Meme kanseri bayanlarda en sık görülen kanser cinsidir. Bu neden ile bayanlarda yapılan kanser ameliyatlarında da birinci sırada yer almaktadır. Göğüs kanseri öncelikle lenf yolları ile yayılan bir kanser çeşididir. Birinci metastaz yaptığı yer ise en sık olarak koltuk altındaki lenf bezleridir.
Meme kanserinin birinci teşhis aldığı andaki klinik evresi tedavi planlaması için çok değerlidir. Klinik evreleme göğüsteki kitlenin büyüklüğü, yaygınlığı, kanserin cilt ve göğüs duvarını tutmuş olması, lenf yollarına ve uzak organlara yayılımının el ile ve radyolojik olarak yapılan muayeneler ile belirlenir. Radyolojik olarak mamografi, ultrasonografi, tomografi, magnetik rezonans ( MR ) ve PET-CT sıklıkla kullanılan tekniklerdir. “Erken evre göğüs kanseri “( Evre I ve II ) olarak isimlendirilen evrede kanser göğüs içinde küçük bir boyuttadır ve koltuk altında el ile hissedilen yahut US ile tespit edilen kuşkulu lenf bezi yoktur yahut kuşkulu lenf bezi sayısı bir yahut iki tanedir.
Erken evre göğüs kanseri ameliyat edilebilir evredir ve öncelikle hasta ameliyat edilir. Sonrasında yapılmış olan ameliyatın tipine, ameliyat piyeslerinin incelemesi sonucu elde edilen tümörün patolojik evrelemesine ve tümörün biyolojik özelliklerine nazaran; kemoterapi, radyoterapi, hormonoterapi ve amaca yönelik tedavi casusları ile ek tedaviler uygulanır. Üçüncü evrede öncelikle kemoterapi ve sistemik tedavilerle tümörün küçültülmesi, hastalığın evresinin geriletilmesi hedeflenir. Sonrasında ameliyat planlanır. Dördüncü yahut metastatik evrede ameliyat fakat özel durumlarda yapılır.
Meme kanserinin tedavisinde bilhassa 1980’li yıllardan sonra önemli gelişmeler olmuştur. Birinci olarak evvelce tümör ne kadar küçük, teşhis evresi ne kadar erken olursa olsun tüm hastalarda yapılan mastektomi ameliyatı (memenin tamamının alınması) yerine uygun hastalarda tümörün genişçe, pak sonlarla alınarak yapılan göğüs hami cerrahi yolları geliştirilmiş, ikinci olarak da evvelce her hastaya uygulanan koltuk altı lenf diseksiyonu ( Koltuk altındaki muhakkak bölgedeki lenf bezlerinin tamanın çıkarılması ) yerine “sentinel(bekçi) lenf bezi biyopsisi” geliştirilerek ameliyata alınan hastada koltuk altındaki lenfi birinci alan lenf bezlerinin özel boya ve nükleer husus kullanılan usullerle belirlenip, çıkarılarak incelenmesi ve şayet bunlarda tümör yayılımı yoksa koltuk altındaki daha evvel çıkarılan lenf bezlerinin korunması yolu geliştirilmiştir. Sentinel(bekçi) lenf bezi biyopsisi koltuk altı diseksiyonuna nazaran hasta için epey küçük bir süreçtir.
Meme ameliyatları sonrası gelişen kol ödemi ( Lenfödem ) hastaların ömür kalitesini epeyce olumsuz etkileyen istenmeyen bir durumdur. Bilhassa de koltuk altına radyoterapi de uygulanmak zorunda kalınmış ve tedavisine geç başlanmış hastalarda tedaviye cevap çok az olmakta, hasta şişen kolunu çabucak hemen hiç kullanamaz hale gelebilmektedir.
Meme kanserinin 3. evresi “lokal ileri göğüs kanseri” olarak isimlendirilmektedir. Bu evrede koltuk altında çok sayıda lenf bezlerine tümör yayılımı mevcuttur. Bu evrede ameliyat edilmesi gereken hastalarda koltuk altı lenf diseksiyonu kesinlikle yapılmalıdır. Sonuçta da hasta önemli bir kol ödemi riski ile karşı karşıyadır. Bu evredeki hastalarda koltuk altı diseksiyonundan kaçınmanın yolu günümüzde standart yaklaşım haline gelen tedavi modelitesi olan “neoadjuvan kemoterapidir”. Bu yaklaşımda hastanın tedavisine ilaç tedavileri ile başlanır. Maksat tümörün ve koltuk altında tümörle tutulmuş olan lenf bezlerinin evvel ilaç tedavisi geriletilmesi, sonra ameliyat yapılmasıdır. Bu formülün iki cerrahi açıdan iki avantajı vardır:
1- Göğsünde çok büyük tümörü olan hastaların tümörünü küçültüp, göğüs hami cerrahi yapmak,
2- Koltuk altındaki tümörlü lenf bezlerini ilaçlar ile tedavi edip, koltuk altı lenf diseksiyonu yerine bekçi lenf bezi biyopsisi bahtı elde etmektir. Şayet bekçi lenf bezlerindeki tümörün büsbütün temizlendiği tespit edilirse koltuk altı lenf diseksiyonundan hastayı kurtarmaktır.
Günümüzde göğüs kanserinin tedavisinde kullanılan kemoterapi ve öteki ilaçlar hayli tesirlidir. Bu nedenle de sonuçlar epey yüz güldürücüdür. Göğüs kanserinin kemoterapiye cevabı belirleyen özelliklerine nazaran koltuk altında tutulum olan hastaların %50’ye varan oranlarda koltuk altının ilaç ile büsbütün temizlendiği tespit edilmektedir. Bu durumun pratik uygulamaya yansıması; birinci başta ameliyat edilecek olsa koltuk altı diseksiyonunun kesinlikle yapılması gereken ve önemli lenf ödem riski altında olan 100 hastanın 50’sinde koltuk altının, münasebetiyle da daha ağrılı ve de ömür uzunluğu kurtulamayabilecekleri önemli lenfödem riskinden korunmuş olmalarıdır.
