Kanser ve tedavisi birçok psikososyal sorunu beraberinde getirdiğinden hasta ve aileleri için çeşitli destekleyici teşebbüslerin geliştirilmesine neden olmuştur. Bu destekleyici teşebbüslerin bütüncül bir yaklaşım içinde, kanser tedavisinin bir kesimi olarak kabul edilmesi ve uygulanması son derece değerlidir. Kanserli hastalarla yapılan çalışmalarda da psikososyal teşebbüslerin semptom idaresinde, gerilimle baş etmede ve hayat kalitesinin arttırılmasında olumlu tesirleri olduğu bildirilmiştir.
Bu doğrultuda göğüs kanserli bayanların psikososyal sıkıntılarına yönelik destekleyici teşebbüsleri planlamada aşağıdaki temel noktalar dikkate alınabilir:
Bilgi verme
Bilgi eksikliği, pek çok göğüs kanserli bayan tarafından anksiyete ve endişe kaynağı olarak bedellendirilmektedir. Hastalık sürecinde hasta ve ailelerin sıhhat profesyonelleriyle bağlantı kurmaya ihtiyaçları vardır. Tedavi sürecinin her etabında ve sonrasında hasta ve hasta yakınlarının ihtiyaç duydukları bahislerde bilgilendirilmesi faydalı olacaktır.
Tedavi öncesi periyotta göğüs kanserli bayanlar bilişsel ve duygusal meşakkatler yaşamaktadırlar. Bu devir, hastalar tarafından tedavi sonrası periyoda nazaran daha gerilimli olarak tanımlanmaktadır. Tedavi öncesi periyotta hastalar tedavi kararlarını vermede zorlanmaktadırlar. Bu periyotta hastalara cerrahi tedavi, kemoterapi, radyoterapi, hormon tedavisi üzere tedavi seçenekleriyle ilgili bilgi verilmeli, hastaların tedavi ile ilgili hislerini söz etmelerine fırsat tanınmalı ve hastalar ihtiyaçları, pahaları ve imkanları doğrultusunda tedavi kararları konusunda desteklenmelidir. Bu bilgiler hasta ve ailelerin güvensizlik ve belirsizlik hislerini azaltmada yardımcı olabilir. Bilgi vermede gaye, hasta ve ailesine her türlü bilginin verilmesi değildir. Bilgi vermede değerli olan, ihtiyaç duyulan, kaygı ve tasaları azaltan ölçüde bilginin hasta ve aileye aktarılmasıdır
Tedavi sürecinde de bilgi verme devam ettirilmelidir. Hastalara cerrahi teşebbüs, kemoterapi, radyoterapi, hormon tedavisi ile ilişkili hemşirelik bakımı hakkında bilgi verilmelidir. Tedavinin yan tesirlerine ait bilgi vermek, anksiyete ve belirsizlik hislerini azaltmada, hastalıkla baş etmeyi arttırmada yardımcı olabilir. Hastalara hormonal ve cinsel sorunlar, vücut imajındaki olumsuz değişimler, kanser teşhisine verilen genel ruhsal reaksiyonlar hakkında bilgi verilebilir. Bayanlara gözetici cerrahi, göğüs rekonstrüksiyonu ve protezler hakkında bilgi vermek, göğüs kaybıyla ilgili yaşanan distresi azaltmada ve bozulan vücut imajını düzeltmede yardımcı olabilir. Bayanların yakın aile üyeleri de bilgi verme sürecine dahil edilmelidir. Bilhassa cinsel sorunlarla ilgili problemlerde bayanların, eşleriyle birlikte bilgilendirilmeleri daha faydalı olmaktadır
Hastanede uygulanan tedavilerden sonra, konutta bakım hizmetleriyle de göğüs kanserli hastalarla temaslar sürdürülmelidir. Hastane tedavileri sonrasında hastalarla kurulan bağlantı hastalarda yalnız olmadıkları hissini uyandırmaktadır. Bu devirde yapılabilecek konut ziyaretleriyle hasta ve öbür aile üyeleri psikososyal ihtiyaçlar bakımından değerlendirilmeli ve gerekli mevzularda bilgi verilmelidir. Göğüs kanserli bayanlarla yapılan bir çalışmada, hastaların sıhhat bakım merkezlerine gitmeleri yerine onlara konut ziyaretleri yapılmasının, hastaların sorunlarını daha açık ve rahat bir halde açıklamalarına neden olduğu ve hasta yakınlarının da bu ziyaretler esnasında daha rahat bir halde hislerini söz ettikleri ve merak ettikleri soruları sordukları belirtilmiştir.
Duygusal takviye sağlama
Birçok göğüs kanserli bayan, önemli seviyede telaş ve depresyon yaşamaktadır. Hastalık sürecinde bayanların psikososyal meselelerini ve hislerini söz etme ihtiyaçları vardır. Hastalara yardım etmede dikkat edilmesi gereken değerli noktalardan biri, onların bu süreçte yaşadıkları hisleri anlamaya çalışmaktır. Bu maksatla bayanlara danışmanlık stilinde duygusal dayanak verilebilir.
