Karın içerisindeki organ yahut dokuların, karın duvarındaki zayıf bir noktadan fıtık kesesi (periton) ile birlikte karın dışına çıkmasıdır ve cerrahi kliniklerde en sık tedavi edilen hastalıklardandır.
• Öksürük, asit, şişmanlık, gebelik, BPH, malnütrisyon, sigara üzere faktörler karın duvarı fıtıklarının gelişmesinde kolaylaştırıcı faktörlerdir.
Kasık Fıtıklarında Şikayetler ve Belirtiler
Fıtık uzun yıllardan beri var olabileceği üzere ansızın bağırsak tıkanıklığı ya da karın ağrısı üzere fıtık komplikasyonları biçiminde de ortaya çıkabilir.
En sık görülen semptomlar ağrı ve ele gelen şişliktir. Muayenede fıtık bölgesinde ele gelen şişlik vardır. Muayenede öksürtme, ıkındırma üzere hareketlerle hastanın karın içi basınç arttırılarak fıtık şişliği daha bariz hale getirilebilir. Efor gerektiren spor aktiviteleri, ıkınma gerektiren hareketler ve aktiviteler hem şişliği artırırlar ve hem de kasıkta ağrıya neden olurlar. Ikınma yahut zorlanma sonlandığında, el ile içeri itildiğinden yahut hasta yatar durumda iken şişlik ekseriyetle kaybolur. Fıtığın büyüklüğü vakitle artar. tedavi edilmeden uzun yıllar kalan fıtıklarda çoklukla fıtık kesesi içeriği skotuma kadar iner ve bazen artık geri itilemez daima olarak görünür hale gelir. Tekrar uzun müddet tedavi edilmeyen büyük fıtıklarda bası nedeniyle idrar sorunları oluşabilir. Kasık fıtıklarının kas ya da kemik kökenli kasık bölgesi ağrılarından ayırt edilmesi epey zordur. Kasıkta şişlikle seyreden lenfadenopati, spermatosel, inmemiş testis varikosel üzere patolojiler kasık fıtığında ayırt edilmelidir.
Fıtık zaten geçer mi?
Bir defa fıtık oluştuktan sonra adalelerin ortasındaki açıklığın ilaçlarla yahut öteki sistemlerle bizatihi uygunlaşması mümkün değildir. Fıtığın güzelleşmesi için tek deva ameliyat ile zayıf noktanın kuvvetlendirilmesi ve açıklığın kapatılmasıdır (fıtık tamiri).
Fıtık Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Fıtık geliştikten bir müddet sonra ağrının hafiflemesi nedeniyle birden fazla kişi bir şey yaptırmak istemez. Lakin tedavi edilmeyen fıtıklarda fıtık boğulması ve fıtığın dev boyutlara ulaşması riskleri vardır. Fıtık bölgesindeki açıklıktan karın dışına gerçek çıkan ve cilt altına gelen iç organlar çoklukla yatınca içeri sarfiyatlar. Fakat bazen dışarıya yanlışsız çıkan organlar adaleler ortasında sıkışır (fıtık boğulması). Bu sıkışma kendini şiddetli ağrı ile muhakkak eder. Fıtık bölgesinde şiddetli ağrı ve yatmakla kaybolmayan şişlik boğulmuş fıtık (inkarsere herni) bulgusudur. Sıkışan organ bağırsak ise sindirim sistemi içindeki hareket bozulacağı için kusma ve karında şişlik de gelişir. Saatler içerisinde (acil) müdahale edilmezse sıkışan organın kan dolanımı bozulur. Vaktinde teşebbüs yapılmayan durumlarda kan deveranı bozulan bağırsakta (veya öbür bir organ) çürüme gelişir ve bağırsağın bozulan modülünü da ameliyatla almak gerekir. Sonuçta hastanın vakitsiz (belki de geceyarısı), hemen ve detaylı tetkikler yapılamadan ameliyata alınması ve fıtık tedavisinin yanısıra boğulmuş organların çıkartılacağı büyükçe bir teşebbüs yapılması gerekebilir.
Fıtıklarda Açık Ameliyat Ne Demektir?
Açık formülde fıtık bölgesinde 5-6 santimetrelik bir kesi yapılır. Yama bu bölgeye gevşek dikişler ile tutturulur. Ameliyat sonrası gerginlik olmayacağı için ağrı fazla değildir. Çoklukla hastanede bir gece kalınırsa da istekli hastalar birebir gün taburcu edilebilir. Ameliyat sonrası erken periyotta bile hastanın oturup kalkması, yürümesi kısaca gündelik işlerini rahatça yapması mümkündür. Tek taraflı kasık fıtığı ameliyatı sonrası ortalama 5-7 günlük istirahat sonrası işe dönülür.
Fıtıklarda Kapalı Ameliyat (Laparoskopik) Nasıl Yapılır?
Laparoskopik (endoskopik) fıtık ameliyatında da zayıf noktanın tamiri yeniden sentetik yama ile yapılır. Ameliyat için uzun bir kesi yerine küçük deliklerden girilir. Bir adet 2 santimetrelik delikten minik bir kamera sokulup ameliyat yapılacak bölge görülür. İki adet diğer 0,5 (yarım) santimetrelik delikten endoskopi için geliştirilmiş ince uzun cerrahi aletler sokulup zayıf noktaya yama yerleştirilir. Laparoskopi ile yapılan teşebbüslerde ameliyat kesileri çok küçük olduğu için ameliyat sonrası periyot daha rahat geçer. Fıtık tedavisinda laparoskopinin avantajı bilhassa çift taraflı (sağ ve sol) kasık fıtıklarında ameliyat olacaklarda bariz hale geçer. Açık formülle her iki kasığa altışar santimetrelik (toplam 12 santimetre) kesi yapılacakken endoskopik teknikte toplam 2 santimetrelik bir kesiden ameliyat gerçekleştirilir. Bu da ameliyat sonrası periyodun açık ameliyata nazaran daha rahat geçmesine ve işe dönüşün daha erken olmasına yol açar. İki taraflı laparoskopik kasık fıtığı tamiri yapılanlar çoklukla bir gece hastanede kalır ve 5-7 gün sonra işe dönebilir.
