Ölümcül kanser cinslerinin en üst sıralarında yer alan Pankreas kanseri, karın boşluğunun üst tarafında saklandığı ve iç kısımlara kadar yayıldığı için teşhis ve tedavisi zordur.
Sessizce ilerleyen bu kanser tipi, semptomlarını çok geç gösterdiği için birçok vakit son basamaklarda fark edilmektedir. O yüzden her kanser çeşidinde olduğu üzere ‘Erken Teşhis’ Pankreas kanserinde daha da kıymet kazanmaktadır.
PEKİ ERKEN TEŞHİS ETMEMİZİ SAĞLAYACAK BU BULGULAR NELERDİR?
-
İştahsızlık
-
Kilo kaybı
-
Karın bölgesinde ağrı
-
Bulantı
-
Sarılık
-
Kronik pankreatit
-
Aniden ortaya çıkan diyabet(şeker hastalığı).. en yaygın görülen bulgularıdır.
Pankreas da endokrin (hormon üreten) ve ekzokrin (sindirim salgısı üreten) olmak üzere tüm vazifelerini yerine getiren iki farklı hücre kümesi bulunmaktadır. Pankreas kanseri denilince hastaların yaklaşık %95’inde pankreas kanalı kaynaklı duktal adenokarsinom tipi görülmektedir. Bunun dışında nöroendokrin tümörler bu hususun dışında tutulmaktadır. Zira bu tümörlerin seyrediş halleri ve tedavi biçimleri farklı özellikler taşımaktadır.
Yukarıda belirttiğimiz bulgulardan birisi de şeker hastalığı idi. Her şeker hastalığının kesinlikle pankreas kanseri patolojisinin olmadığı gösterilmelidir. Birden ortaya çıkan şeker hastalığının pankreas kanseri sebebi olabileceği üzere, uzun müddetli şeker hastalığının da pankreas kanseri üzerinde tesirinin fazla olduğu birçok çalışma ile kanıtlanmış durumdadır.
PANKREAS KANSERİ NEDEN OLUŞUR?
Nelerin sebep olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Ancak pankreas kanseri olguları üzerinden belirlenen kimi risk faktörleri vardır;
-
50 yaşından sonra risk artmakta
-
Erkeklerde görülme riski daha fazla
-
Aşırı sigara tüketimi
-
Benzin, metalurjik kokular ve böcek ilaçlarının kullanımına fazladan maruz kalmak
-
Olguların %10’u kalıtsal seyretmekte
-
Diabet hastalarında başkalarına oranla görülme sıklığı daha fazla
-
İnce bağırsak ve ülser kanamalarına yönelik evvelden geçirilen operasyonlar
PANKRAES KANSERİNİN TEŞHİS YÖNTEMLERİ
Modern sistemlere geçilmiş olsa bile şimdi Pankreas kanseri için rastgele bir ilaç tedavisi geliştirilememiştir. Mutlak tahlile en yakın derecede ulaşabileceğimiz cerrahi metotlar ile müdahale edilebilir.
Pankreas kanserinde teşhisin erken konulması sinsi ilerleyip belirti ve bulgu göstermediği için zorlaşmaktadır. Bu durumda görüntüleme büyük ehemmiyet kazanmaktadır. En çok kullanılan ve bilgi veren yol; BT(bilgisayarlı tomografi)’dir. BT(bilgisayarlı tomografi) tümörün cerrahi müdahaleye uygun olmadığını yüksek oranda gösterebilir. Lakin kimi durumlarda ameliyat sırasında da anlaşılabilir. Bu durumda tabibin cerrahi müdahale öncesinde kanserli tümörün alınıp alınmamasına karar vermesi çok değerlidir.
BT(bilgisayarlı tomografi) dışında;
-
Kan testi yapılarak bilirubin üzere kıymetli unsurların bedellerine bakılır.
-
Doku, idrar ve kan örnekleri alınıp ölçümler yapılır. Bu ölçümlerde CA 19.9 ve CEA ismindeki iki tümör belirtici yardımcı olabilmektedir.
-
MRI da BT kadar bize yol göstericidir. Bilhassa pankreasın etraf dokularla ilgili olan bulgularda aydınlatıcıdır.
-
Kötü huylu tümörlerde tercih ettiğimiz PET taramasıda bulunmaktadır.
Bunların yanında gerektiği durumlarda laparoskopi, biyopsi, ERCP, PTC üzere prosedürlerde kullanılmaktadır.
Pankreas Kanserinin Evreleri
Pankreas tümörünün yalnızca kendisi değil bedenin öteki bölgelerine yayılarak yerleşmesi (metastaz) ile de daha da kıymet teşkil etmektedir. Bu yayılmanın (metastazın) belirli başlı evreleri vardır;
0: Bu evrede yayılma yoktur. Pankreas kanseri yalnızca tek katman hücrelerle sonludur. Görüntüleme testlerinde görülmez.
Evre 1: Tümör pankreas sonları dışına çıkmamış ve lenf nodülü metastazı yoktur
Evre 2: Tümör pankreas dışındaki yakın komşu dokulara taşmış ancak lenf nodülü metastazı yoktur
Evre 3: Lenf nodülü metastazı vardır
Evre 4: Uzak metastazı vardır
Pankreas kanseri tedavisi; ameliyat, kemoterapi ve radyoterapi olmak üzere 3’e ayrılmaktadır.
Pankreas kanseri ameliyatları, cerrahinin en güç ve en problemli ameliyatlarından olup, bilhassa ameliyat sonrası devirde çıkabilecek komplikasyonlarla da hem cerrah, hem de hastane imkanları kâfi özellikte olmalıdır.
WHİPPLE AMELİYATI
Pankreas kanseri tedavisinde kullanılan cerrahi sistemdir. Burada tümör tutulumunun yerine nazaran ameliyatın seyride değişmektedir.
Eğer tutulum pankreasın baş kısmında ise; bu bölge, 12 parmak bağırsağı, ana safra kanalları ve bölgesel lenf bezleri çıkartılır. İnce bağırsak kullanılarak safra ve bağırsak devamlılığı sağlanmaktadır. Tecrübeli ellerde sorun yaşamadan hastalar ortalama 4 gün hastanede tedavisi sürdükten sonra taburcu olmaktadırlar.
Eğer tutulum pankreasın kuyruk kısmında ise; bunu yanında dalak venindeki tutulumun olup olmamasına bakılır. Dalak veninde tutulum var ise; dalak da çıkarılmış olur.
Uygun olan olaylarda laparoskopik(kapalı) yol ile de ameliyat gerçekleştirilebilir. Bu ameliyatın en sıkıntı yanı, alınan bu organların birbiri ile olan uyumunun tekrardan en düzgün formda sağlanmasıdır.
Radyoterapi ve Kemoterapi
İki maksatla kullanılır;
-
İleri evre pankreas kanserinde tümörün küçültülerek cerrahiye elverişli hale getirilmesini sağlamak amacıyla
-
Ameliyat sonrasında kollayıcı tedavi olarak uygulanır.