Kalın barsak kanseri, en sık görülen 3. kanser cinsidir. Çok tehlikeli gözden çarçabuk kaçabilecek bir hastalıktır. Erken teşhis konulması halinde cerrahi tedaviye karşılığı çok uygundur. Bayan ve erkeklerde sıklığı aşağı üst birebir orandadır.
BARSAK KANSERİNİN NEDENLERİ:
Kolon kanserine direkt olarak sebep olabilecek bir neden tanımlanmamakla birlikte, Birtakım risk faktörleri tanımlanmıştır.
1-Yaş: Hastaların % 90’ından fazlasının yaşı 50 yaş üzerindedir.
2- Polipler: Bunlara adenom da denilir ve güzel huylu bir tümörlerdir lakin kanserleşme potansiyeli taşırlar. 50 yaş üzerinde sıktır.
3- Aile Hikayesi:
Bir kişinin yakın akrabalarında kalın barsak kanseri hikayesi varsa erken yaşta barsak kanserine yakalanma riski artmıştır.
Hasta daha evvelce göğüs ve yumurtalık kanserini geçirmiş ise barsak kanseri riski artmıştır. Barsağın tamamını kaplayan poliplerin olduğu Ailevi Polipozis Koli denilen bir kalıtsal hastalığa sahip ise kanser riski artmıştır.
Ülseratif kolit ve crohn hastalığı da kolon kanseri riskini arttırır.
4-Daha evvelce geçirilmiş kolon kanseri : Kalın barsak kanseri geçirmiş bir kişi, öteki insanlara nazaran yine yakalanma konusunda yüksek risklidir.
5-Diyet: Hayvansal yağdan varlıklı beslenenlerde ve kalsiyum, folik asit ve liften yoksul yiyecekleri fazla oranda tüketenlerde kolorektal kanser riski artmıştır.
6- Sigara: Sigara hem polip hem de kolorektal kanser için kıymetli bir risk faktörüdür.
BELİRTİLERİ NELERDİR :
Genel olarak tümörün evresiyle yakından ilgilidir. Kansere neden olan kitle barsağın içine hakikat büyümesini sürdürür. Bu yüzden barsakta tıkanmaya neden olmadan yahut kanamaya sebep olmadan bulgu vermesi ve hasebiyle teşhis konması zorlaşır. Esas belirtileri şunlardır.
Dışkılama alışkanlıklarında değişiklikler
İshal, kabızlık, tam boşalmama hissi
Normalde olduğundan daha ince dışkılama
Dışkıda kan görülmesi (parlak ya da koyu kırmızı renkte)
Anemi (Kansızlık)
Gaz, şişkinlik,kramp stilinde karın ağrıları.
Nedensiz kilo kaybı
Geçmeyen yorgunluk Bulantı ,kusma
TANI NASIL KONULUR:
Kalın barsak kanserleri, çoklukla barsak içerisinde tıkanıklık oluşturmadıysa yada kanamaya neden olmadıysa çok güç teşhis alırlar. Bu yüzden belirtiler oluşmasa bile erkenden teşhis koymak amaçlanmaktadır. Kişinin şikayetleri olmasa dahi barsak kanseri için yapılan tarama, poliplerin ve kanserin erken tanınmasında yardımcı olur. Polipler erkenden görülüp çıkartılabilir ise kolon kanseri için kıymetli bir risk faktörü ortadan kalkar. Bu nedenle, 50 yaş üstündeki bireyleri takip programına almak gereklidir. Bu formda kanser engellenebilir yada daha erken evrede tesbit edilebilir. Bulgular ortaya çıktıktan sonra da kolon kanserine birebir metotlarla teşhis konulabilir lakin ilerlemiş hastalığın tedavisi dahada güç olacaktır.
Tanıyı erken koyabilmek yada kanseri engellemek için kullanılan tarama testleri şunlardır:
İlk olarak yapılan parmakla anüsten yapılacak olan muayenedir. Bu muayene ile kalın barsakta tümörün sık görüldüğü yerlerden biri olan çıkış kısmı değerlendirilmiş olur.
Dışkıda bâtın kan testi: Hem kanser hemde polip kanamaya neden olabilir.Genellikle gözle görülür kanamalar değildir. Bu test ile dışkıda olan az ölçüdeki kan bile saptanabilir.
Sigmoidoskopi: Barsağın son 60 cm’lik kısmı görüntülenmesi için kullanılır. Süreç esnasında tesbit edilen polipler çıkartılabilir. Çıkartılan poliplere patolojik kıymetlendirme yapılır ve kanser olup olmadığına karar verilir.
Kolonoskopi: Bu prosedürle kalın barsağın tamamı kıymetlendirilebilir ve süreç esnasında görülen polipler çıkartılır.
Tüm kanserlerde olduğu üzere barsak kanserinde de erken teşhis kıymetlidir. Barsak kanserinin tanısı ve oluşabilecek kanserin engellenmesi konusunda, elimizde öteki kanserlere nazaran daha fazla imkan mevcuttur. Bu yüzden tarama programları sıhhat bakanlığı tarafındanda desteklenmiştir.
Risk kümelerine girmeyen hastalarda:
50 yaşından itibaren gaitada bâtın kan taraması, 50 yaşın üzerinde ise 5 yılda bir sigmoidoskopi, 10 yılda bir kolonoskopi önerilir.
Risk kümesinde olan ve daha evvel polip çıkarılmış olan hastalara ise;
Polip çıkartılma sürecinden sonra 1-3 yıl içinde tekrar kolonoskopi yaptırması önerilmektedir. Hastanın hekimi gereklilik halinde bu süreçleri daha sık yaptırmayı da önerebilir.
TEDAVİ:
Kolon (kalın barsak) kanserinde temel tedavi cerrahi süreçle kanserli bölgenin çıkartılmasıdır. Cerrahi tedavinin hali; kanserin evresi, bulunduğu yer, yaş, genel sıhhat durumu, eşlik eden öteki hastalıkların olup olmaması üzere kriterler ve hastanın ferdi tercihleri de göz önünde bulundurularak hasta ve doktor tarafından beraberce planlanır.Sonrasında Keoterapi ve/veya radyoterapi amacıya onkolog tarafından kıymetlendirilir.
BARSAK KANSERİNDEN KORUNMAK İÇİN:
50 yaş üzerinde iseniz nizamlı denetimlerinizi yaptırmalısınız,
Yüksek lifli ve hayvansal yağ oranı düşük besinleri yükle tüketmelisiniz,
Spor yapmalısınız,
Fazla kilolardan kurtulmalısınız,
Sigara ve alkol kullanmamalısınız.
Şunu unutmayın; Kolon kanseri erken teşhis aldığında ve erken cerrahi uygulandığında büsbütün ortadan kaldırılabilecek bir kanserdir. Bu yüzden 50 yaş üzerindeki denetimler, erken teşhis yada olası kanserin önlenmesi ve olan kanserin faal tedavisi için hayati değer taşır.