Kimler laparoskopik fıtık ameliyatı olmalıdır?
Tekrar etmiş olan fıtıklar, iki taraflı fıtıklar, olağan günlük aktivitelerine erken dönmesi gereken tüm hastalar laparoskopik fıtık ameliyatları için bilhassa uygun hastalardır. Hastanın laparoskopik yolla ameliyatı tercih ediyor olması da bir seçim nedenidir. Ameliyatı yapacak olan cerrahın laparoskopik yol konusunda gereğince deneyimli olması da çok büyük kıymet taşımaktadır.
Kapalı ameliyat mı açık ameliyat mı?
Laparoskopik kasık fıtığı ameliyatı açık teknikle yapılan tamirata nazaran daha az ağrılı ve günlük olağan yaşama daha erken dönüşü sağlaması nedeniyle daha avantajlıdır. Bilhassa her iki kasıkta birlikte olan fıtıklar birebir ameliyatta kolaylıkla onarılabilmekte ve tekrarlamış kasık fıtıkları da kolayaca tamir edilmekte hasta sıhhatine en kısa müddette kavuşmaktadır. Bilhassa birinci defa ameliyat olan tek taraflı kasık fıtıklarında laparoskopik ameliyatlar sonrasında hasta zorlanma gerektiren günlük olağan hareketlerine çok kısa müddette azamî 10 gün içinde dönebilmektedir. Açık kasık fıtığı ameliyatlarında ise ameliyat yerinde mümkün şişlik ve ağrı nedeniyle günlük olağan hayata dönebilme 6-10 haftaya ulaşabilmektedir.
Fıtıklar tekrar eder mi?
Fıtık nüks (tekrar etme) oranı değişkendir ama ameliyat sonrası 10 yıl içinde tekrar riski %1-3 kadar düşük seviyelerdedir. Birçok fıtık tamirden sonraki 2 yıl içinde nüks eder. Genelde nükler tansiyonsuz tamiratlarda düşük, anatomik tamiratlarda yüksektir.
Fıtık tekrarı ekseriyetle çok gergin tamir, gözden kaçmış fıtık, tamiratın kâfi kas dokusu içermemesi, yetersiz yama boyutu ve yamanın uygunsuz yerleştirilmesi üzere teknik faktörlere bağlı olabilir.
Fıtık nüksü keza birinci ameliyatta kıymetlendirilmesi gereken gevşek iç ringin kapatılmasındaki yetersizlikten de olabilir.Fıtık nüksüne neden olan öteki faktörler,artmış karın içi basınç,kronik öksürük,derin kesi enfeksiyonlar ve yarada makus kollajen formasyonudur. Nüks en çok direkt hernisi olan hastalarda olur ve sıklıkla inguinal kanal tabanında sütur çizgisi tansiyonunun en fazla olduğu pubik tüberkül kenarından gelişir, Primer tamir sırasında çok tansiyon olduğunda gevşetici insizyonların yapılması nüksün azaltılmasına yardımcı olur. Nüks fıtıkların ameliyatında çoklukla prostetik yama kullanılır ve fıtık onarılır. Nüks fıtıklar laparoskopik yolla muvaffakiyet ile onarılabilmektedir. Yama konularak ameliyat yapıldığından ötürü hastalarda fıtık tekrarı da daha düşük olarak bildirilmektedir.
Fıtık Ameliyatından Sonra Yan Tesirler Var Mıdır?
Her ameliyat olduğu üzere fıtık ameliyatlarından sonra da kimi yan tesirler ve komplikasyonlar görülebilir.
Ameliyat alanında süreksiz kaşıntı, kızarıklık yahut iz oluşması görülebilir ve bunlar ekseriyetle birkaç gün içinde geçer. Lakin ameliyat iziniz büyük oranda geçmekle birlikte görünür halde kalacaktır.
Erkeklerde ameliyat sonrasında testislerde şişme ve yanma görülebilir birkaç gün sonra düzelir.
Ameliyat sonrasında 12-24 saat müddet ile idrar yapmada zahmet görülebilir
Anestezi sonrası kısa devir anesteziye bağlı halsizlik, yorgunluk görülebilir.
Çok ender olarak ameliyat alanında enfeksiyon gelişimi görülebilir.
Ameliyat sonrasında ameliyat alanında çok nadiren kanamalar
görülebilir ve bunlar büyürse hematom ismi verilir. Bazen boşaltılması gerekebilir.
Damar hasarları yahut organ yaralanmaları çok nadiren karşılaşılan durumlardır.
Ameliyat yerinizde bazen hissizlik yahut daha az hissetme üzere yakınmalarınız olabilir. Ekseriyetle his birkaç ay ile birkaç yıla kadar sürebilir. Her 100 ameliyattan 11’inde ameliyat bölgesinde kalıcı hissizlik bildirilmiştir.
Laparoskopik cerrahide bu risk çok daha azdır.
