Pankreas, karın boşluğunda, omurganın bel bölümü önünde yeralan salgı bezidir.
Ortalama 15-20 cm uzunluğunda ve kadınlarda 55 gr erkeklerde 70 gr ağırlığındadır. Önden arkaya doğru yassılaşan pankreasın düzensiz olan biçimi çengele benzetilebilir.
Pankreas iki ayrı fonksiyonu yerine getirir. Birincisi barsak kanalına akıtılan pankreas sıvısını yapmaktır. Bu sıvı, nişastanın, proteinlerin ve yağların sindiriminde yer alan ve onları kimyasal yönden parçalayan bazı temel enzimleri içermektedir. İkincisi, endokrin organ olarak insulin salgılar ve doğrudan kana verir. İnsulin, kan şekeri seviyesinin düzenlenmesinde ve şekerin ısı ve enerjiye çevrilmesinde son derece önemli bir hormondur. İnsulin, pankreasın her tarafına yayılmış bulunan Langerhans adacıkları adı verilen hücre grupları taraflıdan yapılır. İnsulin yapılmasının azalmasına veya durmasına yol açan pankreas bozukluğu dıabetes mellıtus olarak bilinen seker hastalığına yol açar Pankreasın Langerhans adacıklarında bazen tümörler gelişebilir ve ınsulının fazla yapılmasına neden olurlar
Pankreasın aniden hastalanması yanı akut pankreatıt, bakterilerin organa direkt yayılmasından veya pankreas kanalının tıkanması sonucu güçlü sindirim enzimlerinin geri dönmesiyle oluşabilir. Karında şiddetli ağrı, kusma, kanama, solgunluk ve sok ile beliren bir tablo vardır Eskiden böyle durumlarda hemen ameliyata alınan hasta, zamanımızda diğer kanamalı sindirim yolu hastalıklarında yapıldığı gibi ya tak ıstırahatine alınır, kan verilir. Akut devre geçene kadar ağızdan beslenme durdurulur, damardan beslenmeye başlanır. Pankreas sekresyonunun inhibe edilmesi, pankreasın dinlenmesi için burun yoluyla mide sıvısı devamlı çekilir. Ağrıyı dindirmek için ilaçlar verilir.
Akut Pankreas Enfeksiyonu
Bu hastalık şiddetli kanamaya yol açabilen oldukça ciddi bir rahatsızlıktır. Pankreasın ani şekilde ortaya çıkan iltihabıdır. Pankreas hem iç salgı bezi hem de dış salgı bezi olarak görev yapar. Salgıladıkları enzimler pankreasta inaktif haldedir. Bu inaktif enzimler sindirim sisteminin bazı bölümlerinde aktifleşerek yağların, proteinlerin, karbonhidratların sindirimini sağlarlar. Akut pankreatitte ise bu enzimler daha pankreasta iken aktif haldedir ve dokuların parçalanmasına yol açarlar.
Akut Pankreatit Nedenleri Nelerdir?
Akut pankretitin bir çok nedeni vardır. En sık rastlanılanı ise safra kesesi taşlarıdır. Safra kesesindeki taşlar kesenin kasılması ile ana safra kanalına dökülebilirler ve bu hepimizin bildiği gibi tıkanma sarılığı nedeni olabilir. Bu, safra kesesinde taşları olan kişilerin korktuğu komplikasyonlardan biridir. Halbuki çok daha önemlisi bu taşların akut pankreatite neden olabilmeleridir.
Akut Pankreatit Tedavisi
Akut pankreatitli hastaların hastaneye yatırılarak tedavi edimeleri gerekir. Kan testleri yanında acilen yapılacak bilgisayarlı karın tomografisi tanıda oldukça yardımcı olan bir görüntüleme yöntemidir. Tanı konulduktan sonra güçlü ağrı kesicilerle şiddetli ağrının dindirilmesi, ağızdan beslenmenin kesilerek damar yoluyla yeterince sıvı ve elektrolit verilmesi, gereken vakalarda antibiyotik tedavisi yapılması ve pankreatite neden olan sebeplerin ortadan kaldırılması (safra yollarındaki taşları çıkarılması gibi. Bkz. ERCP) tedavide ilk uygulanacak girişimlerdir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
