-Doktor beyefendi bende peklik var,
-Kaç günde bir tuvalete çıkıyorsun?
-Her gün çıkıyorum.
-????!!!!!!!!! Nasıl kabızlık o vakit,
-Doktor beyefendi, günde 5-6 defa tuvalete gidiyorum, çok küçük bir modül kalem üzere ince büyük abdest yapıyorum. Gerisi gelmiyor. Ikınıyorum çıkmıyor. Tam boşalamadan tuvaletten kalkıyorum. Daima dışkılama muhtaçlığı hissediyorum.
BAZAN TUVALETİMİ YAPABİLMEK İÇİN ELLE YARDIM EDİYORUM!
TUVALET ALIŞKANLIĞINDA OLAĞAN NEDİR?
KABIZLIK MI? DIŞKILAMA BOZUKLUĞU MU?
Az, Seyrek, Sert, Dışkılama
Hastalar kabızlığı sert kıvamda, az ölçüde, seyrek ve güç dışkılama, bağırsakları eksik boşalmış üzere sık sık tuvalete gitme ancak boşaltamama hissi, tuvalette uzun müddet kalma olarak tanımlayabilir.
Bağırsakları rahat ve tam olarak boşaltamama şikayeti ile birlikte haftada üçten az olan dışkılama sayısı kabızlık olarak kabul edilir.
Kabızlıkta, birinci şart, %70-90’ı su olduğu için yumuşak kıvamda olması gereken dışkının sert olmasıdır.
Kabızlıkta ikinci şart Günlük 35 gr’dan az dışkı çıkarılmasıdır. Olağanda ortalama günlük dışkı ölçüsü 100-200 gr’dır. Tuvaletteki vaktin dörtte birinden fazlasında ıkınma kabızlık tarifinde kullanılmıştır. Hastanın kabızlık ile neyi kastettiği detaylı olarak sorulmalıdır. Teşhis için radyolojik olarak kolon geçiş vaktinde uzama gösterilmelidir.
BAŞLICA KABIZLIK SEBEPLERİ
1. Hareketsizlik
2. Eksik lifli besin ile beslenme
3.Yetersiz sıvı alımı
4. Ağrı kesici, antidepresan, diüretik, antikonvülsan vs üzere ilaçlar
5. İrritabl Bağırsak Sendromu (Spastik kolitis)
6. Hipotiroidizm
7. Gebelik
8.Uzun yıllar süren tıkayıcı dışkılama bozuklukları
Roma II Kriterleri
- Dışkılama Sırasında Ikınma
Tüm dışkılamaların %25 den fazlasında ıkınma gereksinimi duyulması
- Parça Kesim yahut Sert Dışkı Yapma
Tüm dışkılamaların %25 den fazlasında kesim modül yahut sert dışkı yapma
- Tam Boşalamama Hissi
Tüm dışkılamaların %25 den fazlasında modül tam boşalamama hissi olması
- Dışkılama Sırasında Tıkanma (Engellenme) Hissi
Tüm dışkılamaların %25 den fazlasında dışkılama sırasında tıkanma (engellenme) hissi
- Dışkılama Sırasında Dayanak Olma
Tüm dışkılamaların %25 den fazlasında dışkılama sırasında parmakla yahut elle pelvik tabana takviye olma
-
Haftada 2 yada Daha Az Dışkılama
‘Normal’ denilen şey bireyden şahsa değişir. Birtakım beşerler günde 3 defa tuvalete giderken, öbürleri haftada üç sefer tuvalete sarfiyat. Her ne kadar günde bir defa tuvalete gitmek yaygın olsa da, hiç tuvalete gitmeden birkaç gün geçmesinde de sorun yoktur. Şayet haftada birden az tuvalete gidiyorsanız, önemli bir kabızlık probleminizin olduğu kabul edilir. Ani kabızlık durumları yahut iki haftadan fazla süren kabızlık için tıbbi yardıma başvurun.
