Yaşamlarının rastgele bir vaktinde her sekiz yahut oniki bayandan birinde göğüs kanseri gelişmektedir. Bu gün erken teşhis, şahsa uygun planlanmış süratli tedavi ile bu hastaların birçok iyileşebilmektedir. Fakat erken teşhis ve uygun süratli tedavi mutlak gerekli ögelerdir. Erken teşhis anahtar olduğu için kendi sıhhatinizin sorumluluğunu almanız gerekir. Aylık kendi kendini muayene, hekiminizle tertipli göğüs muayenesi programlanması, ultrasonografi ve mammografi ile izlemi içeren bir plan geliştirilmesi en uygun davranış biçimidir. Tüm kitlelerin kanser olmadığını hatırlayın lakin kanser olanlar için erken fark edilmelerinin yaşamsal kıymet taşıdığını unutmayın.
MEME KANSERİ RİSKİNİZ NEDİR ?
Aşağıda sıralanan risk faktörlerinden bir yahut birden fazlasına sahip olmanız kesinlikle göğüs kanseri olacağınız manasına gelmez. Yalnızca öteki bayanlara nazaran göğüs kanseri olma riskinizin daha fazla olduğunu gösterir. Meme kanseri bayanlarda en sık rastlanılan kanser çeşididir. 20 yaşında olup 70 yaşına kadar yaşayacağı iddia edilen bir bayanda, göğüs kanseri olma ihtimali % 8 – 13 dür. Araştırmalar son yıllarda bu oranın 8 bayandan biri düzeylerine yükseldiğini göstermektedir.
Yaş:
Meme kanseri gelişme riski yaşla birlikte artar. On yıl evvelki datalar göğüs kanserinin 50 yaşın üzerindeki bayanlarda daha sık görüldüğü istikametinde iken yeni çalışmalar günümüzde 40 – 50 yaş gurubu aralığının göğüs kanserine daha sık yakalandığını göstermekterir.
Aile Hikayesi:
Özellikle anne, kızkardeş, teyze üzere yakın akrabalarında göğüs kanseri gelişmiş bayanların göğüs kanseri olma riski öbür bayanlara nazaran daha yüksektir. Bu durum bilhassa akrabalardaki göğüs kanseri, menapozdan evvel ortaya çıkmışsa daha barizdir. Günümüzde bu bahiste bir çok genetik araştırma laboratuarında BRCA 1 ve BRCA 2 gen taraması yapılabilmektedir.
Öz Geçmiş:
Geçmişte göğüs kanseri olmuş bayanların kalan göğüs dokusunda yahut öteki göğsünde göğüs kanseri gelişme riski öteki bayanlara nazaran daha yüksektir.
Çocuk Doğurma Yaşı:
Birinci çocuklarını 23 yaşından evvel doğuran bayanlarda göğüs kanserinin daha az görüldüğü bilinmektedir. Hiç çocuk doğurmamış bayanlarda ve birinci çocuklarını 30 yaşından sonra doğurmuş bayanlarda göğüs kanseri görülme riski daha yüksek saptanmıştır.
İlk Adet Yaşı:
Birinci adetlerini 13 yaş ve öncesinde görmüş olan bayanlarda göğüs kanseri riski daha yüksektir.
Daha az kıymetli risk faktörleri:
Yüksek yağ içerikli diyet, şişmanlık ( ülkü beden yükünün % 40 daha üzerinde olma ).
Bütün bayanlar göğüs kanseri olma riski taşırlar. Göğüs kanserlerinin % 99′ u bayanlarda, % 1′ i erkeklerde görülür. Düşük risk kümesinde olmanız sizde göğüs kanserinin gelişmeyeceği manasına gelmez.
MEMELERİNİZİ NEDEN MUAYENE ETMELİSİNİZ ?
Bayanların kendi kendilerini muayene etmeleri çok kıymetlidir zira periyodik hekim muayeneleri ve tetkikler ortasında kalan müddette gelişebilecek olan kanser kitlesi bu sırada fark edilebilir.
