Sindirim sisteminin görüntülenmesi, teşhis ve tedavisi için endoskopik süreçler tarih boyunca değişik ilerlemeler kaydetmiştir.
Alt sindirim sisteminin endoskopik kıymetlendirilmesi, genel olarak kolonoskopi olarak söz edilir ve yapılır. Süreç, semptomları olan hastaların değerlendirilmesinde ve kolorektal kanser riski yüksek şahısların tarama ve takibinde kullanılır. Kolonoskopi, kolon incelenmesi için altın standart kabul edilen sistemdir. Lezyonu direkt göstermesi yanında, biyopsi ve/veya tedavi imkanı verir. Güzel bir kolonoskopik kıymetlendirme için, kaliteli kolon hazırlık temeldir.. . Çekuma ulaşıldığı, ileoçekal valf, apandiks ağzı görülerek teyit edilmelidir.(T. cerrahi derneği)
Semptomları , değişik karın yakınmaları bulunan bir hastada, radyolojik değerlendirmelerin negatif sonuç vermesi yahut kliniği açıklamaması. Radyolojik olarak belirlenen tümör, darlık, ülser, tıkanma üzere lezyonların teyidi yahut histopatolojik kıymetlendirilmesi, tümöral yahut iltihabi bir lezyondan biyopsi ya da sitolojik çalışma yapılması,Gizli kanama odağı yahut anemi ( kansızlık)sebebinin belirlenmesi; açık kanamada, lezyonun yeri ve cinsinin belirlenmesi,Ciddi organik hastalıkların göstergesi olabilecek iştahsızlık, halsizlik, zayıflama, bağırsak alışkanlığında değişme üzere belirti ve bulguların açıklanması, fistül akıntı ve apse lokalizasyonu üzere durumlarda,Erken kanser tespiti için tarama,Sebebi belirlenemeyen daima ishal, polipi olan ailelerin taranması,Kronik karın ağrısı durumunda teşhis emelli yapılabileceği üzere ;
1- Kanser ameliyatı geçirenlerde nüks belirlenmesi. 2- polipozisli ailerin takibi. 3- Polipektomi yapılanlarda yeni gelişecek poliplerin tespiti.4 polipozis üzere kanser öncesi olayların takibi. 5- İnflamatuvar bağırsak hastalığı takibinde
Tedavi amaçlı olarak uygulamalar 1- Bağırsak yahut anastomoz darlıklarının genişletilmesi. 2- Sindirim sistemi kanamalarında,kanama durdurma maksatlı teşebbüslerde . 3- Bağırsaklardaki yabancı cisimlerin çıkarılması. 4- Endoskopik polipektomi üzere nedenlerle de yapılır.
Günümüzde giderek yaygınlaşan bu süreçler, ülkemizde de, kanser öncesi yahut malign kolorektal lezyonların tedavisi için kullanılır
Kolonik divertiküller, bilhassa sol kolonda olmak üzere, tüm kolonda olabilecek keselenmelerdir.
Kolonda polip, sık görülen bir öteki lezyondur .Kolonoskopi esnasında polip tespit edilirse, sayıları, lokalizasyonu ve boyutları kesinlikle belirtilmeli ve gerek küçük olanlarda forcepsle ve büyük olanlarda snare wire ile kement biçiminde yakılarak çıkarılmalıdır. ÇIkarılan polipte kanser tespit edilse bile 2 mm alttan kesilerek çıkarılması halinde tam şifa sağlanmaktadır .Polipler genel olarak A- Non-neoplastik polipler / tümoral olmayan polipler ve B-Adenomatöz polipler( tümoral olan polipler )olarak 2 ana kümeye ayrılır, Adenomatoz polipler histopatolojik olarak üç kümeye ayrılır 1-Tubüler 2-tubülovillöz ve 3-villöz adenomlar .Bu polipler vakit içerisinde sekans olarak yaklaşık 5-7 yıl ortasında tedavi edilmez yahut çıkarılmazsa değişik oranlarda ( % 5- %40 ortasında bir oranda) barsak duvarına yayılarak kanserleşme başlar.