Rektum Kanseri

Rektum kanserlerinin sıklığı nedir?

Kalın bağırsağın makata (anüs) açılan kısmına rektum ismi verilir ve bu kısımdan kaynaklanan kanserler rektum kanseri ismini alır. Rektum denilen kalın bağırsağın son kısmı sakrum ismi verilen kuyruk sokumu kemiğinin önünde yer alır. Rektum’un üst (makat girişinden itibaren 10-12. cm’ler arası), orta (makat girişinden itibaren 8-10. cm’ler arası) ve alt (makat girişinden itibaren 4-7. cm’ler arası) olmak üzere üç başka kısmı vardır. Kalın bağırsak ve rektum kanseri ABD’de kanserden vefatları ortasında üçüncü sırada yer alır. Rektum kanseri, kalın bağırsak kanserlerinin % 20’sinin oluşturur ve % 10’unun ise rekto-sigmoid bölgede yerleştiği bilinmektedir. Böylece, rektum kanserleri, kalın bağırsak kanserlerinin 1/3’ünü oluşturur. 35 yaşından sonra sıklığı artar, 50 yaş sonrasında daha da artar ve 70 yaştan sonra ise en sık görülür.

Rektum kanserinin hangi tipleri vardır?

Rektum kanseri patolojik sınıflamaya nazaran: % 98 adenokarsinom, % 1.3 lenfoma, % 0.3 sarkom ve % 0.4 karsinoid tümör biçiminde görülür. Makata yakın olan rektum tümörleri ise skuamöz hücreli karsinom cinsinde olur. Kalın bağırsak hücreleri her 6 günde bir yenilenir. Kalın bağırsakta yerleşen adenom isimli düzgün huylu urların % 10’u adenokarsinom haline dönüşebilir. Adenomatöz polipozis koli (APK) geni ile yahut kalıtımsal nonpolipozis kolorektal kanser ile rektum kanseri oluşabilir. K-ras onkogeni ve p53 mutasyonu sonucunda rektum kanseri gelişebilir.

Rektum kanseri için risk faktörleri nelerdir?

1. % 75’inde rastgele bir risk faktörü yoktur.

2. Diyet: kırmızı et ve yağdan güçlü diyetle beslenme rektum kanseri için risk faktörü oluştururken, liften güçlü ve hayvani yağdan yoksul diyet dışkıyı yumuşatır ve kanser için risk faktörlerini azaltır ve böylece rektum kanseri açısından hamidir.

3. Ailede kalın bağırsak kanseri: % 5-10’unda vardır.

4. Kalın bağırsak polipleri: rektum kanserlerinin % 15-20’sinde polip vardır. Kalın bağırsağın rastgele bir kısmında kanser olan bireylerin birebir anda (senkron) kalınbağırsağın öteki bir kısmında de polip üzere bir sorun görülme mümkünlüğü % 30’dur. Takip kolonoskopilerinde bu hastaların yaklaşık % 40-50’sinde yeni kalın bağırsak polipleri geliştiği gözlenir. Kalın bağırsağından polip alınan şahıslarda kalın bağırsak yahut rektum kanseri tarafından risk sağlıklı nüfusa oranla 3-8 kat daha fazladır.

5. Kalıtsal nonpolipozis kolorektal kanser: rektum kanserlerinin % 4-7’sinde görülür. Kalıtsal nonpolipoz kolorektal kanserde (HNPCC) ise 2., 3. ve 7. kromozomlarda bozukluk vardır. Bu hastalarda olağan nüfustaki kadar polip vardır, lakin kanserleşme eğilimi daha fazladır. Bu hastalarda rahim, mide, tiroid, ince bağırsak, böbrek ve beyin kanserleri daha sık olur. Nonpolipoz kolorektal kanserli (HNPCC) hasta kümesinde 20-40 yaş ortasında her 1-2 yılda bir ve 40 yaştan sonra yılda bir kolonoskopi yapmak gerekir. Bu tıp kanserlerin yüklü olarak kalın bağırsağın sağ kısmında olması nedeniyle sigmoidoskopi kâfi olmaz ve kolonoskopi yapılması gereklidir.

