Deride yerleşen mantar hastalıklarının en sık görülen hali ayak mantar hastalıkları olduğu üzere, ayak derisinde en sık görülen deri hastalığı da ayak mantar hastalığıdır. Yani, sık görülen bir durumdur. Sık görülmesine ve birçok defa ağır kaşıntısına rağmen ekseriyetle ihmal edilen, fazla önemsenmeyen bir hastalıktır. Bu ihmalde tahminen de sık görülmesinin de hissesi vardır. Beşerler birbirlerine sorarak başkalarında de ayaklarının tıpkı bölgelerinde kaşıntı, soyulma, sulanma vb. olduğunu öğrenince olağan sağlıklı bir ayağın bu türlü olması gerektiğini de düşünüyor olabilirler. Bunun da ötesinde birtakım hastalarımızda tedavi edilmesi durumunda, diğer yerlerden diğer hastalıklar (örneğin dizlerde, bacaklarda ağrılar) çıkabileceği üzere büsbütün temelsiz fikirler de vardır.
Ekseriyetle çok kaşıntılı olan ayak mantar hastalıkları, bu kaşıntının verdiği rahatsızlığın yanı sıra, bazen öteki hastalıklara da yol açabilir. Kaşınma yoluyla deride yaralar ve sıyrıklar açılması öbür mikroplar için uygun bir giriş kapısı oluşturur ve değişik tiplerde ikinci bir mikrobik hastalık eklenebilir. Ülkemizde ”Yılancık” ismi verilen mikrobik hastalığın en sık, ayaklar ve bacaklarda görülme nedeni de tedavi edilmeyen mantar hastalıklarıdır. Bunların da dışında bazen bu mantar hastalıklarına karşı kimi allerjik tepkiler gelişerek öteki cinsten problemlere yol açabilir.
En sık görülen formu, halk ortasında ”Mayasıl” adı verilen ayak parmak ortası yerleşimidir. Bu tip bazen kuru soyulmalar, bazen kabarcıklı, bazen de yaş, beyaz, peynirimisi bir görünümde görülebilir. Ayak tabanında ise çoklukla kuru soyulmalar ve bazen kalınlaşmalarla görülebilir.
Ayak tırnaklarına yerleştiğinde, tırnaklarda kalınlaşma, kabalaşma, renk değişikliği görülür. Bazen kalınlaşmalar çok aşırı olup, ağrıya yol açabilir, ayakkabı giyilmesini ve tırnak kesilmesini zorlaştırır. İmajının berbatlığı ise en besbelli yanıdır.
Bulaşması direkt ayak ayağa sürtüşme yoluyla olabileceği üzere, terlik, çorap, ayakkabı, havlu üzere ortak kullanılan eşyalardan yahut banyo, küvet, plaj, hamam ve gibisi ortak tabanlardan olabilir. Ayakların yıkandıktan sonra yeterli kurulanmayıp nemli kalması mantar üremesi için çok uygun bir ortam yaratır. Tırnaklara bulaşma ise daha çok tırnak makası, törpü üzere tırnakta zedelenme de yapabilen ortak eşyalar aracılığıyla olur.
Tıpkı bölgede yerleşebilen egzema, sedef hastalığı ve gibisi birtakım hastalıklar bazen çok aldatıcı olabilir. Ayrımı, bir Deri Hastalıkları Uzmanı tarafından sağlıklı bir halde yapılmalıdır. Gerekirse laboratuar tetkiklerinden de yararlanılır.
Tedavisi de Deri Hastalıkları Uzmanının önerdiği formda düzgün uygulanırsa sanıldığından çok daha kolay ve tesirli olacaktır. Ayak derisi için en az bir ay, ayak tırnakları için en az dört ay sistemli tedavi gerekecektir. Ayak parmak ortalarının kuru tutulması, yani yıkamadan sonra çok âlâ kurulanması ve hatta pudralanması yeni bulaşma ve yinelemeleri önlemek için çok kıymetlidir. Ortak eşya kullanımını önlemek ve mantar bulaştığı düşünülen ayakkabı, çorap vb. eşyaların dezenfeksiyonu çok kıymetlidir.
