Bilindiği üzere göğüs, süt bezleri ve süt kanallarından oluşan ve asıl misyonu doğum sonrası bebeği beslemek olan bir organdır. Halk ortasında yanlış olarak memeyi tanım etmek için göğüs sözü kullanılır. Göğüste kitle yahut ;göğüs kanseri tabirleri tıbbi olarak memeyi tabir etmedikleri için kulanılmamalıdır. Göğüs bölgesi, karın boşluğu ile boyun ortasında kalan bölgenin tamamını söz eder.
Erkekte ve bayandaki göğüs dokusu yapı olarak birebirdir. Yani erkek göğsünde de süt bezleri ve süt kanalları mevcuttur lakin erkekte bu dokuların gelişmesini sağlayacak olan hormonal tesir olmadığından göğüs dokusu küçük kalır. Bu nedenle dışarıdan verilen birtakım ilaçlar yahut hormonların tesiriyle, erkek göğsü de bayan göğsü üzere gelişme gösterebilmektedir. Bayan göğsü ergenlik çağında, adet devirlerinde, gebelik sırasında ve menopoz periyodunda hormonların tesiriyle daima değişim gösterir. Göğüsteki pekçok değişiklik tümüyle doğaldır ve rastgele bir hastalığa işaret etmez. Bayanların hormonal durumunu ve sistemini etkileyen pek çok durum, bu hormonlardan etkilenen göğüs dokusunu da değiştirir. Bu nedenle değişik vakitlerde göğüs içinde çeşitli kistler ve kitleler, kimi yapısal değişiklikler görülebilir.
TANIMLAR
Meme kitleleri pek çok değişik formda görülebilir. Yapısal olarak göğüs kitleleri;kistik;ve;solid;olarak ikiye ayrılır. Bir de, bayanların yaklaşık yarısının göğsünde görülen;fibrokistik hastalık;veya;fibrokistik meme;denen durum vardır.
Kistik kitleler;veya göğüs kistleri, içleri sıvı dolu kitlelerdir. Çok büyük değillerse bilhassa menopozdan sonra kendiliklerinden kaybolabilirler. Ekseriyetle âlâ huyludurlar ve hastada şikayet oluşturmadıkça tedavi edilmeleri gerekmez. Fakat kesinlikle takip edilmelidirler. Takip sırasında yapılarında bir değişiklik gözlenirse, boyutları çok artarsa, içeriklerinde farklılaşma görülürse teşhis gayeli olarak iğne biyopsisi yapılmalıdır.
Solid kitleler;ise katı kitlelerdir. Bunların makûs huylu olma mümkünlüğü kistik kitlelere nazaran daha yüksek olmakla birlikte, her solid kitle kanser demek değildir. Örneğin bilhassa genç yaşlarda en sık görülen solid kitlelerden olan fibroadenomlar güzel huyludurlar ve hastada şikayet oluşturmuyorlarsa tedavi edilmeyebilirler. Ancak fibroadenomların da kesinlikle takip edilmeleri ve kuşku olduğunda iğne biyopsisi ile teşhislerinin konulması gerekir. Yeniden göğüste görülen solid kitlelerden olan papillomlar çoklukla süt kanalları içinde ve kistlerin içinde görülürler, kanal içinde olanlar göğüs başı akıntısıyla kendisini muhakkak eder ve âlâ huylu olsalar bile kesinlikle teşhislerinin konması gerekir. Göğüste sık görülen başka uygun huylu solid kitleler ortasında lipom, hematom, galaktosel, yağ nekrozu sayılabilir.