6. Ailevi (familyal) adenomatöz polipozis (FAP): % 1’inde vardır. Familyal adenomatöz polipozis (FAP) kalıtsal yolla iletilen ve kalın bağırsak (kolorektal) kanserlerininin % 1’ini oluşturur. ‘F’ harfi familyal yani ailevi sözünün kısaltması, ‘A’ harfi belirlenen poliplerinin cinsini söz eden adenomatöz sözünün kısaltması ve ‘P’ harfi çok sayıda polip’i tabir eden polipozis sözünün kısaltmasıdır. APC geni ismi verilen FAP geni, 5. kromozomun uzun bacağında yer alır. Ailesinde FAP kıssası olan şahıslarda genetik tarama testleri yapılabilir, bu testlerin teşhis kıymeti % 80 kadardır.

7. İltihabi bağırsak hastalığı: % 1’inde görülür. Yaygın iltihabi bağırsak hastalığının 8 yılı ve bölgesel iltihabi bağırsak hastalığının 15 yılı tamamlanan hasta kümesinde her 1-2 yılda bir kolonoskopi ile denetim gerekir. Burada kalın bağırsağın ve rektum’un değişik yerlerinden çeşitli biopsiler alınması gerekir. Displazi ismi verilen hücrelerde kanser öncesi değişim belirlenirse kalın bağırsağın laparoskopi yahut robotik cerrahi ile alınması önerilir.

8. Alkol: Günde 30 gramdan fazla alkol alımı

9. Sigara

10. Yaş: 50-75 yaş ortası kişiler

11. Safra kesesinin alınması: safra kesesi alınması (kolesistektomi) ameliyatından sonra bağırsağa kanser açısından risk oluşturan safra asitlerinin geçişini arttırır.

12. Kalın bağırsak kanseri: Hastaların % 2-5’inde farklı bir bölgede kalın bağırsak kanseri gelişebilir. Kalın bağırsak kanserli hasta kümesinde bir yıl sonra kolonoskopi ile denetim gerekir. Denetim kolonoskopisinin olağan bulunması halinde tekrar 3 yıl sonra kolonoskopi yapılır, buda olağan bulunursa, her 5 yılda bir kolonoskopi tetkiki ile takibe devam edilir.

Rektum kanserlerinin belirtileri nelerdir?

1. Rektum kanserinin büyük bir kısmında belirti görülmez.

2. Makattan kan gelmesi: Rektum kanseri hastalarının % 60’ında bulunur. Bunun dışında hastaların % 25’ın dışkıda bâtın kan belirlenir. Dışkı ile birlikte mukus (sümüksü akıntı) olabilir.

3. Dışkılama alışkanlıklarda değişiklik: Hastaların % 40’ında dışkılama alışkanlıklarda değişiklik ve kimilerinde ise dışkı çapında incelme mevcuttur. Villöz tip rektum tümörlerinde ishal ve potasyum düşüklüğü gözlenir.

4. Karın ağrısı: Rektum kanseri hastalarının % 20’sinde görülür. Kısmi kalın bağırsak tıkanıklığı durumunda aralıklarla kıvrandırıcı tipte yahut açıklanamayan karın ağrısı izlenir.

5. İdrar ile ilgili sorunlar: Rektum kanseri hastalarında idrar problemlerinin gözlenmesi sıklıkla tümörün mesane yahut prostata yayılması sonucunda görülür.

6. Demir eksikliği

7. İştahsızlık: hadiselerin % 10’unda görülür.

8. Kalın bağırsak tıkanıklığı: hadiselerin % 10’unda görülür.

9. Kalça kemiğinde ağrı: olayların % 5’inde ve hudutların tümör tarafından tutulduğu durumlarda görülür.

Rektum kanseri araştırmasında cerrah nasıl muayene yapar?

Rektum kanseri araştırılırken makattan parmakla muayene yapılır, bu muayenede parmakla fakat 8 cm kadar aralığa kadar incelenebilir. Ayrıntılı bir karın muayenesinde ise lenf bezlerinde yahut karaciğerde büyüme yada kitle varlığı araştırılır.

Rektum kanseri tanısı nasıl konulur?

1. Kan sayımı

2. Tümör markerları: CEA, CA 19-9

3. Dışkıda zımnî kan araştırması

4. Dışkıda DNA araştırması

5. Rektoskopi, sigmoidoskopi yahut kolonoskopi ile tümörden biopsi

6. İlaçlı kalın bağırsak röntgeni (lavman opaklı kolon grafisi): daha seçkin olarak tercih edilir.

