangıç periyodunda ağrı varsa tromboze hemoroid, perianal abse, anal fissür akla gelmelidir.
Tanı Nasıl Konulur?
Bu şikayetlerle tabibe başvuran hastanın şikayetleri dikkatlice dinlendikten sonra yapılan anal muayene ekseriyetle genç hastalarda teşhis için kafidir. Rektal kanama şikayeti ile gelen hastalara rektoskopi önerilir. Kırk yaş ya da üstü kabızlık şikayeti ile gelen ve yapılan anal muayenesinde hemoroid saptanan tüm hastalarda kolonoskopik tetkik önerilmektedir. Her vakit altta yatan bir kalın barsak tümörü olmadığı ekarte edilmelidir. Unutulmamalıdır ki hemoroid tek başına kalın barsak kanserinin belirtisi olabilir.
Hemoroidin Dereceleri
1. Derece hemoroid: Kanama en kıymetli şikayettir. Hemoroidler rektoskopi sırasında saptanır.
2. Derece hemoroid: Kanama ve kaşıntı şikayetleri görülür. Ikınma ile anal muayene esnasında saptanır.
3. Derece hemoroid: Kanama, kaşıntı ve makatta ıslaklık hissi şikayetleri ile başvurulur. Anal muayenede prolabe yani makatın dışında hemoroid pakeleri görülür. Muayene ile içeriye gönderilebilir.
4. Derece hemoroid: Kanama, kaşıntı, akıntı ve ağrı şikayetleri görülür. Muayene ile içeri redükte edilemeyen şişlikler saptanır.
Tedavi Yöntemleri
Barsak işlevlerinin düzenlenmesi altta yatan kabızlığın giderilmesi,
Diyette bol lifli besinlere yük verilmesi, günlük su alımının arttırılması ortalama 1.5-2 litre su içilmesi,
Lokal krem ve pomatlar,
Cerrahi tedavi :
Skleroterapi
Bant ligasyon
Klasik cerrahi usulle hemoroid ektomi operasyonu genel anestezi altında yapılır. Hastanede yatma mühleti ortalama bir gündür.
Anal Fissür ( makat Çatlağı ) Nedir ?
Anüs derisi ağır hudut ucu içeriği nedeniyle çok hassas bir bölgedir. Ayrıyeten iki farklı ve iç içe yerleşik kas katmanı tarafından sarılıp sıkılmaktadır. Bilhassa beden dışkılamaya hazır değilken yapılan şiddetli dışkılamalar yahut makatın çok tahriş olduğu ishal durumlarında bu bölgede yırtıklar oluşabilir. Son derece ağrılı olan bu yırtıklar kaslarda spazma yol açarak daha fazla basınca maruz kalırlar ve kan sirkülasyonları yetersiz kaldığı için yırtık güzelleşme bahtı bulamaz.
Hastalar dışkılarken şiddetli ağrı duyarlar. Güya küçük cam kesimleri çıkarıyormuş üzere hissederler. Fakat asıl ağrı dışkılamanın bitiminde ortaya çıkar ve saatlerce sürebilir. Kişiyi günlük ömründen alıkoyacak kadar şiddetli olabilir.
Ne yazık ki sıklıkla “hemoroid” ya da “basur” olarak tanımlanan anal fissürler birtakım gereksiz ve yararsız ilaçlarla tedavi edilmeye çalışılırlar hatta daha da berbatı iş hemoroid ameliyatına kadar gidebilir. Zira fissürlerde birkaç hafta içinde dışarıda küçük bir göğüs oluşabilir ve bu göğüs hemorodi göğsü olarak değerlendirilip hemoroid hastalığı tanısı konulabilir.
Anal fissür tedavisinde birinci adım hastanın eşlik eden bir kalın bağırsak sorunu olup olmadığının ortaya konulmasıdır. Lakin akut fissürlü bir hasta kısmen de olsa rahatlatılmadan parmak muayenesi ve kolonoskopi yapılmamalıdır.
Hastanın dışkılama alışkanlığı detaylı olarak sorgulanmalı ve üstte anlatılan yanlışsız dışkılama teklifleri kesinlikle yapılmalıdır.
İlk evrede hastalara sıcak suya oturma banyosu önerilebilir lakin bu uygulama pratik olarak imkansızdır. Onun yerine hastaya biri dışkılamadan sonra olmak üzere günde en az iki defa duşa girmesi, suyu dayanabileceği ancak yanmayacağı kadar sıcak ayarlaması ve on onbeş dakika makatına tutması önerilmelidir.
Bunlarla sonuç alınamadığı durumlarda makata nitrogliserin içeren kremler uygulanabilir. Ne yazık ki hala ülkemizde bu preparatlar bulunmamaktadır. Birtakım eczanelerin bu çeşit ilaçları imal ettikleri bilinse de standardize olmayan bu eserlerin klinik uygulamada yarar sağlamadıkları görülmektedir.
Anal fissür tedavisinde bir sonraki basamak makata halk ortasında “botox” olarak bilinen botulin zehirinin enjekte edilmesidir. Yaklaşık % 70 oranında başarılı olan bu sistem süreksiz olarak makat kaslarının kısmi felci ile tesir etmektedir.
Anal fissürde son deva ameliyattır. Ameliyatta makatı kasan kaslardan içteki kesilerek yaranın kan dolanımının artması ve tabiatıyla güzelleşmesi sağlanır. Gerçek yapıldığında muvaffakiyet oranı % 98-99 civarında olmasına karşın % 3-5 hastada gaz tutamama, ishal olunca dışkı kaçırma üzere sıkıntılara yol açabilmesi ve bu sıkıntıların tedavisinin çabucak hemen imkansız olması nedeniyle, bilhassa bayan hastalarda en son seçenek olarak düşünülmelidir.
Sık karşılaştığımız bir sorun ameliyata karşın güzelleşmeyen fissürlerdir. Bu hastaların birçoklarında yaptığımız incelemeler yanlış kasın kesilmiş olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle çok kolay görünse de ameliyatın tecrübeli bir cerrah tarafından yapılması çok büyük kıymet taşımaktadır.