KABIZLIK HASTALIK DEĞİL BELİRTİDİR
Lif kabızlığın giderilmesine yardımcı olur. Ancak bazen kabızlık felç, şeker hastalığı, tiroit yahut Parkinson hastalığı üzere tıbbi durumlardan kaynaklanır. Nadiren kalınbarsak kanserine yahut kalın barsağın sarkması (prolapsus), iç içe geçmesi (intussusepsiyon), balonlaması (divertikül, rektosel) üzere hastalıklara işaret eder. Şayet kabızlığınız 2 haftadan uzun sürmüşse yahut kanlı dışkı çıkarıyor, eksik boşalma, ıkınma hissi, tuvalette şiddetli ağrı yahut açıklayamadığınız bir kilo kaybı yaşıyorsanız, ileri inceleme gerekir.
İŞİM GEREĞİ DAİMA OTURUYORUM…
Fiziksel aktivite eksikliği kabızlığı kötüleştirebilir. Halbuki idman bağırsak hareketlerinizin daha sistemli olmasını sağlayarak gerilimi azaltabilir. Bilhassa sabah erken yapılacak idman, kalp atım suratını en az % 30 arttıracak kadar süratli yürüyüş, yürüyüş sırasında karına saat istikametinde yapılacak karın masajı barsaklarınıza güzel gelecektir. Sabah kahvaltısı sonrası her gün tıpkı saatlerde tuvalet alışkanlığını yerleştirmek için tuvalete oturmak değerlidir.
SÜT KABIZLIĞI ARTTIRIR MI?
Her insan barsağının süte yahut öteki besinlere yanıtı birebir değildir. Çok fazla süt eseri tüketmek kabızlığa neden olabilir yahut var olan kabızlığı kötüleştirebilir.
BİR YAKINIM İNCİR YEMİŞ BARSAĞI TIKANMIŞ,
Özellikle karın ameliyatı olmuş hastalardan bir kısmında ameliyat nedeniyle karın içi yapışıklıklar olmaktadır. Yapışıklıklar barsak geçişini kısıtlayabilir, hastalar vakit zaman kramplı, ağrılı, birden fazla vakit resen çözülen tıkanıklıklar olabilmektedir. Barsak tıkanıklığı nedeniyle ameliyata aldığımız hastalarımızda hakikaten geçişi tam tıkayan düzgünce çiğnenmeden yutulmuş yaş incir, bilhassa güney vilayetlerimizde suyunu kaybetmiş, lifleri kısmen kurumuş “yetenek” ismi verilen portakalı çok tüketenlerde esasen var olan ve olağan besinlerin geçişine müsaade veren yapışıklıkların, bu besinleri geçiremediği için tıkandığına şahit olduk.
Çözümü uygunca çiğnemek, çok yememektir .
ÜZÜNTÜ, SEYAHAT KABIZLIĞI ARTTIRIR MI?
Üzüntü, duygusal zahmet kabızlığı tetikleyebilir yahut kötüleştirebilir. Karna masaj yapmak bağırsakları destekleyen kasların gevşemesine yardım ederek bağırsaklara hareket getirebilir.
KATI YİYECEKLER YEMİYORUM, DAİMA SULU BESİNLER ALIYORUM TEKRAR DE KABIZIM…
Yanlış inanış, sulu besinlerin içinde kâfi katı unsur yoksa yenilen yiyeceklerin suyu barsaklarda emildiği için barsağın çalışması için geriye kuru unsur kalmaz yahut az kalır. Kabızlık artar. Lifli besinler, sebzeler, meyveler, marul, salatalık, lahana üzere yiyecekleri çiğ, pişmiş tüketmek gerekir.
HER YERDE TUVALETE GİDEMİYORUM. GEREKSİNİMİMİ DAİMA ERTELİYORUM…
Kabızlığın en değerli nedenidir. Seyahatte, genel yerlerde tuvalete gidemeyebilir, ertelersiniz. Çalışırken kendinizi tuvalete gidemeyecek kadar meşgul hissedebilirsiniz. Ya da konuta gidene kadar beklemek isteyebilirsiniz. Ancak dışkı isteği geldiğinde onu göz arkası etmek, fizikî olarak rahatsız hissetmenize neden olacağı üzere kabızlığa da sebep olabilir yahut var olan kabızlığı şiddetlendirebilir. Birtakım beşerler kahvaltıdan yahut öteki bir öğünden sonra sadece tuvalet için aşikâr bir vakit ayırmanın yardımcı olduğunu görmüştür.