7. Sanal kolonoskopi: tarama testi olarak tecih edilebilir.

8. Bilgisayarlı tomografi: göğüs ve karın için yapılarak metastaz araştırılır.

9. Endorektal ultrason (ERUS) – endoskopi ile endoskopist tarafından, yahut ultrason probu ile bir radyolog tarafından yapılır, endorektal MR yahut pelvik MR (metastaz araştırması için)

10. Karaciğer işlev testleri: ALT ve AST: sıçrama (metastaz araştırması için)

11. PET scan (metastaz araştırması için)

Rektum kanseri evrelemesi nasıl yapılır?

Rektum kanseri evrelemesinde daha sık olarak İngiltere’nin StMark Hastanesi’nde patolog olan Dukes’ın 1932’de tanımladığı sınıflama kullanılır.

Dukes sınıflaması

1. Dukes A: sadece rektum içinde yer alan kanser

2. Dukes B: rektum duvarı dışına taşan kanser

3. Dukes C: rektum kanserinin bölgesel lenf bezlerine yayılması

4. Dukes D: uzak organlara (karaciğer vb.) sıçrama (metastaz) yapan tümör

Ayrıca, 1954 yılında Amerikan Kanser Komitesi (American Joint Committee on Cancer – AJCC) ve Milletlerarası Kanser Birliği’nin (International Union Against Cancer – IUAC) ortak belirlediği TNM sınıflamasında ise tümör büyüklüğü T0 ile T4 ortasında tanımlanır, lenf düğümü tutulumu N0-N3 ve metastaz durumu M0-M1 ortasında tanımlanır. Evre 1 ile 4 ortasında evrelendirme yapılır, 1. evre başlangıç kademesinde ve 4. evre yayılmış tümör manasına gelir.

Rektum kanseri nasıl yayılır?

Rektum kanseri toplar damarlar (portal ven) aracılığı ile karaciğere yahut lenf damarları yolu ile rektum etrafındaki lenf bezlerine yahut leğen kemiğine yayılabilir.

Rektum kanseri tedavisi nasıl yapılır?

Rektum kanseri tedavisinde ameliyat, ışın tedavisi (radyoterapi) veya ilaçla kanser tedavisi (kemoterapi) yer alır. Radyoterapi ve kemoterapi ameliyattan evvel (neoadjuvan tedavi) veya ameliyattan sonra (adjuvan tedavi) uygulanabilir.

Rektum kanseri tedavisinde esas hangi ameliyat teknikleri uygulanır?

1. Aşağı (low) anterior rezeksiyon: anterior rezeksiyon yahut ultra-low anterior rezeksiyon alt kümeleri da vardır.

2. Kolo-anal anastomoz tekniği

3. Abdomino-perineal rezeksiyon yahut Miles ameliyatı

4. Lokal yahut transanal eksizyon

5. Transanal endoskopik mikrocerrahi (TEM)

Aşağı (low) anterior rezeksiyon nedir?

1. Aşağı (low) anterior rezeksiyon, rektum’un 1/3 üst ve orta kısmındaki tümörlerde tercih edilir. Laparoskopi, robotik cerrahi yahut açık cerrahi metotları ile karın yolundan yapılır. Uygulanan teknik cerrahın tecrübesi ile paraleldir, lakin laparoskopik cerrahi ve robotik cerrahi teknikleri daha az ağrı, daha çabuk işe geri dönme ve daha az ameliyat yeri fıtığı oluşumu üzere avantajlar taşırlar.

2. Aşağı (low) anterior rezeksiyon tekniğinde mezorektum ismi verilen rektum organının toplar damar, atar damar ve lenf damarlarının yer aldığı yağlı plan tam ve geniş olarak çıkartılır, ve bu duruma total mezorektal eksizyon (TME) adı verilir, zira lokal nüks sorunun sıklıkla bu bölge ile ilgili olduğu bilinmektedir. Total mezorektal eksizyon (TME) uygulanan olgularda tümör nüksünün % 4 civarında olduğu bilinmektedir.

3. Aşağı (low) anterior rezeksiyon tekniğinde, kanserli doku çıkartılığında karına hakikat olan üst kısımda 5 cm civarında ve makata yakın olan alt kısımda 1-2 cm tümörden arınmış sağlam doku bırakılması hedeflenir. Kalın bağırsağın birleştirilmesinde (anastomoz) sıklıkla makat yolu ile yerleştirilen sirküler stapler ismi verilen yuvarlak başlı dikiş makinesi halinde tek kullanımlık el aletleri kullanılır. Kimi olgularda ise kapatıcı stapler ve sirküler stapler olmak üzere çift stapler tekniği tercih edilir. Patoloji tetkikinde çıkartılan rektum dokusuna ek olarak, stapler aleti ile birlikte çıkan iki adet yuvarlak (simit şeklinde) bağırsak halkası da incelenir.