Kendi kendini muayene birinci gençlik periyodunda başlamalı ve ömür uzunluğu sürmelidir. Göğüslerinizin doğal görünümüne ve dokunma hissine kendinizi alıştırın. Bu alışkanlık göğüslerinizde oluşacak her hangi bir değişimi fark etmenizde size kolaylık sağlayacaktır.
Rutin kendi kendine göğüs muayenesine birinci başladığınızda kendinizi kaygılı hissetmeniz doğaldır, muayenelere tertipli olarak devam etmeniz kaygınızı azaltacaktır. Adet gören bayanlarda ülkü muayene vakti adet periyodu bittikten iki gün sonrasıdır. Menopozdaki bayanlarda ise ayın muhakkak bir günü tercih edilebilir. Akılda kalması açısından ayın birinci, otuzuncu günü yahut yaş gününüz tercih edilebilir.
Rastgele bir göğüs ameliyatı geçirdiyseniz, kesi yeri güzelleştikten sonra hekiminizden kendi kendini muayeneyi öğrenin.
MEMELERİNİZDEKİ HANGİ DEĞİŞİKLİKLERE DİKKAT ETMELİSİNİZ ?
. Meme yahut koltuk altında kitle,
. Meme cildinde gamzeleşme, renk değişikliği, portakal kabuğu görünümü,
. Meme başında akıntı, içe dönüklük, kabuklanma, pullanma,
. Göğsün büyüklük ve formunda değişiklik,
Şayet göğüslerinizde bir değişiklik fark ederseniz en kısa vakitte hekiminize başvurun. Değişikliklerin birden fazla kanser nedeni ile değildir lakin şayet sebep kanser ise değişikliği ne kadar erken fark edip hekiminize bildirirseniz güzelleşme bahtınız o kadar yüksek olacaktır.
MEMELERİNİZİ NASIL MUAYENE EDECEKSİNİZ ?
Kendi kendine muayene 3 basamaktan oluşur. Her seferinde birini uygulamak gerekir.
I. Basamak;
a) Ayna önünde göğüslere bakmak: Belinize kadar soyunun ve bir aynanın önünde kollarınız yana sarkmış durumdayken göğüslerinize bakın.
Her iki yana dönerek göğüslerinizin dış kenarlarına da bakın. Daha evvelki muayeneleriniz ile karşılaştırın.
2. Avuçlarınızı belinize iki yandan aşağı öne bastırarak, bu ortada göğüs kaslarınız kasılacaktır, göğüslerinizi denetim edin.
3. Kollarınızı başınızın üzerine kaldırın ve avuçlarınızı birleştirip sıkarak göğüs kaslarınızı kasın, her iki yandanda bu durumda göğüslerinize bakın.
4. Nazikce her iki göğüs başını sıkarak göğüs başından akıntı olup olmadığını denetim edin.
II. Banyo yahut Duşta
Parmaklarınızı ve göğüslerinizi muayenede kayganlığı sağlamak için sabunlayın.
Sol göğsünüzü muayene için sağ elinizi kullanın. Sol kolunuzu göğüs dokusu göğüs duvarına serbestçe yayılacak halde başınızın üzerine kaldırın. Muayene sırasında 2,3 ve 4. parmaklarınızın iç yüzlerini kullanın.
Muhakkak bir tertip içerisinde tüm göğsünüzü dairesel hareketlerle muayene edin. Koltuk altlarını unutmayın, bunları başka göğüs için tekrar edin.
III. Yatarak
Sağ göğsünüzü incelemek için sağ omuzunuzun altına katlanmış bir havlu koyun, sağ elinizi başınızın altına koyarak göğüs dokusunun göğüs duvarı üzerinde yayılmasını sağlayın.
Muayeneyi sol göğsünüzde de tekrarlayın. Koltuk altlarını unutmayın.