Tedavi öncesi periyotta destekleyici teşebbüsler, hastalarla bağlantı kurmak emeliyle doyum verici bir ortam yaratmaya odaklanmalıdır. Hastalara, istedikleri vakit onlarla irtibat kurma, hislerini tabir etme ve soru sorma fırsatları olduğu hissettirilmelidir. Tedavi öncesi devirde hastalarla kurulan temas ve bağlantı, hastalarda inanç hissini arttırarak, dehşet ve tasalarını azaltmada tesirli olabilir
Tedavi sürecinde hasta ve ailelerine verilen duygusal dayanak, kanser tedavisinin yan tesirlerine ait dehşet ve telaşları azaltmada ve itimat hissini arttırmada faydalı olabilir. Bu periyotta hastaların umudunu arttırmaya ve tedavinin yan tesirleriyle baş etmeye yönelik teşebbüsler uygulanabilir. Bu devirde hasta yakınları da hastalarını kaybetme korkusu, kanser karşısında çaresizlik, hastalarının acı çekmesine ait yetersizlik üzere ruhsal problemler yaşamaktadır. Bunun yanında uzun ve yorucu tedaviler nedeniyle bozulan aile fonksiyonları, rol ve sorumlulukların değişmesi de, çiftlerin evlilikle ilgili sıkıntılar yaşamasına da neden olabilir. Bu nedenle, hastalarla birlikte hasta yakınları da duygusal açıdan desteklenmelidir
Tedavi sonrasında göğüs kanserli bayanların en temel korkusunun hastalığın tekrarlamasına ait endişe ve tasalar olduğu saptanmıştır. Bu periyotta bayanlara bu istikametteki kaygı ve telaşlarını söz etme fırsatı verilmelidir. Bununla birlikte bu periyotta bayanların varoluşsal ve manevi ihtiyaçları de ihmal edilmemelidir. Maneviyat, bilhassa bizim toplumumuzda gerilimli vakitlerde rahatlama sağlayan tesirli bir araçtır ve uzun vadeli hayatta kalmada son derece tesirli olan bir baş etme metodudur. Bu nedenle göğüs kanserli bayanların sahip olduğu inanç ve pahalar değerlendirilmeli ve hastalar bu tarafta desteklenmelidir. Ayrıyeten bu devirde hasta ve hasta yakınları, gelecekteki hedeflerini yapılandırmada da cesaretlendirilmelidir.
Sosyal dayanak sağlama
Birçok göğüs kanserli bayan hastalık sürecinde hem ailelerinin ve akranlarının hem de sıhhat profesyonellerinin takviyesine ihtiyaç duymaktadır. Birçok bayan ağrı, vücut imajıyla ilgili sorunlar, cinsel problemler ve toplumsal izolasyon üzere özel sıkıntılar konusunda hislerini tabir etme ihtiyacı içindedir. Bu doğrultuda hasta ve ailelerin kendine yardım yahut dayanak kümelerine iştirak tarafında cesaretlendirilerek, toplumsal dayanak ağlarının genişletilmesi sağlanabilir.
Tedavi öncesi devirde hem hastalar hem de aileleri, kendine yardım ve dayanak kümelerine iştirak için yönlendirilmelidir. Toplumsal takviye aile üyeleri, arkadaşlar ve öbür göğüs kanserli hastalarla teması içermektedir. Öbür göğüs kanserli hastalarla alaka kurmak, kıymetli bir takviye kaynağı olarak belirtilmektedir. Öteki hastalarla hastalık tecrübelerini paylaşmanın, onlarında tıpkı hisleri hissettiklerini duymanın ve yalnız olmadığını hissetmenin, hastaların çaresizlik, ümitsizlik üzere hislerle baş etmesinde son derece tesirli olduğu bildirilmektedir
Uzun süren hastane tedavileri hastaların toplumsal hayattan uzaklaşmasına ve bireyler ortası münasebetlerinde kopukluklara yol açabilmektedir. Halbuki literatürde toplumsal dayanak ve destekleyici bağlantıların göğüs kanserli bayanların psikososyal ahenkleri ve ömür kaliteleri üzerinde olumlu tesirlere sahip olduğu bildirilmiştir. Göğüs kanserli bayanlar, hayatlarında psikososyal sorunlarını dinleyen ve hissettiklerini kabul eden ve anlayan şahısların olmasını, hastalığın verdiği anksiyeteyi azaltmanın bir yolu olarak değerlendirmişler ve hastalıkla ilgili yaşadıkları zorlukları paylaşmanın çok kıymetli olduğunu belirtmişlerdir
Tedavi sonrasında da emsal sıkıntıları paylaşan hastaların bir ortaya geldiği dayanak kümeleri, hastalar için çok manalı bulunmuştur. Bu kümelerde genel olarak kaygı, anksiyete, belirsizlik üzere hisleri paylaşmaya, umudu ve yeni ilgileri arttırmaya kıymet verilmektedir. Bilhassa toplumsal dayanağı yetersiz olan bayanlar için bu toplumsal dayanak kümelerinin epeyce faydalı olduğu belirtilmiştir. Hastane tedavileri sonrasında da hastaların toplumsal dayanak kümelerine iştirak tarafında cesaretlendirilmesi faydalı sonuçlar sağlayabilir.
Sonuç olarak, göğüs kanserli bayanlar psikososyal manada geniş bir sorun ağına sahip olup, tedavi öncesinde, tedavi sürecinde ve tedavi sonrasında psikososyal istikametten çeşitli sıkıntılar yaşamaktadırlar. Bu sıkıntıların genel olarak aile, evlilik, cinsellik, toplumsal bağlantılar ve çalışma ömrü üzere alanlarda ağırlaştığı ve bu meselelerin hastaların günlük ömür işlevlerini olumsuz olarak etkilediği görülmektedir. Bu bakımdan sıhhat profesyonellerinin göğüs kanserli bayanların psikososyal ihtiyaçlarını bütüncül bir yaklaşımla değerlendirmeleri ve bu doğrultuda bilgi vermeye, duygusal ve toplumsal takviye sağlamaya odaklanan teşebbüslerde bulunmaları faydalı olacaktır.