4. Bu teknikten sonra dışkı tutma sorunu yaşanmaz ve bağırsağın karın derisine kalıcı ağızlaştırma süreci (kolostomi) yapılmaz, bu nedenle hastaların bilhassa istek ettikleri bir süreçtir, uygun olaylarda da ülkü sonuçlar sağlar.

5. Bağırsak birleştirmesinden sonra sızıntı (anastomoz kaçağı) oranı orta rektumda yer alan kanserlerde % 3-10 ve alt rektumda yer alan kanserlerde % 20 civarındadır. Bu nedenle kimi durumlarda alt düzeyde yapılan bağırsak birleştirmelerinden (kolo-anal anastomoz) sonra ek olarak süreksiz bir mühlet için kolostomi yahut ileostomi uygulanabilir, fakat daha sonra bu karın içine alınır.

6. Hastaların % 3-15’inde süreksiz olarak idrar yapma zahmeti yaşanabilir.

7. Erkek hastalarda cinsel işlevlerde bozulma olabilir. Bunlar spermlerin dışarı boşalamaması (retrograd ejakülasyon, kuru orgazm) yahut sertleşme (ereksiyon) kusurudur. Bu komplikasyon geçmişte gerçekleştirilen ameliyatlarda % 70’e varan oranlarda tanımlanırken, günümüzün cerrahi imkanları ile % 5 civarına inmiştir.

Kolo-anal anastomoz nedir?

Çok alt düzeyli yani alt rektum bölgesinin kanserlerinde yahut kolay bir anlatımla makata çok yakın olan rektum kanserlerinde cerrahi teknik çok ehemmiyet kazanır. Burada hastalar açısından kıymetli olan dışkı tutma (kontinans yahut sfinkter fonksiyonları) yeteneğinin korunup korunamayacağıdır. Burada kanserli rektum kısmını çıkartırken levator ani ismi verilen leğen kemiği (pelvik) taban kaslarının altına dek inilir. Alt rektum kanseri sfinkter ismi verilen dışkı tutmaya yarayan kaslar düzeyine kadar gelmemişse yahut sfinkteri içine almamışsa, kanserli rektum kısmı çıkartıldıktan sonra makata yakın olan alt rektum kısmı kapatıcı stapler ismi verilen tek kullanımlık el aleti ile kapatılır ve makattan üste gerçek yerleştirilen sirküler stapler ile (çift stapler tekniği) hastaya kolo-anal anastomoz uygulanır. Bu bağırsak birleştirmesini (anastomoz) stapler aygıtı yerine elle dikerek yapan cerrahlar da vardır. Anastomozun çok alt seviyede olması durumunda kalın bağırsaktan (kolonik) J poş ismi verilen rezervuarda oluşturmak gerekebilir. Anastomoza J poşun eklenmesi, ameliyat sonrası epey artacak olan dışkılama sıklığının azaltılmasına yarar sağlar.

Rektum kanseri ameliyatında sfinkter müdafaayı güçleştiren faktörler nelerdir?

1. Aşırı şişmanlık (morbid obesite)

2. Erkek hasta

3. Ameliyat öncesi dışkı tutamama (inkontinans)

4. Makat kaslarının (anal sfinkter) tümör tarafından tutulması

5. Tümörün makata 5 cm uzaklıkta yerleşimidir.

Abdomino-perineal rezeksiyon yahut Miles ameliyatı nedir?

