Halk ortasında her anüs hastalığına mayasıl denmesi yaygındır. Bahis tam bilinmediğinden ve hastalar gerek önemsemediklerinden, gerekse utandıklarından doktora gitmemekte ve tedavi gecikmektedir. Zira kulaktan dolma ilaç yahut gereçlerle kendilerini tedavi etmeye çalışmaktadırlar.
Mayasıl olağanda anal bölgenin iltihabi bir hastalığıdır. Bir dermatitdir. En sık görülen makat hastalıklarından biridir. Hastalarda en büyük yakınmada anüs bölgesindeki kaşıntıdır. Kaşıntı kolay bir sorun olabildiği üzere önemli bir hastalığında belirtisi olabilir.
Genelde mayasıl denen anal dermatit hemoroid, kıl dönmesi, anal fissür, kondilom üzere kıymetli bir makat hastalığı ile birlikte sekonder olarak gelişir. Ama oluşumunda asıl neden anal hijyene dikkat edilmemesidir. Kişinin beslenme şeklide oluşumunda değerli bir faktördür.
Oluşumunda en değerli faktör çok anal temizliktir. Takıntı olarak bireylerin tuvalet sonrası anal temizliklerini çok fazla yapmaları, paklık sırasında sabun ve deterjan kullanmaları dermatit oluşumuna yol açar. Bu kimyasallar sonucu anüs cildindeki gözetici katman bozulur. Bu tabakanın bozulması da enfeksiyonlara davetiye çıkarır. Hastada kaşıntılar başlar.
Mayasıl oluşumunda başka bir neden kişinin beslenme alışkanlığıdır. Bilhassa acılı yiyecekler, yemek sırasında çok fazla baharat kullanılması dermatit oluşturur. Birde birtakım yiyecekler kimi bireylerde alerji yaratıp anal kaşıntıya yol açabilmektedirler. Bilhassa domates ve patlıcan bu bahiste suçlanmaktadır.
Bunların dışında anal bölgenin ıslak olması, tuvalet sonrası anal bölgenin düzgün kurulanmaması, tuvalet kağıdı kullanılmaması yahut anüsün ıslak kolonyalı mendil ile silinmesi anal dermatit yapan başka bir nedendir. Dar kıyafetler o bölgede terleme oluşturur ve havalanmasını önler ve kaşıntıya yol açar. En sık olarak da fazla kilolu bireylerde anal dermatit daha fazla görülmektedir.
Mayasıl hastalarında en önemli belirti anal kaşıntıdır. Hasta burayı kaşıdıkça cildin bütünlüğü bozulur, elastikiyetini kaybeder, sertleşmeye başlar. Bunun sonucu oluşan iltihap sonucu akıntılar, iç çamaşırlarında kirlenmeler, nadiren de kanama görülebilir. Sonuçta hydradenit denilen bir tabloya kadar gidebilir.
Tanı genelde kolaydır. Diz-dirsek konumunda yapılan muayenede anüs etrafındaki derinin kızarmış olduğu, yer yer ciltte açılmalar olduğu, derinin kabalaşmış olduğu görülür. Çok kuşku duyulan olaylarda biopsi alınabilir.
Mayasıl tedavisinde öncelikle hasta aydınlatılmalıdır. Obsessif olarak çok paklık düşkünü hastaların bu huylarından vazgeçmeleri istenir. Hastada baharatlı besinler ve kendinde alerji yapan besinler yasaklanır. Anal bölgenin dışkılama sonrası çok güzel kurulanması öğütlenir. Şişman hastaların diyet yapması istenir. Bilhassa yaz aylarında dar elbiseler giymemesi istenir.
Hastalara her gün 1 defa 10 dakikalık ılık suya oturma banyoları verilir. Sonra anal bölge kurulanıp çeşitli kaşıntı giderici merhemler önerilir.