Kendi kendini muayenenin kıymetli ögeleri :
1. Üç basamaklı muayene, yatarak elle, ayakta elle, aynaya bakarak,
2. Muhakkak bir nizamda alan atlamadan muayene,
3. Dairesel hareketler,
4. Parmak yastıklarının kullanılması,
5. Muayene sırasında yüzeyel ve derin basınç uygulamak,
6. Düzenlilik, her ay tıpkı muhakkak vakitte muayene.
KENDİ KENDİNİZİ MUAYENEDE EN UYGUN VAKİT HANGİSİDİR ?
1. Adet gören bayanlar: Adet bittikten 2-3 gün sonrası göğüslerin en doğal olduğu vakittir.
2. Adet görmeyen yahut postmenapozal bayanlar: Her ayın birebir muhakkak günü.
NE VAKİT DOKTORA GİTMENİZ GEREKİR ?
Meme muayenesi için sistemli doktora gitmek, sıhhat denetiminin bir modülüdür. Hekiminizden randevu alırken göğsünüzün az hassas olduğu vakti seçin ( adet sonrası 2. 3. günler ). Aylık denetimleriniz sırasında, daha evvelkilere nazaran bir farklılık hissederseniz tekrar hekiminize başvurun. Farklılığı kendiniz açıklamaya çalışmayın.
Değişikliği fark etmeniz kafidir.
‘ KENDİ KENDİNİZE MUAYENEYİ ALIŞKANLIK HALİNE GETİRİN ‘
MAMMOGRAFİ :
Mammografi; düşük dozda X ışını ile göğsün iç yapısı hakkında değerli bilgiler veren muteber bir prosedürdür. Elle muayenede farkedilemeyecek kadar küçük kitleleri göstermekte epeyce tesirlidir. Mammografi çektirmekle alacağınız küçük dozdaki X ışını riski ile mammografinin erken teşhisteki pahası, ehemmiyeti kıyaslamaz. Fakat hiç bir görüntüleme tekniği göğüs muayenesinin yerini alamaz.
MEME ULTRASONOGRAFİSİ :
Vücuda ziyanlı bir tesiri olmadığından hekimliğin her kısmında çok yaygın olarak kullanılan bir yoldur, tıpkı hastaya sayısız sefer yapılabilir. Bu yol ile hastalıklı bölgenin yahut ele gelen kitlenin yapısı hakkında ( kistik – içi sıvı dolu yahut solid – içi katı lezyon üzere ) bilgiler elde edilebilir.
MEME MRI :
MR günümüzde göğüs lezyonlarını yakalamakta ve lezyonun natürü hakkında bilgi vermekte en hassas, en emniyetli, en faal görüntüleme tekniğidir. Bununla birlikte başka görüntüleme sistemlerinin bir göğüs lezyonunun yapısı hakkında bilgi vermekte yetersiz kaldığı, klinisyenin maligniteyi ekarte edemediği durumlarda uzun takipler yerine, iğne yahut cerrahi biyopsi öncesi tercih edilecek prosedürdür.
PET CT :
Pozitron Emisyon Tomografisi son yıllarda geliştirilmiş bir metottur. Tüm bedenin kanser tarafından taranmasını sağlar. Radyasyon içerir, değerli bir sistemdir. Âlâ huylu – berbat huylu tümör ayrımı açısından en tesirli görüntüleme prosedürüdür. Fakat 5-6 mm kadar küçük kitleleri saptayabilse de hassaslığı 2 cm’ den büyük kitlelerde yüksek, milimetrik kitlelerde zayıftır.
PEM :
PET görüntülemesinin yalnızca göğüslere yönelik uygulandığı yeni geliştirilmiş bir tekniktir. Üç boyutlu imaj alınabilir. 2 – 3 milimetre çapında kitlelerin yakalanmasını sağlayabilecek imaj çözünürlüğüne sahiptir. Şimdi rutin uygulamaya geçilmemiş, standartları oturmamış bir sistemdir.
Sağlıklı ve keyifli günler dilerim.