Alt 1/3 rektum kanserlerinde, tümör sfinkter ismi verilen dışkı tutmaya yarayan kaslar düzeyine kadar gelmişse yahut sfinkteri içine almışsa, o halde hastaya sfinkter hami bir ameliyat uygulanamaz ve sfinkter yani dışkı tutma (kontinans) düzeneğini ortadan kaldıran, abdomino-perineal rezeksiyon yahut Miles ameliyatı gerekir. Bu ameliyatın tercih edilmesinin bir öbür nedeni ise kanserli dokunun çıkartılmasını takiben geriye 1-2 cm’lik sağlam rektum dokusu kalmaması nedeniyledir. Bu ameliyat tekniğinde ameliyatın makul bir kademesinden sonra cerrahi takımın bir kısmı karın içinden çalışarak rektumu prostat, mesane, rahim (uterus), tüpler (adneks), hazne (vajina), kuyruk sokumu (koksiks kemiği) üzere etraf dokulardan ayırırken, cerrahi grubun öteki bir kısmı ise makattan rektumun son kısmını çıkartır ve o makatı kapatır. Rektum kanserinin komşuluk yolu ile en sık olarak atlama yaptığı organ mesanedir. Burada cerrahi teknikte kıymetli olan hem etraf dokulara ziyan vermemek ve hemde tümörün nüks etmesini önlemek için etraf lenf bezlerini en yüksek seviyede çıkartmaktır, fakat, bu süreç sırasında cinsel ve idrar yapma işlevleri olumsuz istikamette etkilenebilir.

Rektum kanseri tedavisinde lokal yahut transanal eksizyon nedir?

Rektum kanserinde lokal yahut transanal eksizyon erken evredeki hudutlu hasta kümesinde, makat giriminden itibaren 8 cm içindeki tümörlerde, çapı çoğunlukla 3 cm’nin altında ve rektum’un etrafının 1/3’ünden azını tutan kitlelerde, rahat hareket edebilen ve polip karakterindeki tümörlerde ve etrafta büyümüş lenf bezleri olmaması durumunda tercih edilir. Rektum kanserinde lokal yahut transanal eksizyon tekniğinde alt rektum bölgesindeki tümör dairesel olarak çıkartıldıktan sonra geriye 1 cm sağlıklı doku bırakılır ve kalan dokular tekrar dikilerek bütünlük sağlanır. Rektum kanserinde lokal yahut transanal eksizyon tekniği süratle güzelleşme imkanı sağlar, dışkı tutma (kontinans yahut sfinkter fonksiyonu) istikametinden avantaj sağlar ve ameliyat sonrası komplikasyon oranı daha düşüktür. İkinci evrede olan tümörlerde bu teknikle 5 yıllık sağkalım % 65-100 ortasındadır. Bu teknikte bölgesel yahut lokal nüks, daha sıklıkla lenf bezlerinin tutulmuş olduğu durumlarda ve % 20 oranında görülür. Nüks olan olgularda prostat bezi, mesane, hazne (vajina), sidik borusu (üreter), yumurtalık (over), rahim (uterus) ve kuyruk sokumu kemiği organlarını almak gerekebilir.

Transanal endoskopik mikrocerrahi (TEM) tedavisi nedir?

Transanal endoskopik mikrocerrahi (TEM) tedavisi, karın ameliyatlarında kullanılan laparoskopik ameliyatlara emsal. Ameliyat sırasında makat içine rektoskop aygıtı yerleştirilir ve karbondioksit gazı ile rektum içi şişirilir. Bu teknik önemli bir öğrenme müddeti ve pek maliyetli teknik ekipman gerektirdiğinden dünya genelinde çok yaygın kabul görmemiştir.

Rektum kanseri ameliyatında kolostomiden kaçınmada hangi faktörler tesirlidir?

1. Rektum kanseri ameliyatında kolostomiden kaçınılan ameliyatlara sfinkter koruyucu ameliyatlar ismi verilir. Bu ameliyatlarda:

2. Cerrahın eğitimi

3. Cerrahın yaptığı kalın bağırsak ameliyatı sayısı

4. Hastanın neoadjuvan kemoradyoterapi alması sfinkter gözetici ameliyat kararını tesirler.

Rektum kanseri ameliyatında lokal yahut transanal rezeksiyona uygun kanserler hangileridir?

1. Alt rektumda (8-10 cm içinde) yerleşmiş olan tümörler

2. Rektum etrafının 1/3’ünden azını tutan tümörler

3. Polip formunda tümörler

4. Lenf bezlerinde tutulum olmayan tümörler

Rektum kanseri ameliyatında abdomino-perineal rezeksiyon yahut Miles ameliyatının dezavantajları nelerdir?

1. Kalıcı kolostomi getirmesi

2. Daha yüksek ameliyat sonrası komplikasyon oranı

3. Daha yüksek oranda cinsel ve idrar işlev bozuklukları

Karaciğere sıçrama (metastaz) yapmış rektum kanserinde yaklaşım nasıldır?

1. Karaciğere sıçrama (metastaz) yapmış rektum kanserinin tedavisinde sistemik yahut karaciğer içine verilecek olan kemoterapinin çok sonlu bir tesirinin olduğu bilinmektedir.

