Günümüzde göğüs kanseri teşhisinde, hastanın yakınması, kendi kendini denetim, tabip muayenesi, radyolojik incelemeler ve biyopsinin tartışılmaz bir ehemmiyete sahip olduğu açıktır. Lakin araştırmalar teşhis ve tedavide kimi moleküler parametrelerin de kıymetli olabileceği istikametinde gelişmektedir. Hastalar ekseriyetle sık tekrarlanan bilgiler ile bilinçlendirilirken, gereksiz yere bir dehşet da oluşturulabilmektedir.
Hasta tabip bağlantılarında dikkatle korunması gereken saklılık internet ortamlarında paylaşılan bir kadro bilgilerle çiğnenmekte, genel bilgiler verilerek özel durumların ve hastaya özel tedavi karşılıklarının olabileceği göz gerisi edilmektedir.
Kanımca, işte bu genel bilgilerin sık tekrarlanarak internet ortamı ve medyada bilinçlendirme yerine dehşet oluşturur hale gelindiği bir periyot yaşanmaktadır. Bir hastalıkla gayrette hasta bilgilendirme ve onamı teğe bir hasta ile yapılmalı, “hastalık yok hasta var” unsuru ebediyen akılda tutulmalıdır.
Kanser hastalığı ile uğraş derin ruhsal ve psikiyatrik boyutlar içeren ferdî ve mahrem bir karakter taşır. Birçok kere hastayı hastalığını kabullenmesi yolunda “desensitize” ederken, onun kronik hasta psikozuna sokulabileceği ve kaygı yaratılabileceği akılda tutulmalıdır.
Bu nedenle göğüs kanserinde bireyin tümör özelliklerinin ve moleküler bir grup parametrelerin “genellenemez” bir özellik taşıması kanaatimce bilinçlendirmenin temelini teşkil etmelidir. Bu yazımızda kısaca son vakitlerde gitgide ehemmiyet kazanan ve şahsa özel tedavi geliştirilmesinde kıymeti tartışılmaz “moleküler parametre”lere değinmek istiyorum.
Moleküler parametreler
Moleküler özellikler denince, genetik müşavere gerekliliğine karar verme, erken teşhis, teşhis konmuş bir kanserin davranışı hakkında ön görüye sahip olma yahut nüks ya da uzak organ yayılımının varlığını saptama için gerekli tetkikler akla gelmektedir. Bu mevzularla ilgili çalışmalar başta Her-2-neu üzerinde yoğunlaşmakla, birlikte araştırmalar devam etmektedir.
Bir tümörün davranışını, konakçı yani hastanın bağışıklık sistemi ile tümör ortasındaki ilgi ile değerli ölçüde belirlenir. Bağışıklık sistemi, konakçının yani hastanın tümörü sınırlamak yahut yayılmasını önlemek için bir cevap verir. Bu karşılık ne kadar kuvvetli olursa tümör o kadar güzel sınırlanır.
Bu sınırlamada tümörün etrafındaki dayanak dokusu ve iltihabi doku hücreleri kadar, bu hücrelerden salgılanan kimi hususlar de tesirlidir. Bunlar tümör dokusu ve hasta dokusu ortasındaki bağlantıyı diğer bir değişle savaşın şiddetini belirler. Yeni bilgilerimize nazaran göğüs kanser tanısı konulan hastalarımızın, tümör özellikleri içinde yalnızca tümör büyüklüğü ve koltuk altı yayılımları değil, bunların yanı sıra ER/PR/Her2 Neu olumlulukları üzerinde de hem cerrah hem de medikal onkolog tarafından uygun bir lisanla bilgilendirilmeleri faydalı olacaktır.
Son vakitlerde Ki-67 de bu listeye eklenmiştir. Bazen biyopsi sonuçlarının rapor edilmesini en pratik olarak olarak “immünohistokimya” denilen usulle çalışılan bu parametreler geciktirebilmekte ise de bu hastanın tedavisinin planlanması ve hastalığın geleceği ile ilgili öngörüde bulunulması açısından çok değer taşır. Çünkü artık göğüs tümörlerinin yeni sınıflandırılması bu “immünohistokimyasal” sonuçlara nazaran yapılmaktadır. Bilhassa yeni sınıflandırmalara nazaran Her 2 neu olumluluğu hakkına kuşku varsa FISH tekniği ile daha ayrıntılı incelemeler yapılması zarurî olabilmektedir.
Sonuç olarak her ne kadar hastalarımız tarafından akılda tutulması güç üzere görünse de, östrojen reseptörü (ER), progesteron reseptörü (PR), Her2 Neu, Ki67 üzere mikroskobik patolojik incelemeler kesinlikle müdavi tabip tarafından ameliyatın ta başında dikkatlice incelenerek, hastaya bu tarafta uygun bir lisanla hastalığın geleceği hakkında öngörüde bulunulması uygundur.
Bu öngörüyü yaparken, doktorun hastasına karşı yaklaşımı, dehşet ve panik yaratmaktan kaçınmak lakin bir o kadar da ihmale neden olmayacak dikkatli bir hal ve telaffuz olmalıdır.
2 dakika okuma süresi
