Kırmızı kan hücreleri tüm vücudunuza oksijen taşıyarak hayatta kalmanızı sağlar. Ancak kronik bir kan hastalığı olan polisitemide bu hücrelerin sayısı normalden çok daha fazla olur ve kanınız daha yoğun bir kıvam alır. Böylelikle kalp, beyin gibi tüm organlarınıza daha az oksijen taşınır. Bazı durumlarda damarlarda kan pıhtısı oluşarak kalp krizi veya felç geçirmenize sebep olabilir. Uzun süreli polisitemi hastalığı kemik iliği kanseri veya lösemiye sebep olabilir. Tedavi edilmediği takdirde hayatı tehdit eder. Polisitemi hastalarında kan pıhtılaşması, kemik kırılganlığı, yorgunluk, mide ülseri, gut hastalığı ve böbrek taşı gibi komplikasyonlar gelişebilir. Tıbbi beslenme tedavisi de bu komplikasyonları önlemeye yöneliktir. Polisitemi hastalığında tıbbi beslenme tedavisi çok kısıtlayıcı bir diyet değildir. Genel olarak sağlıklı beslenme tarzı benimsenmelidir. Ancak böbrek taşı, gut hastalığı gibi bir semptom gelişmişse hekim tarafından özel bir diyet önerilir ve diyetisyen kontrolünde diyet tedavisi yürütülür.
• Polisitemi hastalarının ilk dikkat etmesi gereken kurallardan biri çok düşük kalorili diyetlerden kaçınmaktır. Düşük kalorili diyetler bazı komplikasyonların gelişme riskini artırabilir. Fazla kalori almaktan endişelenen hastaların yüksek yağlı, beyaz un ve şeker içeren gıdaları tüketmeyerek güvenilir bir yol izlemesi gerekir.
• Polisitemide artan kan hacmi sebebiyle yüksek tansiyon riski artar. Kan basıncını dengede tutmak için fazla sodyum tüketiminden kaçınılmalıdır. Bunun en güvenilir yolu yemeklere sofrada tekrar tuz eklememek ve şarküteri ürünleri, turşu, hazır çorba ve yemeklerden uzak durmaktır.
• Diyette her öğünde çiğ sebzelere ve en az bir porsiyon sebze yemeğine yer verilmelidir. Ayrıca günde 2-3 porsiyon meyve tüketilmelidir. Sebze ve meyveler polisitemi komplikasyonlarından olan kalp krizi gibi hastalıkları önlemekle beraber içeriğindeki zengin antioksidan, vitamin ve mineral çeşitleriyle kansere karşı da koruyucudur.
• Polisitemi hastalığının önemli bir komplikasyonu olan böbrek taşından korunmak için mutlaka yeterli su tüketimine dikkat edilmelidir. Su tüketimi aynı zamanda kan dolaşımını da destekler.
• Kan pıhtılaşması riskini artırabileceğinden dolayı yüksek yağlı beslenmekten uzak durulmalıdır. Kızartılmış yiyecekler, etin yağlı kısımları, krema ve makarna/salata sosları tüketilmemelidir. Ayrıca trans yağlar kanserle de ilişkilendirildiğinden paketli abur cuburların tüketimi sonlandırılmalıdır.
• Demir minerali kan hücresi yapımında görev aldığı için kısıtlanmak gerektiği düşünülse de bunu destekleyen kanıtlar yoktur. Bu yüzden bilinçsiz bir kısıtlama yapılmamalıdır.
Genel olarak bakıldığında polisitemi hastaları sebze ve meyvelerden zengin, tam tahıllar, yağsız protein kaynakları içeren yeterli bir beslenme düzeni izlemelidir. Bunun için sağlıklı tabak modeli uygulanabilir. Bu modele göre tabağınızın yarısı sebzelerden, dörtte biri yağsız tavuk, balık gibi protein kaynaklarından, diğer dörtte biri ise tam tahıllardan oluşmalıdır. Taze sebze, meyve, tam tahıllar, baklagiller ve zeytinyağı gibi sağlıklı yağlardan oluşan Akdeniz Diyeti modeli de polisitemi komplikasyonlarına karşı uygun bir tercih olacaktır.
Gut veya böbrek hastalığı gibi bir komplikasyon gelişmiş hastalarda beslenme düzeni mutlaka bir beslenme uzmanı kontrolünde olmalıdır. Hastalığın hangi aşamasında olursa olsun hekime danışmadan diyette büyük değişiklikler yapılmamalıdır.
DİYETİSYEN GÖKHAN ÇELİK
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