2. Sistemik kemoterapinin ise % 20-30 civarında tesiri olduğu bilinmektedir.

3. Seçilmiş hasta kümesinde cerrahi teşebbüsün faydalı olduğu kabul edilmektedir. Bu hasta kümesinde beş yıllık sağkalım % 20-40 ortasındadır.

Rektum kanseri ameliyatı sonrasında ne tıp tedavi uygulanır?

1. Rektum kanseri ameliyatı sonrasında medikal onkolog (kemoterapi doktoru) ve radyasyon onkoloğu (ışın tedavisi yapan doktor) işbirliği ile tedavi devam ettirilir.

2. Hastanın sağkalımında rektum kanseri ameliyatında 10 taneden fazla lenf bezinin çıkartılmış olması kıymetlidir. Ameliyat rektum kanseri tedavisinde en aktif metot olmakla birlikte onkolojik tedavi yapılmazsa bölgesel olarak kanserin nüks etme mümkünlüğü % 30-50’dir.

3. Rektum kanserleri ışın tedavisine (radyoterapi) çok yeterli karşılık verir. Işın tedavisi (radyoterapi) ameliyat öncesinde, ameliyat sırasında ve ameliyat sonrasında verilebilir.

4. Tümörün evresi, lenf bezleri ve damarlardaki metastaz oranı, taşlı yüzük hücreli olması, sonlarda tümör dokusu kalmaması bölgesel yahut metastaz olarak tümör nüksünü belirleyen faktörlerdir.

Rektum kanseri tedavisinde, ameliyat öncesinde uygulanan (neoadjuvan) radyoterapinin avantajları nelerdir?

1. Ameliyat öncesi yapılan ışın tedavisinin (neoadjuvan radyoterapi), tümör evresini geriletme, cerrahi muvaffakiyet bahtını arttırma, dışkı tutma kasını (sfinkter) müdafaa talihini arttırma ve lokal nüks oranının azaltma üzere avantajları vardır.

2. İkinci yahut üçüncü evredeki bir rektum kanseri olgusunda ameliyat öncesi yapılan ışın tedavisi (neoadjuvan radyoterapi) lokal nüksü azaltmakla birlikte, uzak metastaz oranını düşürmez, sağkalım oranını arttırmaz, cinsel komplikasyonları azaltmaz, kolostomi ihtiyacını azaltmaz ve ameliyat sonrası enfeksiyon oranını arttırabilir.

3. Büyük ve lenfleri yaygın olarak tutan tümörlerde ameliyat öncesi yapılan ışın tedavisi (neoadjuvan radyoterapi) ve kemoterapinin avantajı vardır.

4. Ameliyat öncesi yapılan ışın tedavisi (neoadjuvan radyoterapi) daha güzel oksijenlenen, radyoterapinin dokuda daha fazla tesir etme ve ince bağırsakta daha az ve delinme yapma üzere avantajları vardır. Ameliyat sonrasında yapılan ışın tedavisinde (adjuvan radyoterapi) dokuların daha az oksijenlendiği bilindiğinden radyoterapinin dokulara daha az tesir ettiği bilinmektedir. Ameliyat öncesinde yapılan ışın tedavisinin (neoadjuvan radyoterapi) dezavantajı cerrahi tedavide gecikmeye yol açmasıdır, lakin kar ve ziyan istikrarı içinde değerlendirildiğinde lenf bezlerine sıçramış olan alt düzeyli rektum kanserlerinde neoadjuvan radyoterapinin yeri günümüzde bilimsel olarak kanıtlanmış ve rutin olarak uygulanmaktadır. Ekseriyetle, ışın tedavisinin (radyoterapi) bitiminden itibaren 2-3 hafta içinde hastanın ameliyata alınması hedeflenir.

5. Richetti ve ark. ‘Radiation Oncology’ isimli bilimsel mecmuada 2010 yılında yayınladıkları çalışmada lenf bezi metastazı olan rektum kanserli hastalarda, ameliyat öncesinde yapılan ışın tedavisi (neoadjuvan radyoterapi) ile olayların % 41’inde tümör evresinin gerilediğini belirlemişlerdir. Hastalara kemoterapi ile birlikte ışın tedavisi uygulamışlardır. Işın tedavisi 22 seansta 44 gy dozunda yahut 25 seansta 45 gy dozunda uygulanmıştır. Hastalarda ışın tedavisine bağlı olarak; deride kızarıklıklar, ishal ve idrar kaçırma yahut idrarda yanma üzere yan tesirler gözlemişlerdir.