Fibrokistik hastalık,;yukarıda da kelam edildiği üzere, bayanların yaklaşık yarısında görülen bir durumdur ve değişik belirtilerle kendini gösterir. Hormonal tesirlere açık olan göğüs dokusunda, bu tesirlerin dengesizliği sonucunda yahut göğüs dokusunun kendi yapısından kaynaklanan nedenlerle göğüs dokusunda görülen ağırlaşma, düzensizleşme, ödem oluşması olarak tanımlanabilir. En sık rastlanan belirtisi, adet öncesi devirde barizleşen göğüs ağrısı ve hassasiyetidir. Bu belirtinin şiddeti hastadan hastaya ve hatta aydan aya değişebilir. Bunun yanında fibrokistik göğüs hastalığı olan bayanlarda göğüs içerisinde çeşitli sayı ve büyüklükte kistik kitleler oluşabilir. Vakit zaman bu kitleler ele gelecek kadar büyüyebilir. Tüm bu belirtiler hastada şikayet oluşturacak seviyeye geldiğinde tedavi edilmelidirler. Lakin hastayı çok rahatsız etmiyorsa, aşikâr aralıklarla takip edilmesi kafidir. Takip sırasında saptanacak değişiklikler kuşku uyandırdığında ise kesinlikle iğne biyopsisi ile teşhis konmalıdır. Kimi bayanlarda fibrokistik göğüs hastalığı ileri seviyede olabilir ve hastanın hayatını etkileyecek kadar şikayete yol açabilir. Ender görülen bu durumda hormonal bir kadro ilaçlarla fibrokistik hastalığın tedavi edilmesi mümkündür. Lakin birtakım hormonal yan tesirler kelam konusu olduğundan çok tercih edilen bir tedavi yolu değildir. Orta derecede yakınması olan hastalarda ise bitkisel kökenli birtakım ilaçlar ile göğüs dokusunun rahatlatılmasına çalışılır.
TEŞHİS VE TEDAVİ
Yukarıda da belirtildiği üzere, yeterli huylu göğüs kitleleri, hastada bir yakınma ve tabipte bir kuşku oluşturmuyorsa tedavi edilemeyebilirler. Lakin bu kararın verilebilmesi için yapılması gereken olmazsa olmaz süreçler vardır:
Öncelikle kelam konusu kitlenin güzel huylu olduğundan emin olunması gerekir. Kistik kitleler çoklukla yeterli huylu olduğundan, ultrason imajları ile huyları konusunda bir kanıya varılabilir. Çok büyük olmayan, içerikleri homojen, düzgün kenarlı ve hastada şikayet oluşturmayan kistik kitleler, biyopsi yapılmadan muhakkak aralıklarla ultrason ile takip edilebilirler. Ultrason takiplerinde büyüme, çoğalma, yapı değişikliği, katılaşma gösterdikleri taktirde iğne biyopsisi koşuldur. Kolay kistlerde ultrason eşliğinde kist içeriği iğne ile boşaltıldığında teşhis etabıyla birlikte tedavi de tamamlanmış olur. Katı kitlelerde ultrason ve mammografide uygun huylu oldukları izlenimi edinilmişse ve alınmayıp takip kararı verilecekse iğne biyopsisi yapılması uygun olur. İğne biyopsisinden sonra kitlenin tipi ortaya konduktan sonra muhakkak aralıklarla radyolojik olarak takip edilmeleri, ve rastgele bir değişiklik durumunda tedavi edilmeleri gerekir.
Tedavi kademesinde, kistik kitleler kolay kist yapısındaysa ultrason eşliğinde iğne ile boşaltılabilirler. Âlâ huylu solid göğüs kitlelerinin kesin tedavisi cerrahi olarak çıkarılmaları ile olur. Kitlelerin cerrahi olarak çıkarılması günümüzde lokal anestezi ile (yalnızca o bölgenin uyuşturulması) çarçabuk yapılabilen, göğüste rastgele bir form ve işlev bozukluğuna yol açmayan kolay bir süreçtir.
Özetleyecek olursak, göğüste ele gelen her doku kitle demek değildir. Her kitle ise kanser manasına gelmemektedir. Yaklaşık olarak göğüste saptanan 10 kitleden yalnızca bir tanesi kanser mümkünlüğü taşır. Ancak düzgün huylu olduğu düşünülse ve kanıtlansa bile her göğüs kitlesinin kesinlikle muhakkak aralıklarla takip edilmesi ve kuşku anında çıkartılması gerekir. Göğüs denetimi yaptırmak için ise göğüste kitle ele gelmesini beklemek yanlış olur. Her bayanın hiç yakınması olmasa bile senede en az bir sefer göğüs denetimi yaptırması kuraldır.