KULLANDIĞIM İLAÇLAR KABIZLIK YAPIYOR…
Ağrı, depresyon, yüksek tansiyon ve Parkinson hastalığı üzere kimi tıbbi durumlara yönelik ilaçlar kabızlığa yol açabilir. Çok fazla D vitamini ve demir de kabızlığa yol açar. Kalsiyum hapları bilhassa dışkıyı tutan öbür bir ilaçla yahut destek hapla birlikte alınmışsa da sorunlara yol açabilir. İlaçları almak zorundaysanız, kabızlığı engelleyecek önlemlere dikkat etmek gerekir.
LİFLİ YİYECEK TÜKETİN DENİYOR. LİFLİ YİYECEKLER HANGİLERİDİR?
Lifler gaitanın hacmini arttırır. Lifler su tutarak gaitanın ölçüsünü ve su içeriğini arttırırlar. Bu biçimde kalın barsak içerisindeki gerecin barsak boyunca hareketini arttırarak yardımcı olurlar.
Uygun bir barsak hareketi için günde 30-35 gram lif alınmalıdır. Kâfi lif olmaması kabızlığın yaygın sebeplerinden biridir. Bunu önlemek için günde 5 yahut daha çok sefer lif bakımından varlıklı yiyecekler yiyin. Yiyeceklerdeki çözünür olmayan lifler dışkının bir ortaya gelmesine ve bağırsaklarda daha süratli hareket etmesine yardımcı olarak kabızlığı hafifletir. En uygun kaynaklar tam tahıl ekmekleri ve makarnalarıdır. Taze meyvelerde ve sebzelerde bulunan çözünür lifler de faydalıdır. Bağırsakları sağlıklı tutmaya yardım edecek olan bakterilerin gelişmesine yardımcı olmak için turunçgilleri ve baklagilleri deneyin. Öteki yiyeceklere karıştırılarak hazır kepek yenebilir. Bilhassa hastalarıma günde 3 çorba kaşığı buğday kepeği öneriyorum. Yoğurda, çorbaya, dolmaya karıştırarak gün uzunluğu tüketmek çok başarılı bir takviye tedavisidir. Ayrıyeten lifi düşük, yağ ve şekeri yüksek, işlenmiş yiyecekleri azaltın.
KAYISI KURUSU VE ERİK YEMENİN FAYDASI..
Bu kurutulmuş meyveler kabızlık için ‘doğanın ilacı’ unvanını almıştır. Erikler kabızlık belirtilerini önleyebilir yahut hafifletebilir. Erik lifle doludur, lifler dışkının bir ortaya gelmesine, kalın bağırsaktan süratli geçmesine yardım eder. Erikte ayrıyeten doğal bir bağırsak gevşetici olan sorbitol bulunur. Uzun periyodik kullanımdan bir ziyan gelmez. Çocuklar kelam konusu olduğunda dondurmanın içine erik suyu ekleyin yahut tadı güzelleştirmek için erik suyunu öteki meyve sularıyla karıştırın.
ÇOK SU İÇMEK FAYDALI MIDIR?
Doğru. Çok su içmek bedende kabızlığa neden olan kurumayı pürüzler. Sıvılar dışkınızın yumuşak kalmasını sağlar ve kabızlığı önleyebilir yahut hafifletebilir. Sabah uyandığınızda 2-3 bardak ılık su barsaklarınıza müjde verecektir. Bedeninizin kurumasına neden olduğu için kafeinli içecekleri azaltın, alkolü ise büsbütün terkedin.
TUVALET ALIŞKANLIĞI OLUŞTURMAK İÇİN BARSAK EĞİTİMİ NEDİR?