Rektum kanseri tedavisinde, ameliyat sonrasunda uygulanan (adjuvan) radyoterapinin avantajları nelerdir?

Ameliyat sonrasında yapılan ışın tedavisinin (adjuvan radyoterapi) avantajı ameliyat sırasında alınan modül ile patolojik evreleme yapılabilmesidir. Ameliyat sonrasında yapılan ışın tedavisinin (adjuvan radyoterapi) dezavantajı ise ameliyat sonrasında komplikasyon olması durumunda ışın tedavisinin gecikmeye uğramasıdır.

Rektum kanseri tedavisinde endokaviter radyasyon nedir?

1. Endokaviter ışınlama (radyasyon) bir rektoskop aygıtı aracılığı ile hastaya altı seansta ve haftalık aralıklarla yüksek dozda (20-30 Gy) ve düşük voltajda (50kV) radyasyon verme imkanı sağlar ve böylece bedenin dışından verilen ışınlara nazaran çok daha az bir alana ışın verilmesi ve radyasyonun radyasyon enteriti yahut bağırsak fistülleri üzere bağırsaklar üzerine olumsuz tesirlerinden büyük ölçüde korunma avantajını getirir.

2. Büyük çaplı ve cerrahi olarak çıkartılamayan rektum kanserlerinde tercih edilir.

3. Rektum kanserinde lokal yahut transanal eksizyon yahut TEM tekniklerinde % 15-20 oranında tekrarlama (nüks) görülür ve bu olguların tedavisinde sıklıkla endokaviter radyasyon tercih edilir.

4. Makattan 3-10 cm aradaki tümörlerde tercih edilir.

5. Endokaviter radyasyon tekniğinde % 30 oranında nüks görülür ve ortalama sağkalım % 83 civarındadır.

Rektum kanseri tedavisinde kemoterapi nasıl uygulanır?

Rektum kanserinin kemoterapi ile tedavisinde en tesirli olduğu bilinen ilaç 5-florourasildir (5-FU). Ameliyat öncesinde (neoadjuvan) radyoterapi yahut kemoterapi uygulanması durumunda, tedavi bitiminden 4-10 hafta sonra ameliyat yapılabilir. Aşağıdaki tedavi protokolleri kullanılabilir.

• FOLFOX: her iki haftada bir 5-FU, Oxaliplatin, Lökovorin

• CapeOX: her üç haftada bir günde iki defa 14 gün boyunca Oxaliplatin ve Capecitabine

• FOLFIRI: her iki haftada bir Irinotecan, Lökovorin

• FOLFOXIRI: her iki haftada bir Irinotecan, Lökovorin ve Oxaliplatin

• Bevacizumab: her iki haftada bir

• Cetuximab: haftada bir

Rektum kanserlerinin sonuçları nasıldır?

Rektum kanserinde 1 yıl sağkalım % 83 (hastaların % 83’ü bir yıldan fazla yaşar) ve 5 yıl sağkalım % 64’dür (hastaların % 64’ü, beş yıldan fazla yaşar). Erken devirde belirlenmesi durumunda rektum kanserinde beş yıl sağkalım % 90 civarındadır.

• Dukes A: 5 yıl sağkalım % 90’ın

• Dukes B: 5 yıl sağkalım % 60-85 civarındadır

• Dukes C: 5 yıl sağkalım % 30-60 civarındadır

• Dukes D: 5 yıl sağkalım % 5-7 civarındadır

Çeşitli bilimsel araştırmalarda, rektum kanseri hastalarında 5 yıllık bir müddet içinde % 4-55 oranında nüks yahut tekrarlama gözlendiği bildirilmiştir. Norveç’te 3400 rektum kanseri hastası üzerinde yapılan bir araştırmada, yılda 30’un üzerinde rektum kanseri ameliyatı yapan hastanelerin nüks tarafından sonuçlarının, 10’un altında ameliyat yapan hastanelere kıyasla besbelli halde daha uygun olduğunu belirlenmiştir. Sonuç olarak, bu ameliyatların, kolorektal cerrahi üzerine ağırlaşmış cerrahlar tarafından gerçekleştirilmesinin, nüks ve sağkalım açısından avantaj sağladığı bildirilmektedir.