Dünya Sıhhat Örgütü’nün tanımlamasına nazaran beden kitle indeksinin 30’un üzerinde olması Obezite olarak isimlendirilen bir hastalıktır. Beden kitle indeksi kilogram olarak beden ağılığının, boyun metre cinsinden karesine bölünmesi ile hesaplanır. Bu hesaplama sistemi her hasta için her vakit gerçek sonuç vermeyebilir. Ağır olarak spor yapmış ve kas kitlesi yüksek olan bireylerde yüksek beden kitle indeksleri obezite olmadan da görülebilir. Bu sorunu aşmak için yağsız beden tartısı ölçümü empedans ölçümü üzere yollar de kullanılmaktadır. Lakin en yaygın kullanılan yol beden kitle indeksidir.
- Öncelikle son yıllarda yediğimiz yemeklerin içeriği değişti. Çok daha fazla yüksek kalorili ve rafine (işlenmiş) karbonhidrat içeren besinler tüketilmeye başlandı. Rafine şeker aslında yarı sindirimi tamamlanmış kolay şekerler olarak tanımlanabilir. Bu besinler başka kompleks şekerlere nazaran daha güçlü, daha ucuz olduğundan kullanımı çok arttı. Ek olarak motorlu araçların yaygınlaşması, televizyon ve bilgisayar kullanımının artması ve masa başı işlerde çalışan insanların artması ile hareketsiz bir hayata süratli bir geçiş yaptık. İstanbul üzere büyük kentlerde yaşayan insanların sayısının artması, sık yerleşimli binalar ve ağır trafik ortasında spor yapacak yerlerin de git gide azalması ile birlikte hareketsiz hayat daha da arttı. Nihayetinde daha yüksek kalori ile beslenen, fakat daha az hareket eden bir hayat üslubu; bize maalesef obezite ve obezite ile birlikte seyreden birçok hastalığa mal oldu.
Obezite birçok hastalığı tetikleyen yahut ağırlaştıran bir faktör olarak göze çarpmaktadır. Tip2 diabet (şeker hastalığı), hipertansiyon, kolesterol bozuklukları, kalp damar tıkanıklıkları, kalp krizi, mide reflüsü, astım, karaciğer yağlanması ve buna bağlı karaciğer yetmezliği, gut, dejeneratif eklem hastalıkları ( kireçlenme), migren, flebit (toplardamar iltihabı), polikistik over sendromu ve adet düzensizlikleri obez bireylerde daha sıklıkla görülürler. Ayrıyeten göğüs, rahim, kalın barsak, özofagus, pankreas, böbrek ve prostat kanserlerinine yakalanma ihtimalinin de obezite ile arttığı bilinmektedir. Obezite ile ilgili hastalıkların büyük çoğunluğu, obezite tedavi edildiğinde, yani hastalar olağan kilolara ulaştığında, güzelleşmektedir.
Beslenmenin düzenlenmesi: Bireye has diyetisyenler tarafından saptanmış bir diet uygulanaması gereklidir. Uygulanacak zayıflama diyetleri kâfi ve istikrarlı beslenme prensipleri ile uyumlu olmalıdır. Hedef, bireye yanlışsız beslenme alışkanlığı kazandırılması ve bu alışkanlığını sürdürmesidir. Kısa periyodik ve çok az kalori içeren şok diyetler hem metabolizmaya büyük ziyanlar vermekte hem de birden fazla vakit diyet bırakıldığında verilen kilodan fazlasının tekrar alınmasına neden olmaktadır (Yoyo etkisi). Bu nedenle kısa müddetli ve şok tesirli diyetleri hiçbir hekim yahut dietisyen önermez.
- Egzersiz tedavisi: Tek başına kilo verdirici tesiri hala tartışmalı olsa da fizikî aktivitenin yağ dokusu ve karın bölgesindeki yağlanmayı azalttığı, diyet yapıldığında görülebilen kas kütle kayıplarının önüne geçerek daha sağlıklı olmamıza yardım ettiği mutlaktır. Obez olsun yahut olmasın her bireyin günde 30 dakika idman yapması önerilmektedir. Obez bireylerde, antrenman programlanırken, hareket kısıtlığının göz önüne alınarak yaralanma riskini en aza indirecek prosedürler uygulanmalıdır.
- Davranış değişikliği tedavisi: Hayatımızın içinde bizi fazla yemek yeme yahut hareketsiz olmaya iten olayları saptayıp onlardan uzak durma temeline dayanır. Kendi kendini gözlemleme, ziyanlı uyaranların bulunması, tekrar yapılandırma, yeme davranışı denetimi, fizikî aktivitenin arttırılması ve toplumsal dayanak basmaklarını içerir. Psikiatristler ve psikologlar tarafından 10-12 kişilik kümeler halinde 12-20 hafta boyunca uygulanmaktadır.
- İlaç Tedavisi: Bu başlık altındaki en büyük tehlike tabip denetimi olmaksızın aktarlardan, internetten ve hatta eczanelerden alınacak zayıflama ilaçlarının kullanımıdır. Birçoklarının büsbütün bitkisel eser olduğu palavrasına sığınarak, bakanlık onaylı olduğunu sav ederek, içinde ne olduğu muhakkak olmayan unsurları ilaç diye içen hastalar büyük tehlike altındadır. Bitkisel ilaç nedeniyle hayatını kaybeden, karaciğer nakli olmak zorunda kalan, ağır bakımda uzun mühlet kalan hastalar basına yansıyan sayıdan çok daha fazladır.
Cerrahi Tedavi: Üstte bahsedilen klâsik yollar ile tedavi edilemeyen hastalarda Obezite Cerrahisi sıkça kullanılan tedavi yoludur. Yanlışsız hastaya, yanlışsız merkezde, hakikat ameliyatın uygulanması ile tedavi sağlanmaktadır. Obeziteye bağlı diyabet, uyku apnesi, hipertansiyon, gut, metabolik sendrom, kalp damar hastalıkları, karaciğer yağlanması üzere hastalıklar da büyük oranda obezite cerrahisi ile tedavi edilmektedir.
