Obezitenin gelişmesinde yeme davranış bozukluğunun büyük rolü olduğu bilinmektedir. Denetimsiz kilo alımı ve bilhassa diyet teşebbüslerinde başarısızlık, kişinin yeme davranışını denetim edememesiyle yakından bağlantılıdır.
Obezite tedavisinde ömür stili değişikliği kıymetli bir yer tuttuğundan davranış terapisine duyulan muhtaçlık gitgide artmaktadır. Bu terapide emel sağlıklı yeme alışkanlıkları ve antrenmanı de içeren hayat şekli değişikliklerinin gerçekleştirilmesidir. Amerikan Sıhhat Enstitüsü, hayat stili değişikliğinin obezite tedavisindeki birinci ve en değerli adım olduğunu belirtmiştir.
Yeme davranışı, besinlerin haz verici özellikleri ve açlık hissini azaltmaları ile pekişir. Fazla yemenin yol açacağı fazla kilo üzere negatif tesirler, tat ve tokluğun müspet tesirine mağlup olurlar. Antrenman de bilhassa fazla kilolu ve obez bireyler için yorgunluk ve rahatsızlığa yol açtığından itici gelmektedir. Fakat devamlılık sağlandığında kilo kaybı, sıhhatte düzelme ve zinde olmak üzere olumlu sonuçları görülebilmektedir.
Günlük ömürde pekiştirme ve güçlendirme üzere temel motivasyon faktörleri insanların giderek daha fazla yemesine, aktivitenin azalmasına ve sonuçta kronik bir sorun olarak obeziteye neden olmaktadır. Bu davranışları güçlendiren çeşitli biyolojik ve çevresel etkenler de vardır. Televizyon seyrederken atıştırmak ve işten sonra idman yerine istirahati yeğlemek üzere..
Obezite için uygulanan davranış terapisi ekseriyetle 10-12 bireyden oluşan kümeler halinde ve haftada 1-2 saatlik oturumlarla, 12-20 hafta boyunca uygulanır.Bu tedavi aslında davranış değişikliklerini hayat uzunluğu uygulanabilir hale getirmeyi amaçlamaktadır.
Davranış terapisinin 8 değerli bileşeni vardır:
1-Kişinin kendini gözlemlemesi: Hastadan yediği besinlerin çeşit, ölçü ve vakitlerini, kiminle ve nerede yediğini, toplumsal faktörleri, hislerini kaydetmesi istenir. Ayrıyeten fizikî aktiviteler de kaydedilir. Bu kayıtlar ne kadar ayrıntılı tutulursa davranış terapisi o kadar tesirli olacaktır.
2-Uyarı denetimi: Arkadaşlarla buluşma, televizyonda maç izleme üzere yüksek kalorili besin ve içecek tüketimini tetikleyen faktörler tespit edilmelidir. Sıkıntılı davranışlar değiştirilmeli, sağlıklı davranışların yerleştirilmesi için bireye özel planlar yapılmalıdır.
3-Yeme davranışının denetimi: Lokmalar ortasında çatal-kaşığı masaya bırakmak, yutmadan evvel yeterlice çiğnemek, her öğün yalnızca bir porsiyon hazırlamak, yemeğin ortasında ara vermek, yemekten öbür hiçbir şeyle ilgilenmemek ve ortada biraz orta vermek üzere kolay metodlar denenebilir.
4-Pekiştirme ve güçlendirme: Aile bireyleri ve arkadaşlardan dayanak sağlanması, ferdî takibin ödüllendirme sistemi üzerine kurulması, davranışsal değişimlerin ödüllendirilmesi, mükafatların yalnızca para, giysi yahut toplumsal aktivite biçiminde seçilmesi, yiyeceğin ödül olmaktan çıkarılması üzere metodlar denenebilir.
5-Bilişsel tekrar yapılandırma: Hastanın kilo verme sürecini negatif etkileyen fikirlerine karşı yenileri geliştirilmelidir.
6-Sağlıklı beslenme eğitimi: Bu eğitim ömür uzunluğu sürdürülebilir bir beslenme biçimi kazandırmayı amaçlamalıdır. Diyet ismiyle sunulan kısıtlamalar birçok hastayı bezdirmiştir. Diyet yerine yeni bir beslenme alışkanlığının kazandırılması hedeflenmelidir.
7-Fiziksel aktivitenin arttırılması: Pedometre üzere kolay aygıtlarla fizikî aktivitenin ölçümlenmesi ve giderek arttırılması amaçlanmalıdır. Fizik aktivitedeki ölçülü artışlar bile programa ahengi arttıracaktır.
8-Davranış mukavelesi: Gerçekçi maksatlar belirlenmeli, mukavele kilo kaybı değil, davranış değişikliği üzerine kurgulanmalıdır.
Kısa vadeli süreksiz muvaffakiyetler yerine sürdürülebilir davranış değişiklikleri hedeflenmelidir.