Sabahleyin aç karna bir kaç adet kuru kayısı, kuru incir yahut kuru erik üzerine 2 bardak su içildikten sonra yapılacak sızma zeytinyağı içine kekik, 6-7 adet zeytin konularak esmer ya da kepek ekmeğin buna batırılarak yenilmesini içeren güzel bir kahvaltı sonrası tuvalet gereksinimi olsun ya da olmasın tuvalete gidip 5-10 dk oturulmalıdır. Bu formda sağlanabilinecek barsak alışkanlığı uzun müddetli rahatlatıcı olacaktır. Birey her gün sabahları bu dışkılama teşebbüsüne vakit ayırmalıdır. Bu dışkılama eğitiminde gençlerde daha güzel sonuçlar alınmaktadır.
ÇOK KAHVE İÇİYORUM…
Kahvenin içinde bulunan kafeinin sindirim sisteminizdeki kasların kasılmasına yardımcı olup bağırsak hareketlerine neden olduğu doğrudur. Pekala o vakit neden kabız olduğumuzda çabucak bir bardak kahve tavsiye edilmiyor? Kahve aslında dışkının bağırsaktan geçmesini zorlaştırır, zira idrar söktürücüdür ve dışkıdaki sıvıyı kurutur. Şayet kabızsanız kahveden ve alkol, kafeinli çay ve kola üzere idrar söktürücülerden uzak durunuz.
KABIZLIK İLAÇLARI DAİMA KULLANABİLİR MİYİZ…
Hayır. Müshil ilaçları, lavmanlar ve bağırsak temizleme süreçleri kısa müddetliğine artıkların bedenin dışına çıkarılmasında yardımcı olabilir, ancak kabızlığı önlemek yahut tedavi etmek için tesirli bir yol sağlamazlar. Aslında fitiller nizamlı olarak kullanan yaşlı insanlarda kabızlığa bile yol açabilmektedir. Hint yağı güçlü bir müshildir. Ama öbür müshiller üzere uzun periyodik kullanılmamalıdır. Müshil ilaçlarını uzun müddet kullanmak bedeninizin besinleri alma kapasitesine ziyan verebilir. Hintyağı çok kullanıldığında bağırsak kaslarına, hudutlarına ve dokulara ziyan verebilir ve bu durumların hepsi kabızlığa neden olur.
Özetle kabızlık;
1-Kalın barsağın birinci kısmına ulaşan malzemenin azlığı (açlık ve posa bırakmayan diyetle beslenme sonucu).
2-Kalın barsağın dışkıyı ileri yanlışsız iten hareketlerin azalması (bazı nörolojik hastalıklarda olduğu gibi)
3-Dışkılama düzeneğinin bozulması (son barsak ve anüse organik, nörolojik, ruhsal nedenlerle dışkının dışarı atımını engelleyen olaylarda olduğu gibi) ile meydana gelir.
Kabızlığın yaygın nedenleri;
1-Diyette gereğince lif alınmaması
2-Fiziksel aktivite azlığı (özellikle yaşlılarda)
3-Tıbbi tedaviler
4-İrritable kolon sendromu
5-Rutin hayatı değiştiren durumlar (gebelik, yaşlanma, seyahat)
6-Aşırı laksatif kullanımı
7-Dışkılama muhtaçlığının uygun şartlar olmadığı için baskılanması,
8-Dehidratasyon (sıvısız kalma)
Kabızlığın başka nedenleri
1-Doğuştan olma bozukluklar,
2-Kültürel, ruhsal, çevresel faktörler,
3-Barsakta gaitanın ilerlemesini zorlaştıran hastalıklar,
4-Yaşlılarda uygun dışkılama durumunu engelleyen bozukluklar,
5-Eklem problemleri,
6-Parkinson hastalığı üzere birtakım nörolojik hastalıklar kabızlık nedeni olabilir.
Bu saydığımız nedenler dışında ülkemizde ve batı dünyasında en sık kabızlık nedeni, kabızlık giderici ilaçlarının yanlış ve uygunsuz kullanımıdır.
