Safra kesesi karaciğer tarafından üretilen safrayı depolar. Safra ana safra kanalı vasıtasıyla barsaklara geçer ve yağların barsaklardan emilmesine yardımcı olur. Safra kesesi karaciğerin alt yüzüne yapışıktır.Safra kesesi yokluğunda safranın tamamı ana safra kanalı aracılığıyla bağırsağa iletilebilir. Bu nedenle safra kesesi ömür için vazgeçilmez bir organ değildir. İltihap halinde çıkartılması gerektiğinde işleyişte hayati bir noksanlık yaratmaz.
SAFRA KESESİ TAŞI NİÇİN OLUYOR?
Safrayı oluşturan kolesterol, bilirubin, kalsiyum üzere birçok bileşen vardır. Bu bileşenler ortasında bir istikrar mevcuttur. Bu istikrarın bozulması durumunda safra taşları ve çamuru oluşmaktadır. Safra ağırlaşır, vakitle kristaller çöker ve taşlaşma başlar. Ayrıyeten safra kesesi duvarının hareketlerin bozulmada taş oluşumuna yer hazırlar. Safra taşları oluşumuna taban hazırlayan ayrıca faktörler de vardır. Bunlar:
Ailesel yatkınlık
Obezite varlığı yahut süratli kilo verme
Kadın cinsiyet, çoklu doğum yapma öyküsü
Geçirilmiş mide ve inca barsak ameliyatları
SAFRA TAŞLARININ ZİYANI VAR MI?
Safra taşları ve çamur tıkanıklığa sebep olabilir. Bu durumda safra kesesi şişer, kese duvarında ödem oluşur. Bu duruma safra kesesi iltihabı (kolesistit) denir. İltihabi durum ilerlerse safra kesesinin kanlanması bozulur ve çürüme delinme üzere hayatı tehdit edici durumlara neden olabilir.
SAFRA TAŞLARI NASIL BELİRTİ VERİR?
Safra taşları iltihaba neden olursa karın sağ üst tarafında ağrıya neden olur. Ağrı daima olabileceği üzere çoklukla yemeklerden sonra olur. Ağrının sırta ve omuza hakikat vurması tipik özelliğidir. Ağrıya sıklıkla bulantı, şişkinlik hazımsızlık, bazen de yanma, ekşime, üzere şikayetler eşlik edebilir.
SAFRA KESESİ AMELİYATI HANGİ DURUMDA YAPILIR?
- Karın ağrısı,bulantı,kusma,hazımsızlık,yanma,ekşime üzere şikayetleri bulunan birisinde safra taşı yahut çamuru saptanırsa safra kesesi alınmalıdır.
- Bir sefer bile safra kesesi iltihabı (Akut yahut kronik kolesistit) olması drumunda safra kesesi alınır.
- Akut pankreatit(pankreas iltihabı) geçirmiş olan çok sayıda küçük safra kesesi taşı olan hastalara, safra kesesinde taş yahut çamur olmadan safra kesesinde şişme olması ve safra iltihabı geçiren hastalarda(Akalküloz kolesistit) ameliyat yapılır.
- Ameliyat olması gerektiği halde bunu erteleyen hastalarda tekrarlayan iltihap atakları yaşandıkça yapılacak ameliyatın zorluğu ve ameliyat sonrası çıkabilecek sorun da artar. Tekrarlayan iltihap atakları, organların birbirine yapışmasına, safra kesesi duvarının kalınlaşıp yeterlice bozulmasına sebep olur. Bu durumda ameliyatın kapalı (laparoskopik) bitirebilme talihi düşer. Ameliyat esnasında bu tarz hastalarda hayatı tehdit edebilecek komplikasyonlar gelişebilir.
SAFRA KESESİ POLİBİ NEDİR, NE YAPILMALI?
Safra kesesi polibi, safra kesesi duvarının iç katmanında oluşan kesenin içine yanlışsız büyüyen ekseriyetle saplı olan bazen bir kaçı birlikte olan ve üzüm salkımına benzeyen milimetrik yumuşak oluşumlardır. Ekseriyetle hiçbir belirti vermez. Nadiren polipler kanserleşmeye neden olabilir. 60 yaşın üstünde, taş ile birlikte bulunan poliplerde, boyutları süratle artan poliplerlerde, çapı 10 mm’den fazla olan poliplerde kanserleşme riski fazladır. Bu nedenle bu hastalarda safra kesesinin alınması önerilir.
KAPALI SAFRA KESESİ AMELİYATI NASIL YAPILIR?, KAÇ GÜN YATARIM?
Günümüzde safra kesesi ameliyatının çabucak hepsi kapalı (laparoskopik) teknikle yapılır. Ameliyat karın ön duvarına yapılan minik kesilerden sokulan ince aletlerle yapılır. İmaj görüntü kamera aracılığıyla sağlanır. Safra kesesi karaciğerden ve ana safra kanalından ayrılarak tamamen çıkarılır. Ameliyatın ortalama müddeti 30-60 dk dır. Şikayetlerin çabucak hepsi ameliyattan sonra ortadan kalkar. Hastalar ameliyattan çıktıktan birkaç saat sonra tümüyle kendine gelir, yürüyebilir, yemek yiyebilir. Özel bir sebep yoksa tıpkı gün yahut bir gün sonra taburcu edilebilirler. Ağrı minimal seviyede olur. Ameliyatın üzerinden 48 saat geçtikten sonra ameliyat yaralarında bir sorun yoksa yaralar açık bırakılabilir. Banyo yapılabilir. Tekrar pansuman gerekmez. Yara yerleri için birçok vakit zaten eriyebilen zımnî dikişler kullanıldığından dikiş alınmasına gerek yoktur. Safra kesesinin alınması gündelik hayat, yeme-içme sistemi açısından değerli bir meseleye yol açmaz. Mevcut tıbbi bilgilere nazaran safra kesesinin alınmış olması bedensel bir noksanlığa yol açmaz. İlaç yahut vitamin desteği gerektirmez.